ผมนั่งสมาธิแล้วหายใจไม่สะดวกมันเหนื่อยหายใจไม่เต็มปอดชอบถอนหายใจช่วยแนะนำผมหน่อยครับ
ผมภาวนาพุทธโธ

ท่านไปบังคับการหายใจหรือเปล่า ใช้สติกำหนดดูการหายใจเข้าออกปกติ เหมือนเรานั่งดูคลื่นลมในทะเล ลองนึกถึงอาการอย่างว่านี้ดู

ผมก็เหมือนกันครับ พอนั่งสมาธิแล้ววิญญาณออกจากร่าง ในขณะนั่งพิมพ์
อยู่นี้ก็เป็นดวงจิตของผมครับที่พิมพ์ ส่วนตัวจริงกำลังนั่งสมาธิอยู่ครับ

ช่วยรับผมเป็นศิษย์ด้วยสักคนนะครับ

ผัสสะที่เกิดขึ้นคือผัสสะที่เกิดจากกายวิญญาณ(หายใจเข้าออก) เมื่อพิจารณาอยู่ย่อมเห็นความเกิดดับของธรรมแต่เพราะว่าความอึดอัดมีอำนาจเป็นเวทนา จึงไม่เห็นความเกิดดับของธรรมนั้น(กำหนดรู้ความหายใจเข้าออกแต่ความเกิดดับนั้นเป็นธรรมที่ลึกซึ้งกว่าต้องอาศัยความสงบจึงกำหนดรู้ได้

ช่วงนี้เป็นประสบการณ์ที่เกิดขึ้นกับตัวผมเอง เมื่อเรากำหนดรู้ผัสสะอันเกิดจากอายตนะทั้ง6ภายใน กระทบอายตนะทั้ง6ภายนอก เมื่อเกิดความสงบความชัดเจนก็เกิดขึ้น ผัสสะเกิดเพราะวิญญาณ ไม่ว่าจะเป็นหู ตา จมูก ลิ้น กาย ใจ เมื่อวิญญาณเกิดย่อมเกิดผัสสะ เมื่อเป็นสมาธิเราย่อมกำหนดรู้ผัสสะได้ชัดเจนขึ้น

ก็มาถึงตรงนี้ละครับต่อจากนี้ยังคงต้องเรียนและทำความเพียรต่อไปยิ่งขึ้น

เป็นความรู้จากการฝึกสมาธิส่วนตัวนะครับ โปรดพิจารณา

หายใจเข้ายาวๆ หายใจออกยาวๆ สัก10 รอบ ก่อนค่อยหลับให้ชินกับลมหยาบระบายลมหยาบออกเสียก่อน
จิตมันไม่คุ้นเคยกับการนั่งสมาธิเลยมันก้แสดงออกด้วยการอึดอัดบ้าง หายใจติดขัดบ้าง หรือทรมาน

ถ้าเปนอย่อีก ก้นั่งเวลาสั้นๆพอ ไม่ต้องนั่งนานหรอก ร่างกายไม่เอาด้วยก้คงเท่านั้น ไปทำอย่างอื่นให้สบายอกสบายใจก่อน

เห็นด้วยครับหัดใหม่ๆก็อย่างนั้นแหละ อีกอย่างอย่านั่งหลังจากอิ่มใหม่ๆ ลองเปลี่ยนเป็นเดินจงกรมดู ถ้านั่งก็เริ่มจากน้อยๆแล้วค่อยเพิ่มเวลาเรื่อยๆ

ผมก็เคยเป็นครับตอนแรกยังตกใจอยู่เลยกลัวจะขาดใจตายโดยไม่รู้ ตัว แต่พอปฏิบัตินานเข้าก็หายเองครับ

ก็กายมันเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตานี่ครับ
ปลง

สวัสดีค่ะคุณเต้

สภาวะของแต่ละคนไม่เหมือนกันค่ะ กับคุณเต้ ที่ได้แนะนำไปแบบนั้น เหตุเพราะได้สนทนากันต่อเนื่องค่ะ

