อ่านให้ออก โฮฮับ
หัวข้อกระทู้ตรงไหน ถามหาพุทธพจน์
ระบุมา

มุติ ในสมมุติ (เขียน มติ เป็นสมมติ ก็ได้) แปลว่า ความรู้ เมื่อใส่ "สํ => สม" เข้าข้างหน้า เป็นสมมุติ หรือสมมติ ก็แปลว่า รู้ร่วมกัน ยอมรัีบ หรือตกลงกันว่า อันนั้นอันนี้ คนนั้นคนนี้ เรียกชื่อว่า อย่างนั้นอย่างนี้ จนกระทั่งว่าสภาวะนี้เรียกว่า จิต ธรรมนี้เรียกว่า ฌาน ตลอดจนในเิชิงสังคม หรือในการอยู่ร่วมกัน เราจะทำเรื่องนี้กันอย่างนี้ๆ ให้ของ ให้คน ให้หมู่ชนนั้นๆ ได้ชื่อ ได้สถานะเป็นอย่่่างนี้ๆ เป็นต้น

เมื่อสมมุติ คือรู้่กัน หรือตกลงกันว่าอย่างไรแล้ว ก็บัญญัติจัดตั้งวางตราลงไปอย่างนั้น ไปๆ มาๆ สองคำนี้ คือ สมมุติ และ บัญญัติ เลยบางทีกลายเป็นคำที่ใช้แทนกันได้ ใช้คู่เคียงกันไป หรือปนๆกันไป (แต่ที่จริง สมมุติเน้นด้านความหมายเชิงสังคม)

การที่คนเราสือสารกันได้ และพูดกันรู้เรื่อง มีเครื่องกำหนดหมายในการคิด พูด
และทำการต่างๆ ก็เพราะสมมุตินี่แหละ

สมมุตินั้น มันไม่ใช่ของจริงอยู่แล้ว คือคนตกลงกันเรียกขาน หรือให้เป็นอย่างนั้นขึ้นมา คนส่วนใหญ่กไปติดอยู่ทีี่่สมมุตินั้นเสีย หลงเอาสมมุติเป็นตัวจริงของจริงไป เลยอยู่กันแค่สมมุติ แล้วก็คิดปรุงแต่งไปบนฐานแห่งสมมุตินั้น เลยวิจิตรพิสดารไปกันใหญ่ ลืมมองของจริงที่เหมือนกับว่าอยู่ข้างหลังสมมตินั้น

พูดสำนวนอุปมาว่า เอาสมมุติมาบังตาตัวเอง หรือหลงสมมุติไป ทั้งที่ของจริงมันก็อยู่ของมันอย่างนั้น

ก่อนราตรีสวัสดิ์ ไปหลับไปนอน เปิดศึกไว้พรุ่งนี้หน่อย ตัดให้คุณจันทร์เพ็ญ สังเกตดูตรงนี้เลย

ไม่ร้องอ๋อ ก็ร้องโอ้ย


มุติ ในสมมุติ (เขียน มติ เป็นสมมติ ก็ได้) แปลว่า ความรู้ เมื่อใส่ "สํ => สม" เข้าข้างหน้า เป็นสมมุติ หรือสมมติ ก็แปลว่า รู้ร่วมกัน ยอมรัีบ หรือตกลงกันว่า อันนั้นอันนี้ คนนั้นคนนี้ เรียกชื่อว่า อย่างนั้นอย่างนี้ จนกระทั่งว่าสภาวะนี้เรียกว่า จิต ธรรมนี้เรียกว่า ฌาน ตลอดจนในเิชิงสังคม หรือในการอยู่ร่วมกัน เราจะทำเรื่องนี้กันอย่างนี้ๆ ให้ของ ให้คน ให้หมู่ชนนั้นๆ ได้ชื่อ ได้สถานะเป็นอย่่่างนี้ๆ เป็นต้น

