พระผู้มีพระภาคเจ้าแสดงไว้ในฉักกนิบาตอังคุตตรบาลีว่า
"เจตนาหํ ภิกฺขเว กมฺมํ วทามิ เจตยิตฺวา กมฺมํ กโรติ กาเยน วาจาย มนสา"
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เหตุที่บุคคลมีความตั้งใจเป็นเครื่องกระตุ้นแล้วกระทำการงานนั้นๆ
สำเร็จลงด้วยกายบ้าง ด้วยวาจาบ้าง ด้วยใจบ้าง ด้วยเหตุนี้ตถาคตจึงกล่าวว่า เจตนานี้เป็นตัวกรรม
อธิบายว่า เจตนาที่เป็นกรรมนี้ย่อมให้ อิฏฐิผล(ผลที่ดี) และอนิฏฐผล(ผลที่ไม่ดี)
บุคคลย่อมทำกรรมที่ดีและไม่ดีปรากฏเกิดขึ้นด้วยเจตนา ฉะนั้นเจตนานั้นจึงชื่อว่ากรรม
ตามธรรมดาคนเราทั้งหลายเมื่อจะกระทำสิ่งหนึ่งสิ่งใดก็ตาม จะต้องมีความตั้งใจเกิดขึ้นก่อน
คือตั้งใจว่าจะทำอย่างนั้นอย่างนี้แล้วจึงกระทำลงไป หรือตั้งใจว่าจะพูดเรื่องนั้นเรื่องนี้แล้วจึงพูดไป
หรือตั้งใจจะนึกเรื่องนั้นเรื่องนี้ก็นึกไป เมื่อเป็นเช่นนี้การกระทำต่างๆ ของคนทั้งหลายจึงมีความตั้งใจ
อันได้แก่เจตนาเป็นผู้นำเสมอ ด้วยเหตุนี้พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงกล่าวว่า เจตนานี้แหละเป็นตัวกรรม
เจตนากับกรรมทั้ง ๒ นี้ จึงมีข้อแตกต่างกัน คือ เจตนาเป็นปุพพภาคธรรม คือธรรมที่เกิดก่อนกรรม
กรรมเป็นปัจฉาภาคธรรม คือธรรมที่เกิดทีหลังเจตนา นี้เป็นการแสดงโดยอเภทนัย คือไม่แสดง
โดยแยกประภท เพราะเหตุใดพระผู้มีพระภาคจึงทรงกล่าว เจตนาชื่อว่ากรรมก็เพราะการ
กระทำสำเร็จลงได้นั้นมีเจตนาเป็นมูล
| ไฟล์แนป: |
|
Image-2162.jpg [ 56.35 KiB | เปิดดู 841 ครั้ง ] |