การทำให้สมาธิเกิด มีหลายวิธีค่ะ มีอยู่ในอิทธิบาท ๔


ฉันทสมาธิ

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๙ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๑ สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าภิกษุอาศัยฉันทะแล้ว ได้สมาธิ ได้เอกัคคตาจิต นี้เรียกว่า ฉันทสมาธิ

เธอยังฉันทะให้เกิด พยายาม ปรารภความเพียร ประคองจิตไว้ ตั้งจิตไว้ เพื่อไม่ให้บาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด เกิดขึ้น เพื่อละบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว เพื่อให้กุศลธรรมที่ยังไม่เกิด เกิดขึ้น

เพื่อความตั้งอยู่ เพื่อความไม่เลือนหาย เพื่อเจริญยิ่งๆ ขึ้นไป เพื่อความไพบูลย์ เพื่อความเจริญบริบูรณ์ แห่งกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว เหล่านี้เรียกว่า ปธานสังขาร

ฉันทะนี้ด้วย ฉันทสมาธินี้ด้วย และปธานสังขารเหล่านี้ด้วย ดังพรรณนามานี้ นี้เรียกว่า อิทธิบาท
ประกอบด้วยฉันทสมาธิและปธานสังขาร.


ฉันทสมาธิ เป็นสมาธิที่เกิดขึ้นจาก ทำตามสัปปายะที่ถูกจริตของตัวเอง ทำตามอิริยาบทที่ตัวเองถนัด ไม่จำเป็นจะต้องนั่งในท่าขัดสมาธิเสมอไป ในอิริยาบทอื่นๆก็สามารถทำให้เกิดสมาธิได้


อิริยาปโถ-อิริยาบถ

แม้ในอิริยาบถ ๔ บางคนมีอิริยาบถเดินเป็นที่สบาย บางคนมีอริยาบทนอน อิริยาบทยืนหรืออิริยาบทนั่ง อย่างใดอย่างหนึ่งเป็นที่สบาย เพราะฉะนั้น โยคีบุคคลพึงทดลองอิริยาบถนั้นๆอย่างละ ๓ วัน เหมือนกับทดลองที่อยู่

ในอิริยาบถใด จิตยังไม่ตั้งมั่น ย่อมตั้งมั่น หรือจิตที่ตั้งมั่นแล้ว ย่อมมั่นคงยิ่งขึ้น พึงทราบว่าอิริยาบทนั้น ชื่อว่าเป็นอิริยาบถเป็นที่สบาย อิริยาบถอื่นๆนอกจากนี้ ไม่ใช่เป็นอิริยาบทที่สบาย



โภชนะ-อาหาร

อาหารที่มีรสหวาน ย่อมเป็นที่สบายสำหรับบุคคลบางคน ที่มีรสเปรี้ยว ย่อมเป็นที่สบายสำหรับบุคคลบางคน

แม้อากาศเย็นก็เป็นที่สบาย สำหรับบุคคลบางคน อากาศร้อนเป็นที่สบาย สำหรับบุคคลบางคน

เพราะฉะนั้น เมื่อโยคีบุคคลส้องเสพอาหารหรืออากาศชนิดใด จึงมีความผาสุกสบาย หรือจิตที่ยังไม่ตั้งมั่นย่อมตั้งมั่น หรือจิตที่ตั้งมั่นแล้ว ย่อมมั่นคงยิ่งขึ้น

อาหารชนิดนั้นและอากาศชนิดนั้น ชื่อว่าเป็นที่สบาย อาหารและอากาศชนิดอื่น นอกจากนี้ชื่อว่าไม่เป็นที่สบาย



