คนที่ไม่ยอม "ให้อภัย" คือ คนที่กอดหมาเน่าไว้ แล้วคร่ำครวญว่า เหม็นเหลือเกินๆๆๆ น่าสมเพช น่าสมน้ำหน้า การ "ให้อภัย" จึงเป็นการ "ล้างใจขั้นสูง" ที่น่าปฏิบัติอย่างยิ่ง

"ความเมตตา" เป็นธรรมที่ทำให้คนเรามีคุณธรรม "เมตตา" คือ ความคิดปรารถนาให้ผู้อื่นเป็นสุข ผู้ที่มีเมตตา คือ ผู้ที่มีความเป็นมิตร ตรงกันข้ามกับศัตรู ซึ่งมีจิตพยาบาทมุ่งร้าย เมตตาตรงข้ามกับโทสะ พยาบาท เมตตาเป็นเครื่องอุปถัมภ์ แต่โทสะพยาบาทเป็นเครื่องทำลายล้าง เมื่อเรามีความเมตตาต่อกัน ย่อมคิดที่จะเกื้อกูลกันให้มีความสุข ผิดพลาดไปบ้างก็ "ให้อภัย" กัน แต่ถ้าขาดเมตตาต่อกันแล้วก็จะมีแต่ การทำลาย มีความพยาบาทใครทำความไม่พอใจให้ ก็จะตอบแทนด้วย ความไม่พอใจเช่นกัน จึงควรมีเมตตาต่อกัน เพื่อสังคมที่เป็นสุข

เรื่อง "การให้อภัย เป็นการล้างใจขั้นสูง"
(คติธรรม สมเด็จพระสังฆราช องค์ที่ ๑๙)




ให้จิตมีทุน

“กลับไปบ้านก็ให้มีพุทโธด้วย อย่าทิ้งพุทโธ ผู้ปฏิบัติจะรู้เอง เหมือนกับเราปลูกต้นไม้ เรารดน้ำปลูกทุกวัน มันก็ใหญ่โตขึ้นทุกวันไม่ต้องไปบอก นี่เราเทียบให้ฟัง

จิตดวงนี้ก็เหมือนกัน ต้องหล่อเลี้ยงด้วยศีลด้วยธรรม ซักฟอกจิต จิตจะไม่มีเรื่องมีราว ไม่มีความยุ่งเหยิงวุ่นวาย แต่คำว่าซักฟอกไม่ได้หมายความว่าวันเดียว พระพุทธเจ้าท่านว่า วิริเย ทุกขมัจเจติ บุคคลจะล่วงทุกข์ได้ด้วยความเพียร ให้พยายาม พระพุทธเจ้าท่านสั่งสอนสัตว์โลกไม่มีผิดพลาด ขอให้นำคำของพระพุทธเจ้าไปปฏิบัติ จิตดวงเดียวของเรานี้ แก้ด้วยสัตย์ด้วยศีลเท่านั้น อย่าไปแก้ด้วยอย่างอื่น เริ่มจากการซักฟอกด้วยบุญ แล้วก้าวขึ้นไปถึงศีลห้า

หลวงปู่มั่นท่านสอนว่า ให้พยายามรักษาศีลธรรม มันไม่ตายหรอก แล้วไม่ต้องไปขอกับผู้หนึ่งผู้ใด คนขอเป็นคนจน เราไม่ฆ่าสัตว์ ก็จิตเรานั่นแหละไม่ฆ่า ไม่ลักของ ไม่ประพฤติผิดในผู้อื่นเขา ไม่โกหกหลอกลวง ไม่มีเล่ห์เหลี่ยม ไม่ดื่มเครื่องเมาทั้งหมด ก็จิตดวงนี้ของเรา ให้ระวังจิตดวงนี้ให้มีสติ อย่างน้อยให้จิตมีทุน วันนี้ก็ไม่ต้องพูดอะไรมาก ให้พี่น้องกรุณายึดคำสอนของพระพุทธเจ้าไปปฏิบัติทุกวันๆ อยู่บ้านอยู่ที่ไหนจิตก็เป็นกุศล บ้านก็เป็นมงคล ลูกก็เป็นมงคล หลานก็เป็นมงคล อย่าลืมพุทโธทุกวันๆ ระลึกอยู่ในหัวใจ ซักฟอกหัวใจ ใครซักฟอกได้มากเท่าไร จิตก็สะอาดขึ้นๆ จะรู้เอง ผู้ปฏิบัติจะรู้เอง เป็นสันทิฏฐิโก แต่ต้องฝ่าต้องฝืนต้องพยายามปฏิบัติ ท่านจึงพูดว่า วิริเย ทุกขมัจเจติ บุคคลล่วงทุกข์ได้ด้วยความเพียร

