ธรรมของฆราวาส ๔
๑. สัจจะ สัตย์ซื่อต่อกัน.
๒. ทมะ รู้จักข่มจิตของตน.
๓. ขันติ อดทน.
๔. จาคะ สละให้ปันสิ่งของ ๆ ตนแก่คนที่ควรให้ปัน.
เป็นคฤหัสถ์ผู้ครองเรือน ควรมีธรรมอะไรเป็นหลักปฏิบัติ ครอบครัวจึงจะอยู่เป็นสุข ?
ควรมี ฆราวาสธรรม ธรรมของผู้ครองเรือน คือ
๑. สัจจะ สัตย์ซื่อแก่กัน
๒. ทมะ รู้จักข่มจิตของตน
๓. ขันติ อดทน
๔. จาคะ สละให้ปันสิ่งของ ๆ ตนแก่คนที่ควรให้ปัน.
ธรรมของฆราวาส เรียกอีกอย่างหนึ่งว่าอะไร มีเท่าไร อะไรบ้าง ?
เรียก ฆราวาสธรรม มี ๔ อย่าง คือ
๑. สัจจะ สัตย์ซื่อแก่กัน
๒. ทมะ รู้จักข่มจิตของตน
๓. ขันติ อดทน
๔. จาคะ สละให้ปันสิ่งขอๆตนแก่ผู้ที่ควรให้ปัน.
เพราะเหตุไร จึงต้องมีธรรมสำหรับฆราวาส ?
เพราะในวงการของฆราวาสวิสัยคนจะอยู่ตามลำพังคนเดียวไม่ได้ ย่อมต้องอาศัยกัน และกันช่วยเหลือกิจของกันและกัน เป็นธรรมดาของคนหมู่มากย่อมจะอดทะเลาะกันไม่ได้ จึงต้องมีเครื่องรัดรึงใจไว้ธรรมที่จะบรรเทาโทษเหล่านั้นให้ลดน้อย หรือสงบจึงต้องมีฆราวาสธรรมคือธรรมสำหรับฆราวาส.
สัจจะ สัตย์ซื่อต่อกัน หมายถึงอะไร ?
หมายถึง ความสัตย์ซื่อต่อบุคคล เช่น ระหว่าง สามีกับภรรยา เพื่อนกับเพื่อน หรือ เจ้านายกับลูกน้อง เป็นต้น ต่างคนต่างมีสัจจะต่อกัน ประพฤติด้วยน้ำใจจริง ประพฤติเที่ยงธรรมในหน้าที่ ย่อมมีความสุขความเจริญร่วมกัน.
สัจจะ ซื่อสัตย์ต่อกัน จัดเป็นฆราวาสธรรมอย่างไร ?
สัจจะชื่อว่ามีอยู่ในผู้ใด คณะใด ย่อมยังผู้นั้นคณะนั้น ให้รักใคร่กันสมานไมตรีภาพให้ยืนนาน
สัจจะจึงเป็นฆราวาสธรรมประการหนึ่ง.
ทมะ รู้จักข่มจิตของตน คืออะไร ?
คือ การบังคับใจในเมื่อสังกิเลสธรรมเกิดขึ้นครอบงำ ไม่ให้หุนหัน
หรือ พูด ทำลงไปตามอำนาจโทสะ .
ทมะ รู้จักข่มจิตของตน นับเป็นฆราวาสธรรมได้อย่างไร ?
คนผู้อยู่ร่วมกันเป็นหมวดหมู่จะให้ดีเหมือนกันหมดไม่ได้ ย่อมต้องมีอัธยาศัยแตกต่างกัน
คนผู้ไม่รู้จักข่มจิตไว้ ถือเอาแต่ใจเป็นประมาณก็มีแต่คนรังเกลียด หาใครรักใคร่ไม่ได้
การข่มจิตของตนจึงเป็นฆราวาสธรรมประการหนึ่ง
ขันติ ความอดทน คืออะไร ?
คือ ความอดกลั้น ได้แก่ ความยั้งใจหยุด ไม่ให้ผลุนผลัน.
ขันติ อดทน เป็นฆราวาสธรรมได้อย่างไร ?
ผู้อยู่ร่วมกันเป็นหมู่คณะ ถ้าไม่อดทนปล่อยไปตามอำนาจแห่งกิเลสย่อมทำให้เกิดทะเลาะกันบ้าง
ถ้ามีขันติบังคับใจไว้ ย่อมเป็นผลดี ขันติจึงเป็นฆราวาสธรรมอีกประการหนึ่ง.
จาคะ การสละให้ปันสิ่งของๆ ตน แก่คนที่ควรแบ่งปัน เป็นฆราวาสธรรมได้อย่างไร ?
การเผื่อแผ่กันอุดหนุนกันตามมีตามได้ เป็นไปเพื่อไมตรีกันและกัน
ทำความรักใคร่ให้หมั่นคงยิ่งขึ้น การให้ทานย่อมผูกไมตรีของคน
ผู้เป็นฆราวาสจึงควรบำเพ็ญตนให้เป็นผู้โอบอ้อมตามมีตามได้ จักได้เป็นที่รักของคนทั้งหลาย
การสละให้ปันของๆ ตนแก่คนที่ควรให้ปันจึงเป็นฆราวาสธรรมอีกประการหนึ่ง.
ทานกับจาคะ แปลว่าอะไร ความหมายต่างกันอย่างไร ?
ทาน แปลว่า การให้เป็นการให้โดยหวังผลตอบแทน
จาคะ แปลว่า การเสียสละ
ความหมายต่างกัน คือ
ทาน ถ้า มาคู่กับจาคะ หมายถึงการให้วัตถุภายนอก
จาคะ หมายถึง การสละสิ่งที่เป็นข้าศึกภายใน คือ กิเลส
จาคะ ถ้ามาศัพท์เดียว หมายความได้ทั้ง ๒ อย่าง คือ
หมายถึงสละวัตถุภายนอกก็ได้ หมายถึงการสละสิ่งที่เป็นข้าศึกภายในก็ได้