เมื่อไม่มีตัวตนแล้วใครเล่า เข้าสู่นิพพาน

อยากสอบถามความเห็นของผู้ปฏิบัติทุกท่านว่าเมื่อไม่มีตัวตนแล้วใครเล่า เข้าสู่นิพพาน หวังจะได้รับคำวิสัชชนาอันลึกซึ้งจากทุกท่าน

ความไม่มีตัวตน เป็นการกล่าวกับแบบย่อๆ ถ้าจะได้ความโดยสมบูรณ์ จะใช้คำว่า ไม่มีตัวตนเป็นของตน หรือว่างจากตัวตน ... ไม่ได้แปลว่า มันไม่มี

ยกตัวอย่าง เก้าอี้ไม้ที่เราเห็น ๑ ตัว ถ้าเราแยกออกมาเป็นชิ้นๆ จะได้กองไม้ กองตะปู สี แลคเกอร์ อยู่เป็นกองๆ สิ่งที่เราเรีกว่า เก้าอี้ จริงๆ แล้ว จึงไม่มี หรือ คำว่า เก้าอี้เป็นเพียงสิ่งที่ถูกสมมุติขึ้นมา เพื่อสื่อถึงวัตถุถุที่มีรูปร่างลักษณะอย่าง เก้าอี้ที่เรารู้จักกัน

ถ้าเราเอาไม้มาแยก เอาตะปูมาแยก เอาสีมาแยก เอาแลคเกอร์มาแยก จนแยกไม่ได้ สิ่งที่เราจะได้ ก็คือ อณุภาคขนากเล็กมากๆ ที่ปัจจุบันเราเรียกว่า อะตอม และถ้าแยกอะตอมอีก เราจะก็ได้ประจุไฟฟ้า มีอิเลคตรอน โปรตรอน นิวตรอน พลังงาน เหมือนกัน ในภาษาโปราณ เราเรียกส่วนประกอบที่เล็กที่สุดของวัตถุว่า ธาตุดินน้ำลมไฟ หรือ ฝุ่นละอองทุลีอวกาศ

ในที่สุด ไม้ก็ไม่มี ตะปูก็ไม่มี ฯ ทั้งหมด เป็นเพียงฝุ่นละอองที่มารวมตัวกันชั่วคราวเพราะเหตุปัจจัยเท่านั้น หมดเหตุปัจจัยก็แยกแตกออกจากกันเป็นดินน้ำลมไฟ เหมือนเดิม

วัตถุธรรม จึงเป็นเพียงสภาพชั่วคราวของดินน้ำลมไฟในโครงสร้างแบบใดแบบหนึ่ง ปกติก็มีการเปลี่ยนแปลงแปรปรวนตลอดเวลา ไม่เคยหยุกอยู่กับที่ ประกอบรวมตัวกันอย่างหลวมๆ คั่นด้วยช่องว่าง ฯ

[size=200]แล้วตัวเราละ มีใหม? ชี้ตรงใหนที่บอกว่าเป็นตัวเรา? อะไรคือนายศุภฤกษ์? ชี้หัว ก็เป็นเนื้อหนังกระดูกฯ ชี้หัวใจ ก็เป็นเลือดเนื้อหนังฯ เลือดเนื้อกระดูกฯ ก็ยังไม่พ้นมาจากดินน้ำลมไฟ มีที่มาไม่ต่างจากเก้าอี้ แล้วตัวเราอยู่ใหน? แขนขาดไปแล้ว ยักเรียกว่าแขนเราอยู่หรือเปล่า?ความรู้สึก ความจำ ความคิด ความรู้ ของเราหรือเปล่า? ..... ฯลฯ[/size]
เพราะฉะนั้น จึงกล่าวว่า ตัวเราจริงๆ ไม่มี เป็นเพียงขันธ์ ๕ หรือ การเข้ามาประชุมกันชั่วคราวของ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน เท่านั้น หมดเหตุปัจจัยที่จะทำให้อยู่รวมกันได้ ก็เลิกประชุม

กองทุกข์ทั้งหลาย ก็มาจากเราไปติดว่า ขันธ์ ๕ คือเรา (อุปทานขันธ์ ๕)

แล้วอะไรไปนิพพาน? ก็ไม่มีอะไรไปนิพพาน เพราะนิพพาน หมายถึง หมดเชื้อ หมดเหตุปัจจัยในการเวียนว่ายตายเกิด สภาพที่พ้นจากอุปทานขันธ์