เมื่อสมมุติ คือรู้่กัน หรือตกลงกันว่าอย่างไรแล้ว ก็บัญญัติจัดตั้งวางตราลงไปอย่างนั้น ไปๆ มาๆ สองคำนี้ คือ สมมุติ และ บัญญัติ เลยบางทีกลายเป็นคำที่ใช้แทนกันได้ ใช้คู่เคียงกันไป หรือปนๆกันไป (แต่ที่จริง สมมุติเน้นด้านความหมายเชิงสังคม)

การที่คนเราสือสารกันได้ และพูดกันรู้เรื่อง มีเครื่องกำหนดหมายในการคิด พูด และทำการต่างๆ ก็เพราะสมมุตินี่แหละ

สมมุตินั้น มันไม่ใช่ของจริงอยู่แล้ว คือคนตกลงกันเรียกขาน หรือให้เป็นอย่างนั้นขึ้นมา คนส่วนใหญ่กไปติดอยู่ทีี่่สมมุตินั้นเสีย หลงเอาสมมุติเป็นตัวจริงของจริงไป เลยอยู่กันแค่สมมุติ แล้วก็คิดปรุงแต่งไปบนฐานแห่งสมมุตินั้น เลยวิจิตรพิสดารไปกันใหญ่ ลืมมองของจริงที่เหมือนกับว่าอยู่ข้างหลังสมมตินั้น

พูดสำนวนอุปมาว่า เอาสมมุติมาบังตาตัวเอง หรือหลงสมมุติไป ทั้งที่ของจริงมันก็อยู่ของมันอย่างนั้น
พูดใ้ห้ง่ายๆ สะดวกๆ ว่า สิ่งทั้งหลายที่มีอยู่แค่รูปธรรมและนามธรรม แล้วบนรูปธรรมและนามธรรมนั้นๆ เช่นที่ประกอบกันเข้าเป็นสัดส่วนในลักษณาการที่มีความเป็นไปอย่างนี้ๆ เราก็สมมุติเรียกว่า เป็น "สัตว์" เป็น "คน" เป็น "บุคคล" เป็น "ตัว" "ตน" หรือ "ตัวตน" (อัตตา อาตุมา อาตมา) เป็น "เรา" เป็น "เขา" เป็น "ท่าน" ฯลฯ

"สัตว์" "บุคคล" "ตัวตน" "เรา" เขา" เป็นต้น ที่สมมุติขึ้นมานี้ ไม่มีจริง เมื่อเอาชือหรือคำเรียกออกไป หรือมองผ่านทะลุคำเรียกชื่อนั้นไป ก็มีเพียงรูปธรรมและนามธรรม (ที่จัดแยกเป็นประเภทหรือเป็นพวกๆ เรียกว่าขันธ์ ๕ หรือจะแยกแยะละเอียดลงไปกว่านั้้นก็ได้)

"รูปธรรม-นามธรรม" แม้จะเป็นคำเรียกที่บัญญัติขึ้นมา แต่ก็เป็นคำที่สื่อถึงสิ่งที่มีอยู่จริง (ใช้คำอย่างบาลีว่า "สภาวะ" หรือ "สภาวธรรม" คือ สิ่งที่มีภาวะของมันเอง หรือสิ่งที่มีความเป็นจริงของมัน) ดังเช่น "เตโชธาตุ" "ชีวิตินทรีย์" "จักขุวิญญาณ" "ผัสสะ" "สุข" "ทุกข์" "โทสะ" "เมตตา" "สมาธิ" "ปัญญา" ฯลฯ จนถึง "วิมุตติ" "สันติ" "นิพพาน" เป็นต้น

พูดใ้ห้ง่ายๆ สะดวกๆ ว่า สิ่งทั้งหลายที่มีอยู่แค่รูปธรรมและนามธรรม แล้วบนรูปธรรมและนามธรรมนั้นๆ เช่นที่ประกอบกันเข้าเป็นสัดส่วนในลักษณาการที่มีความเป็นไปอย่างนี้ๆ เราก็สมมุติเรียกว่า เป็น "สัตว์" เป็น "คน" เป็น "บุคคล" เป็น "ตัว" "ตน" หรือ "ตัวตน" (อัตตา อาตุมา อาตมา) เป็น "เรา" เป็น "เขา" เป็น "ท่าน" ฯลฯ