อาวาส-ที่อยู่

เมื่อโยคีบุคคลอยู่ ณ ที่ใด นิมิตหมายเกิดขึ้นด้วย ย่อมถาวรมั่นคงด้วยสติ ย่อมตั้งมั่นในนิมิตนั้น จิตก็เป็นสมาธิ ที่อยู่เช่นนี้ชื่อว่า ที่อยู่เป็นที่สบาย เพราะฉะนั้น ในวัดใดที่มีอยู่หลายแห่งด้วยกัน ในวัดเช่นนั้น

โยคีบุคคลพึงอาศัยทดลองดู แห่งละ ๓ วัน ณ แห่งใดทำให้จิตมีอารมณ์เป็นหนึ่งได้ ก็พึงอยู่ ณ ที่แห่งนั้นเถิด จริงอยู่ เพราะเหตุได้ที่อยู่เป็นที่สบาย



วิริยสมาธิ

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าภิกษุอาศัยวิริยะแล้ว ได้สมาธิ ได้เอกัคคตาจิตนี้ เรียกว่า วิริยสมาธิ
เธอยังฉันทะให้เกิด ฯลฯ เพื่อความเจริญบริบูรณ์ แห่งกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว เหล่านี้เรียกว่า ปธานสังขาร
วิริยะนี้ด้วย วิริยสมาธินี้ด้วย และปธานสังขารเหล่านี้ด้วย ดังพรรณนามานี้ นี้เรียกว่า อิทธิบาทประกอบด้วยวิริยสมาธิและปธานสังขาร.


วิริยสมาธิ เป็นสมาธิที่เกิดจากความเพียรพยายามทำให้เกิดขึ้น ได้แก่ กรรมฐาน ๔๐ กอง



จิตตสมาธิ

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าภิกษุอาศัยจิตแล้ว ได้สมาธิ ได้เอกัคคตาจิต นี้เรียกว่า จิตตสมาธิ เธอยังฉันทะให้เกิด ฯลฯ เพื่อความเจริญบริบูรณ์แห่งกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้วเหล่านี้เรียกว่า ปธานสังขาร

จิตนี้ด้วย จิตตสมาธินี้ด้วย และปธานสังขารเหล่านี้ด้วย ดังพรรณนามานี้ นี้เรียกว่า อิทธิบาทประกอบด้วยจิตตสมาธิ และปธานสังขาร.


จิตตสมาธิ เป็นสมาธิที่เกิดจากการกำหนดต้นจิต




วิมังสาสมาธิ

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าภิกษุอาศัยวิมังสาแล้ว ได้สมาธิ ได้เอกัคคตาจิตนี้เรียกว่า วิมังสาสมาธิ

เธอยังฉันทะให้เกิด พยายาม ปรารภความเพียร ประคองจิตไว้ ตั้งจิตไว้ เพื่อไม่ให้บาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด เกิดขึ้น เพื่อละบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว เพื่อให้กุศลธรรมที่ยังไม่เกิด เกิดขึ้น เพื่อความตั้งอยู่ เพื่อความไม่เลือนหาย

เพื่อความเจริญยิ่งๆขึ้นไป เพื่อความไพบูลย์ เพื่อความเจริญบริบูรณ์แห่งกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว เหล่านี้เรียกว่าปธานสังขาร วิมังสานี้ด้วย วิมังสาสมาธินี้ด้วย และปธานสังขารเหล่านี้ด้วย ดังพรรณนามานี้
นี้เรียกว่า อิทธิบาทประกอบด้วยวิมังสาสมาธิและปธานสังขาร.


วิมังสาสมาธิ เป็นสมาธิที่เกิดจากการนำเรื่องธรรมะต่างๆมาพิจรณา เช่น ขันธ์ ๕ ปฏิจจสมุปปบาทฯลฯ


เหตุของแต่ละคนแตกต่างกันไป แนวทางการปฏิบัติจึงมีข้อปลีกย่อยแตกต่างกันไปตามเหตุปัจจัยของบุคคลนั้น ใช่ว่าปฏิบัติแบบเดียวกันจะได้ผลหรือสภาวะเหมือนกัน

สมาธิทุกคนน่ะมีอยู่แล้ว เพียงแต่วิธีที่จะนำสมาธิที่มีอยู่นั้นออกมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดได้อย่างไร หากจับจุดได้ถูก การทำจิตให้ตั้งมั่นหรือทำให้เป็นสมาธิไม่ใช่เรื่องยาก

ผมก็เคยมีอาการคล้ายๆกัน.(เคยโพสต์เมื่อ 13/02/54) ว่าดังนี้
- คือเมื่อนั่งสมาธิปล่อยกายสบายๆไม่เคร่งเครียดลมหายใจปล่อยไปตามธรรมชาติใช้บทบริกรรมสำหรับผูกจิตว่า"พุทโธ"อยู่ที่ฐานของจิตไปเรื่อยๆจนนิ่งสงบแล้วก็ไม่ต้องบริกรรมแต่"พุทโธ"ยังอยู่ณ.ฐานของจิตนิ่งไม่สัดส่ายไปไหนและร่างกายก็นิ่งสงบเช่นกันจนรู้สึกลมหายใจหายไปในขณะนั้นหูเริ่มไม่ได้ยินเสียงค่อยๆดับวูบไป.ร่างกายแข็งทื่อเหมือนถูกบีดอัดเค้นอย่างแรงแถบจะระเบิดออกมาให้ได้แต่ร่างกายเกิดการต่อต้านพยามยามหายใจอึกอักๆแทบจะขาดใจจนต้องแก้ไขคือค่อยๆสูดลมหายใจลึกๆหูก็ค่อยคลายร่างกายก็ค่อยๆผ่อนจากอาการดังกล่าวแต่จิตก็ยังทรงใว้ได้.
โดยปฏิบัติทีไรก็จะเป็นแบบนี้และต้องคอยแก้ไขวิธีนี้ทุกทีเช่นกัน.

ก่อนอื่นต้องขออภัยและขออนุญาติท่าน เจโตวิมุติ.ที่นำคำแนะนำมานำเสนอครับ.
แต่แล้วได้คำแนะนำจากท่าน เจโตวิมุติ.(โพสต์กลับมาเมื่อ 20/02/54) ว่าดังนี้
ตอนลมหายใจจะขาดหายแผ่วเบาแทบไม่รู้สึกนี้ เป็นช่วงอุปจาระสมาธิ ตอนนี้จิตวางตัวพุทธโธไปแล้ว เพราะตัวพุทธโธ ที่จริงคือตัวสมมุติบัญญัติ หรือที่เรียกว่าตัววิตก เมื่อเข้าสมาธิขั้นกลางจิตจึงวางตัวพุทโธไป เหลือเพียงลมหายใจแผ่วมากแทบจับความรู้สึกไม่ได้ ตอนนี้ถ้าเกิดสิ่งกระทบภายนอก เช่นเสียงหมาเห่า จิตจะไม่ปรุงแต่งแล้ว(ไม่คิดตามไปว่าหมาใคร อะไรทำนองนี้ รู้แต่สักว่าหมาเห่าแล้ว แต่ไม่คิด) เราต้องทำอย่างไรถึงตอนนี้ ต้องเลิกตามลมหายใจ เอาจิตไปจรดไว้ที่ปลายจมุก รู้สึกให้ทุกครั้งที่ลมหายใจออกกระทบปลายจมูก อย่าเพลินรู้สึกให้ต่อเนื่องไปจนลมหายใจขาด อันนีเรียกรูปเริ่มดับ(กำลังจะเหลือแต่นาม) ถ้าลมหายใจขาด ประคองจิตนิ่งไว้เป็นกลางๆมันถึงจุดรอยต่อระหว่างอุปจาระสมาธิเข้าสู่อัปนาสมาธิ(หรือเข้าไปสู่ปฐมฌาณ) แต่ความจริงมันยากมาก ถ้าทำจิตไว้ไม่พอดี อยางของคุณนี้ จิตมันไม่น่าเป็นกลาง อาจกลัวที่ลมหายใจขาด กำหนดลมหายใจไม่ถูก พยามวางจิตเป็นกลางๆ อย่าส่งจิตไปนอกกายเด็ดขาด ลมหายใจขาด กายยังไม่ดับ ก็ประคองจิตไว้ในกายนี้ ทำอยู่อย่างนี้ถ้ามันรู้สึกสบายแล้วถือว่าถูกทาง เข้าอัปนาสมาธิไม่ได้ไม่เป็นไร เพียรอยู่อย่างนั้น อย่าอยาก อย่ากลัวอะไรเกิดขึ้นในจิตสักแต่ว่ารุ้เท่านั้น แต่ถ้ายังอึดอัด แสดงว่าวางจิตไม่เป็นกลางจริงปรับใหม่ให้เป็นกลางๆเสีย จะเข้าอัปนาสมาธิได้ กิเลสอย่างหยาบ นิวรณ์ต้องดับหมด ความหยาก ความกลัว ต้องไม่มี ทำไปอย่างนั้นเหมือนสูบลมห่วงยางเมื่อไรสมาธิมันสะสมกำลังเพียงพอ ห่วงยางมันก็จะพองพรึบขึ้นมาจนเราตกใจ ประคองจิตไว้สักแต่ว่ารู้ ลมหายใจขาด กายดับไม่มีกาย เหลือแต่จิตดวงเดียวส่องแสงสว่างอยู่ นั่นแหละที่สุดของสมาธิในเบื้องต้น รอจิตมันดำเนินต่อปจนครบทุกสภาวะ มันจะต้องผ่าน ปิติ สุขเอกทัคคาและอุเบกขาในที่สุด.....เอาแค่นี้ก่อน อันนี้เป็นประสบการณ์จริงที่เคยผ่านมาไม่ใช่เรื่องเล่าต่อๆกัน หรืออ่านจากตำรามาแต่ก็ไมจำเป็นต้องเอนกันทุกคนเรื่องประสบการณ์ทางจิต อีกอย่างต้องระวังสิ่งที่จะตามมาคือ นิมิตถ้ามันเห็นอะไรนั้นมันผิดทาง ผูกจิตไว้กับลมหายใจจนลมหายใจขาดแล้วจะไม่เห็นนิมิต ซึ่งเป็นของหลอกลวง คือเกิดขึ้นจริงแต่ไม่ใช่ของจริง เอาแค่นี้ก่อน....คนอื่นเขาจะหมันไส้เอา......เจโตวิมุติ.

และตัวผมเองก็ได้ศึกษาต่อเกี่ยวกับ อานาปานสติ ในสายของท่านพ่อลี ธมฺมธโร.
จากตำราและจากผู้รู้-->เพื่อเป็นแนวทางการเจริญสตินะครับ (แยกแยะวางจิตเป็นกลางใว้อย่างมีสตินะ)

คิดเหมือนคุณทักทาย...ด้วยคน

อึดอัด...ตอนยังไม่มีสมาธิ...เป็นอาการทางร่างกาย..ก็อย่างที่ท่านอินทรีย์ 5 และหลายท่านแนะนำนั้นแหละครับ..

พอมีสมาธิ...รู้สึกหายใจไม่เข้า..หรือ..ไม่ได้หายใจ...เป็นอาการของจิต...หากไม่ใส่ใจ..จิตก็ผ่านเข้าสมาธิลึก ๆ ได้

แต่ส่วนใหญ่...ขันธมาร..ชอบมาดลใจ...ให้รู้สึกกลัวตาย...เดียวจะตายเอานะ...แค่นั้นแหละ...ทำจมูกฟุต ๆ ฟิต ๆ หายใจใหญ่เลย....ก็เล้ยหลุดจากสมาธิไป..

เรียบร้อยโรงเรียนมาร...