หลวงปู่ผาง ปริปุณฺโณ
วัดประสิทธิธรรม บ้านดงเย็น อำเภอบ้านดุง จังหวัดอุดรธานี
“พระอริยเจ้าผู้ปรารภความเพียร”
พระเดชพระคุณหลวงปู่ผาง ปริปุณฺโณ พระอริยเจ้าผู้ปรารภความพากเพียรสม่ำเสมอตั้งแต่วัยหนุ่มจนถึงวัยชรา เป็นศิษย์กรรมฐานสายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต ที่อัฐิได้กลายเป็นพระธาตุแล้ว แสดงให้เห็นว่า “ท่านเป็นพระอรหันต์”รูปหนึ่งในวงศ์พระพุทธศาสนาที่เจริญรอยตามเสด็จองค์พระบรมศาสดา
ท่านท่องเที่ยวธุดงค์ไปทั่วประเทศไทยเป็นผู้ไม่หวั่นไหวในสุขและทุกข์ เป็นผู้นอบน้อมถ่อมตนเข้าหาสำนักครูบาอาจารย์เสมอ เป็นผู้มีความเป็นอยู่อย่างเรียบง่ายแต่ทุกท่วงท่ากริยาแฝงไปด้วยความหมายแห่งธรรม
ท่านเป็นศิษย์ต้นและเป็นทายาทธรรมของ “หลวงปู่พรหม จิรปุญฺโญ พระอริยเจ้าแห่งวัดป่าประสิทธิธรรม บ้านดงเย็น” โดยแท้
การปฏิบัติธรรมออกกรรมฐานของท่านล้วนได้ติดตามพระอรหันต์องค์สำคัญๆ ทั้งนั้น เช่น พระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต หลวงปุ่พรหม จิรปุญฺโญ หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ หลวงปู่ฝั้น อาจาโร หลวงปู่ชอบ ฐานสโม หลวงปู่ขาว อนาลโย หลวงปู่ตื้อ อจลธมฺโม หลวงปู่เทสก์ เทสรงฺสี เป็นต้น
ท่านเกิดเมื่อวันที่ ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๔๖๙ ตรงกับวันแรม ๖ ค่ำ เดือน ๔ ปีขาล ที่บ้านดงเย็น ตำบลดงเย็น อำเภอบ้านดุง จังหวัดอุดรธานี
ท่านเป็นบุตรของนายสอน และนางเหม็น แมดสถาน มีอาชีพทำนา มีพี่น้อง ๘ คน
หลวงปู่ผาง ปริปุณฺโณ อุปสมบทเมื่ออายุได้ ๒๐ ปี ตรงกับวันที่ ๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๐ เวลา ๑๔.๐๐ น. ที่วัดชัยมงคล ตำบลโพนสูง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร โดยมีพระมหาเถื่อน อุชุกโร เป็นพระอุปัชฌาย์ พระอธิการพร สุมโน เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระอธิการพุธ ยโส เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายาว่า ”ปริปุณฺโณ”
พุทธศักราช ๒๔๙๐ ท่านได้จำพรรษาที่วัดประสิทธิธรรม กับหลวงปู่พรหม จิรปุญฺโญ พอออกพรรษาแล้ว ได้ติดตามท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต ที่วัดบ้านหนองผือ ตำบลนาใน อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร
ปีพุทธศักราช ๒๔๙๑ ในพรรษานี้ ท่านติดใจในรสชาติแห่งธรรมที่ท่านพระอาจารย์แสดงจึงมีความตั้งใจจะไปพักจำพรรษากับท่
านพระอาจารย์มั่นอีก เมื่อท่านเดินทางไปถึงก็พบว่ามีพระอยู่จำพรรษากับองค์ท่านจำนวนมาก กุฎิไม่เพียงพอ
ท่านพระอาจารย์มั่นจึงเมตตาให้ท่านไปจำพรรษาที่วัดม่วงไข่ อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร หลังจากออกพรรษาแล้ว ได้ไปกราบนมัสการลาท่านพระอาจารย์มั่นกลับมาพักอยู่กับหลวงปู่พรหม ที่วัดประสิทธิธรรม
จากนั้นก็ได้กราบลาหลวงปู่พรหม ออกธุดงค์วิเวกไปยังอำเภอบ้านผือ พระพุทธบาทบัวบก อำเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย
ปีพุทธศักราช ๒๔๙๒ ท่านจำพรรษาที่ภูเก้า อำเภอโนนสัง จังหวัดอุดรธานี หลังจากออกพรรษาแล้วได้เที่ยววิเวกไปทางอำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย ได้พักศึกษาข้ออรรถข้อธรรมจากหลวงปู่เทสก์ เทสฺรงฺสี
ปีพุทธศักราช ๒๔๙๓ ท่านได้ติดตามหลวงปู่พรหมไปจำพรรษาที่ วัดบ้านถ่อน อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร หลังออกพรรษาแล้ว หลวงปู่พรหมได้เดินทางไปวัดหนองผือ ตำบลนาใน เพื่อประชุมคณะสงฆ์ เตรียมงานประชุมเพลิงองค์หลวงปู่มั่น และโอกาสนี้หลวงปู่ผางได้กราบนมัสการ หลวงปู่ขาว อนาลโย แห่งวัดถ้ำกลองเพล