"สัตว์" "บุคคล" "ตัวตน" "เรา" เขา" เป็นต้น ที่สมมุติขึ้นมานี้ ไม่มีจริง เมื่อเอาชือหรือคำเรียกออกไป หรือมองผ่านทะลุคำเรียกชื่อนั้นไป ก็มีเพียงรูปธรรมและนามธรรม (ที่จัดแยกเป็นประเภทหรือเป็นพวกๆ เรียกว่าขันธ์๕ หรือจะแยกแยะละเอียดลงไปกว่านั้้นก็ได้)

โฮฮับ อ่านคห.นี้อีกรอบนึ่ง

"เมื่อสมมุติ คือรู้่กัน หรือตกลงกันว่าอย่างไรแล้ว ก็บัญญัติจัดตั้งวางตราลงไปอย่างนั้น"

"สมมุติ" มันไม่ใช่รู้กัน เพราะเราไม่รู้มันจึงเกิด สมมุติขึ้น
คนไม่รู้ความเป็นสมมุติ เขาเรียกอวิชา ความเข้าใจผิดว่าสมมุติไม่มีอยู่จริง
ก็เป็นอวิชาเช่นกัน เพราะไม่เห็นสมมุติ

และที่ว่ารู้ความเป็นสมมุติ คือตัวเราเท่านั้นที่รู้ไม่ใช่ไปรู้ร่วมกับคนอื่น

ส่วนบัญญัติก็คือความมีอยู่ของธรรมชาติ ไม่ใช่หมายถึงข้อตกลง
ข้อตกลงคือ การเอาบัญญัติใดมาใช้ร่วมกัน

เหมือนอย่างเมื่อองค์ย่อยหรือชิ้นส่วนหลากหลายที่เขาสร้าง หรือจัดรูปแต่งร่างขึ้น ถูกนำมาประกอบเข้าด้วยกันให้ปรากฏในรูปลักษณ์ที่จะใช้ทำการสนองความมุ่งหมายแห่งเจตจำนงในการขนส่งเดินทาง ก็เกิดเป็นสิ่งที่มีชื่อเรียกว่า "รถ"

ในตัวอย่างนี้ "รถ" เป็นสมมติ ที่เป็นเพียงการประกอบกันเข้าของชิ้นส่วนทั้งหลาย ไม่มีรถทีี่่เป็นตัวของมันต่างหากจากชิ้นส่วนเหล่านั้น ที่เรียกว่าเป็นส่วนประกอบของมัน
ไม่มีตัว "รถ" ที่เป็นเจ้าของส่วนประกอบเหล่านั้นจริง พอล่วนที่ประกอบกันนั้นสลายแยกกระจายออกไป สมมติที่เรียกว่า "รถ" ก็หายไปเอง
ที่ว่าไม่มีอัตตา ไม่เป็นอัตตา ก็มองได้จากอุปมาอย่างนี้

นอกจากสมมติที่ไม่มีจริงซ้อนขึ้นมาบนสภาวะที่เป็นของจริงแล้ว มนุษย์ยังสมมุติชนิดไม่มีจริงซ้อนสมมติที่ไม่มีจริงนั้นต่อขึ้นไปอีกๆ บางทีมากมายหลายชั้น เช่น จากสมมติว่า "คน" ก็สมมติว่า คนนั้นเป็น "นายมี" "นายหมด" "รถของนายมี" "รถยี่ห้อบิลเลียนของคนไทยที่เป็นเศรษฐีใหญ่ชื่อว่านายมี" ฯลฯ

สมมุติกับบัญญัติหมายถึงอะไร ต่างกันอย่างไร ขอบคุณคะ

สมมุติกับบัญญัติหมายถึงอะไร ต่างกันอย่างไร ขอบคุณคะ