เหมือนกับทานอาหาร ทานแทนกันไม่ได้ รักขนาดไหนก็ทานแทนกันไม่ได้ เวลาจากไปแล้ว ถ้าทุนของจิตไม่มีเลย กุสลาก็ไปไม่ถึงนะ ให้ซักฟอกตัวเอง ไม่ต้องไปหวังกับผู้หนึ่งผู้ใด ครูบาอาจารย์ท่านก็ทำมาแล้ว

แต่อย่าตั้งความหวัง อย่าไปคิดหา กำลังไม่ถึงไปคิดหาได้ยังไง เหมือนเราไม่มีเงินร้อยล้านจะไปสร้างโรงพยาบาลโรงแรม มันยาก จิตไม่มีฐานก็เหมือนไม่มีเงิน ต้องมีเงินจึงจะค้าขายได้ ต้องมีฐาน จึงต้องซักฟอกเสียก่อน ไม่อย่างนั้นจิตก็เศร้าหมองยุ่งเหยิงวุ่นวายคิดมากปวดหัว เพราะไม่มีธรรม ต้องทำให้มาก ทำให้พอ

แล้วการทำบุญทำให้เหมือนเจ๊กไฮ ให้เจ๊กไฮมารับพร บอกอั้วไม่เอา พรอั้วก็ไม่รับ ให้สวดอั้วก็ไม่สวด อั้วได้บุญตั้งแต่อั้วคิดอยู่ที่บ้าน เจ๊กไฮนี่หลวงปู่มั่นชมเชย พวกเรานี่ว่าอิมานิแล้ว ถวายแล้ว ยังให้ฉันให้อีก แต่เจ๊กไฮนี่ว่าอั้วได้บุญตั้งแต่อยู่ที่บ้านแล้ว เจตนาเป็นบุญเป็นกุศลพอแล้ว นี่จำให้ดีนะ

แล้วเห็นพวงมาลัยนี่ไหม สวยงามนะ แต่สู้ฝึกใจให้สวยงามไม่ได้ นางวิสาขาฝึกใจให้สวยงามสองอสงไขย งามไม่มีเหี่ยวแห้ง ไม่ต้องไปนวดไปดึง

วันนี้ก็ไม่มีอะไรจะฝาก ให้กรุณานำไปปฏิบัติ ปฏิบัติที่ไหน พวกเราก็มีแต่ความสุขความสมหวัง เข้าใจนะ เท่านั้นพอ”

ถอดความจากเทปโอวาทธรรมคำสอน
หลวงปู่ปรีดา (ทุย) ฉนฺทกโร
วัดป่าดานวิเวก ต.ศรีชมภู อ.โซ่พิสัย จ.บึงกาฬ
แสดงธรรม ณ วัดป่าอัมพโรปัญญาวนาราม
ต.คลองกิ่ว อ.บ้านบึง จ.ชลบุรี
เมื่อวันเสาร์ที่ ๓ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๖๑




ธรรมนำพ้นทุกข์

อบรมบ่มนิสัยจะตั้งปณิธานขึ้น ทีแรกปรารถนาที่จะรื้อขนสัตว์ออกจากวัฏฎะสงสาร ให้พ้นจากโขดแอ่งแข่งกันดาร มีเมตตากรุณา อัปปมาโณพุทโธ อัปปมาโณธรรมโม อัปปมาโณสังโฆ คุณพระพุทธเจ้าหาประมาณไม่มีได้ คุณพระธรรมเจ้าหาประมาณไม่มีได้ คุณพระอริยะสงฆ์หาประมาณไม่มีได้ เมตตาแก่สัตว์โลก แต่สัตว์โลกไม่เล่นด้วย ไปคนละแยกคนละทางเลยไปไม่ได้ ไม่ได้รับประโยชน์ พระพุทธเจ้าหยุดเห็นว่าไม่ได้ประโยชน์เลยหยุด เพราะนิสัยไม่มีไม่ได้อบรมบ่มนิสัยมา คนไม่มีนิสัยเก่าบุพเพกะตา บุญญะตา ไม่เคยได้สร้างอบรมบ่มนิสัย ไม่ชิน ไม่เคย ไม่อยากด้วย ถ้าได้ยินเสียงเทศน์วิ่งหนีเลย ได้ยินเสียงร้องเสียงรำเสียงละครเสียงลิเกเสียงหนังเสียงอะไรเสียงยาบ้ายาบอวิ่งเข้าใส่เลย นิสัย เป็นอย่างนั้นนิสัยบ้าๆ บอๆ เขาก็ว่าเก่งนะกินยาบ้า

พวกเราไม่ต้องการอย่างนั้น ต้องการความสงบ ต้องการให้จิตใจมีหลักมีฐานให้มั่นคงถาวร ไม่เป็นคนง่อนแง่นคลอนแคลนฟุ้งซ่านรำคาญ ง่วงเหงาหาวนอน คิดโน่นคิดนี่ จดๆ จับๆ ไปเรื่อยๆ อย่างคนไม่มีหลัก จะทำอะไรก็ไม่สำเร็จเสร็จสิ้น ทำพอสาบานน้ำไม่ตายเท่านั้นเอง

ถ้าจะเอากันจริงๆ ต้องตั้งอกตั้งใจ ของเหล่านี้ของประณีตของบรรจงที่สุด นามธรรมที่ด้านจิตด้านใจ ต้องฝึกหัด ถ้ามีศรัทธาก็ให้มีวิริยะ มีสมาธิ มีสติ มีปัญญา ถึงมันจะรู้เท่าเอาทัน การคิด การปรุง การแต่ง ความดี ความชั่ว ความผิด ความถูกก็ดี ก็เพราะเราสร้างเอา ทุกสิ่งทุกอย่างสร้างเอา เราสร้างอย่างไรก็เป็นอย่างนั้นถ้าเราไม่สร้าง เราสร้างแต่คุณงามความดี ความดีจะเป็นนิสัยติดสอยห้อยตาม ตกสู่แห่งหนตำบลไหนก็ดี ก็เป็นคุณงามความดี เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรให้ผลเป็นสุขทุกเมื่อ เราไม่ทำมันก็ไม่เกิด เราไม่ปลูกก็ไม่เป็น

อาศัยเหตุการณ์กระทำบำเพ็ญด้วย กาย วาจา ใจ ถึงจิตมันจะสงบได้ เพราะมันเล่นกับกิเลสมาหลายกัปหลายกัลป์ หลายอสงไขย นมนานมาแล้ว มันเข้ากายกระดูกดำ กระดูกแดงมาแล้ว กิเลสเกลี้ยกล่อม จะเอามันพรากจากกัน โอ๊ยยากแสนยาก ถ้าไม่เอาจริงเอาจัง ทำอะไรก็ทำมันจริงมันจังลงไปถึงจะเห็นผล

บางคนมาภาวนา ภาวนาเล่นไปไม่มีประโยชน์ สึกเสียดีกว่าถ้าเป็นพระ ถ้าเป็นโยมก็หยุดเสียดีกว่า ไปหากินเหล้าเมาสุราดีกว่า เพราะตัวไม่ตั้งใจ ศรัทธาก็อ่อน วิริยะความภาคความเพียรก็อ่อน สติก็อ่อน ปัญญาก็อ่อน สมาธิก็อ่อน ปัญญาก็เลยไม่เกิดมันสู้กิเลสไม่ได้ มีแต่ถอยหลังอย่างเดียว กิเลสน็อกเอาน็อกเอา ตกสเต็ปไปเรื่อยๆ เดินเวลาไหนก็ดี นั่งเวลาไหนก็ดี กิเลสมันรุมล้อมเอา ตายโหงตายห่าไปหมดสติสตังค์ก็หายไปเงียบไป (มีต่อ)

หลวงปู่แสง จนฺทโชโต
วัดป่าภูมิรัตนหิรัญ ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่






"เมื่อเราเจ็บป่วย ต้องคิดว่า
หายก็เอา ตายก็เอา
ถ้านึกอยากหาย อย่างเดียว
เป็นทุกข์แน่"

หลวงปู่ชา สุภัทโท





"ปีใหม่ ให้พากันตั้งเนื้อตั้งตัว
จากคนเก่า ให้เป็นคนใหม่ขึ้นมา
อะไรไม่ดี ให้แก้ไขดัดแปลงตัวเอง
ดัดแปลงที่อื่น ไม่ถูก

ปีใหม่ ขึ้นอยู่กับเราคนเดียว นี่แหละ
ที่จะแก้ไขดัดแปลงตัวเอง อะไรไม่ดี
ให้รีบแก้ไขดัดแปลงเสีย ตั้งแต่บัดนี้

ขึ้นปีใหม่แล้ว จากคนเก่า
คนเก่าเป็นคนไม่ดี อย่างไร
บกพร่องตรงไหน ให้แก้ไขดัดแปลง
ตรงที่บกพร่อง ให้ดีขึ้นโดยลำดับลำดา"

หลวงตามหาบัว ญาณสมฺปนฺโน