ท่านได้ติดตามหลวงปู่ขาวไปธุดงค์ตามเทือกเขาภูพาน จนถึงวัดถ้ำกลองเพล และได้พักปฏิบัติธรรมกับหลวงปู่ขาวระยะหนึ่ง จังได้กราบลาหลวงปู่เพื่อปลีกวิเวกไปศึกษาธรรมปฏิบัติกับหลวงปู่คำดี ปภาโส ที่วัดถ้ำผาปู่ อำเภอเมือง จังหวัดเลย และติดตามหลวงปู่คำดีไปยังภูเขาควาย ประเทศลาว
ปีพุทธศักราช ๒๔๙๔ ท่านพักจำพรรษาอยู่ที่วัดบ้านนาเชือก จังหวัดเลย
หลังจากออกพรรษาแล้ว ได้ธุดงค์กลับวัดป่าประสิทธิธรรม บ้านดงเย็นเพื่ออุปัฏฐากหลวงปู่พรหม หลังจากพักอยู่นานพอสมควรแล้ว ได้ออกวิเวกไปหนองกุงทับม้า อำเภอวังสามหมอ อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร ต่อไปยังนิคมน้ำอูน บ้านกุดบาก กุดแฮด กุดไห ค้อน้อย ซึ่งเป็นบริเวณเทือกเขาภูพาน หนทางทุรกันดารลำบากมาก และได้ข้ามฟากไปยังอำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม ไปที่บ้านสามผง โดยมีความตั้งใจว่าจะไปกราบนมัสการ หลวงปู่ตื้อ อจลธมฺโม แต่ไม่ได้พบท่าน ได้พบกับหลวงตามหาบัว ญาณสมฺปนฺโน หลวงปู่บัวคำ อาจารย์บัว และสามเณรรูปหนึ่ง รวมทั้งหมด ๕ รูป และได้อยู่ปฏิบัติธรรมร่วมกัน อยู่ที่บ้านสามผง
พุทธศักราช ๒๔๙๖ ท่านพักจำพรรษาที่อำเภอวังสะพุง และได้จำพรรษาร่วมกับ พระอาจารย์ทองสุก และพระอาจารย์เมฆ รวมทั้งหมด ๓ รูป
หลังจากออกพรรษาแล้ว ได้ออกวิเวกไปทางถ้ำผาบิ้ง เพื่อศึกษาธรรมกับหลวงปู่ชอบ หลวงปู่ชอบได้พาเที่ยววิเวกขึ้นไปทางเหนือจังหวัดเชียงใหม่ ได้พาไปวิเวกยังสถานที่สงบสงัดทุกแห่งในจังหวัดเชียงใหม่
ปีพุทธศักราช ๒๔๙๗ ท่านจำพรรษาที่ป่าบ้านเฮียด อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ที่แห่งนั้นเป็นหมู่บ้านเล็กๆ มี ๑๐ กว่าหลังคาเรือน มีพระจำพรรษาด้วยกันทั้งหมด ๓ รูปหลังจากออกพรรษาแล้ว ได้ไปศึกษาธรรมกับหลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ วัดป่าบ้านปง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
หลังจากนั้นหลวงปู่ชอบได้พาท่านธุดงค์ไปยังวัดผาปล่อง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ได้พบหลวงปู่สิม พุทฺธาจาโร หลวงปู่ตื้อ อจลธมฺโม หลวงปู่หลุย จนฺทสาโร
ปีพุทธศักราช ๒๕๐๖ ท่านพักจำพรรษาที่วัดประสิทธิธรรม หลังออกพรรษาแล้ว ได้วิเวกไปทางดงหม้อทอง พักอยู่ระยะหนึ่งได้ออกวิเวกต่อไปทางภูวัว ภูทอก ไปพักกับพระอาจารย์จวน กุลเชฏโฐ ระยะหนึ่ง แล้วออกวิเวกต่อไปยังภูลังกา
ปีพุทธศักราช ๒๕๐๗ ท่านได้พักจำพรรษาที่วัดป่าบ้านตาด อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี กับหลวงตามหาบัว ญาณสมฺปนฺโน มีพระร่วมจำพรรษาทั้งหมด ๑๗ รูป อยู่จนสิ้นกรานกฐิน ก็ได้กราบลาหลวงตามหาบัว ออกวิเวกไปทางจังหวัดหนองคาย ทางบ้านนามั่ง ปากมั่ง วิเวกตามฝั่งลุ่มแม่น้ำโขง
ปีพุทธศักราช ๒๕๐๘ ท่านพักจำพรรษาที่อำเภอน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์
ปีพุทธศักราช ๒๕๐๙ ท่านพักจำพรรษาที่วัดป่าแก้วชุมพล กับพระอาจารย์สิงห์ทอง ธมฺมวโร อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
ปีพุทธศักราช ๒๕๑๒-๑๖ ท่านพักจำพรรษาอยู่ที่วัดประสิทธิธรรม ประชุมเพลิงขององค์หลวงปู่พรหม ในวันที่ ๖ มีนาคม ๒๕๑๔ เป็นที่เรียบร้อยแล้วท่านได้นำคณะศรัทธาญาติโยมก่อสร้างเจดีย์ เพื่อบรรจุอัฐิธาตุและอัฐบริขารของหลวงปู่พรหม
ปีพุทธศักราช ๒๕๓๙ เป็นต้นมา ท่านพักจำพรรษาที่วัดประสิทธิธรรม บ้านดงเย็น อำเภอบ้านดุง จังหวัดอุดรธานี
ท่านละสังขารเข้าสู่อนุปาทิเสสนิพพานด้วยโรคมะเร็งในตับ เมื่อวันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๔๕ ตรงกับวันศุกร์ ขึ้น ๔ ค่ำ เดือน๔ เวลา ๒๓.๓๕ น.
สิริอายุ ๗๖ ปี ๕๔ พรรษา
จากหนังสือ พระธุตังคเจดีย์ เจดีย์แห่งพระอรหันต์
วัดอโศการาม อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ
