"เอาล่ะหลานๆ
ตอนนี้หลับตานะ หลับตานะ
ห้ามลืมตามาดู อากงมีอะไรจะให้ดู"


กาลครั้งหนี่งนานมาแล้ว
มีอากงแก่ๆอยู่คนหนึ่ง
อยากจะสอนข้อคิดอะไรบางอย่างให้หลานๆตามปะสาคนแก่
จึงเรียกหลานทั้งสี่มานั่งโต๊ะสี่มุมแล้วบอกหลานทั้งสี่

"เอาล่ะหลานๆ
ตอนนี้หลับตานะ หลับตานะ
ห้ามลืมตามาดู อากงมีอะไรจะให้ดู"

พอหลานๆหลับตา
อากงก็เดินเข้าไปในห้องเก็บของ
แล้วหยิบโคมไฟเก่าๆขึ้นมาอันหนึ่ง
เปิดฝาครอบจุดไฟแล้วปิดฝาครอบลง...

"เอ้าหลานๆ ลืมตาขึ้นซิ"
แล้วบอกอากงว่า...
"โคมไฟสีอะไร"


เด็กทั้งสี่ลืมตาขึ้นตอบไล่ๆกันตอบไม่เหมือนกัน และเริ่มทะเลาะกัน

คนที่นั่งด้านหนึ่งบอกว่าสีแดง
อีกด้านหนึ่งบอกว่าสีเขียว
สีเหลืองและสีน้ำเงิน ตามลำดับ

ทั้งสี่ทะเลาะกันสักพัก
หลานคนหนึ่งก็ถามอากงว่า
"อากงทำไมของอย่างเดียวกันมีตั้งหลายสี"

อากงจึงเดินไปที่โต๊ะหยิบฝาครอบแล้วหมุนให้หลานๆชมทั้งหมด
แสดงให้เห็นว่าฝาครอบสี่ด้านมีสีแดง-เหลือง-เขียวและน้ำเงิน
ก่อนจะยกฝาครอบออก แล้วถามหลานว่า
"ตอนนี้บอกอากงซิโคมไฟสีอะไร"

หลานๆตอบเหมือนกันคือ
"สีของเปลวไฟ"

.................................

อากงจึงตั้งโจทย์ถามหลานๆอีก2ข้อ


ข้อที่1 คำตอบเมื่อสักครู่นี้ใครผิด


หลานๆต่างตอบว่า "ไม่ทราบว่าใครผิด"

อากงจึงอธิบายต่อ
"ฟังนะเจ้าทั้งสี่นั่งอยู่ในที่เดียวกัน
มองของอย่างเดียวกันในเวลาเดียวกัน
ยังเห็นไม่เหมือนกันเลย

ทำไม?
ทำไมถึงไม่มีใครผิดล่ะ
ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะ...
คนทุกคนมองจากมุมมองของตัวเอง
เห็นในสิ่งที่ตัวเองเห็น

แต่ถ้าเจ้าอยากเข้าใจว่า
ทำไมคนอื่นเห็นอย่างที่เขาเห็น
เจ้าก็เดินไปมองที่มุมของเขาแล้วก็จะเห็นอย่างที่เขาเห็น

แต่ถ้าลองนึกภาพนะ
เจ้าทั้งสี่นั่งอยู่ที่เดียวกันมองของอย่างเดียวกัน
ในเวลาเดียวกัน ยังเห็นไม่เหมือนกันเลย

ในอนาคตเวลาที่อยู่ในสังคม
เป็นไปได้มั้ยที่คนก็มองสิ่งต่างๆไม่เหมือนกัน

เพราะฉะนั้นเวลาที่คนคิดไม่เหมือนเรา ใครผิด

ในอนาคตนะเวลาที่เจ้าคิดไม่เหมือนคนอื่น
อย่าไปโกรธว่าเขาผิด
อย่าไปกลัวว่าตัวเองผิด

เพราะคนแต่ละคนก็เห็นสิ่งต่างๆจากขอบข่ายประสบการณ์
และสิ่งแวดล้อมของตนเอง

แต่ถ้าเจ้าอยากเข้าใจว่า
ทำไมคนอื่นถึงคิดแบบนั้น เจ้าก็เดินไปที่มุมของเขา
และเมื่อเจ้ายอมเข้าใจคนอื่น
อาจเป็นไปได้ว่าคนอื่นก็อาจจะเดินมาและยอมเข้าใจเจ้า"

.......................


ข้อ2 อากงถามหลานๆว่า


"ที่เห็นครั้งแรกกับครั้งหลังเป็นของอย่างเดียวกันหรือไม่"

หลานบอกว่า
"อย่างเดียวกัน"

อากงตั้งคำถามต่อเนื่องไปว่า
"แล้วเห็นเหมือนกันมั้ย?
ครั้งแรกเห็นอะไร?"

หลานต่างตอบว่า
"เห็นฝาครอบ
และครั้งหลังเห็นเปลวไฟ "

อากงเลยบอกว่า
"หลานๆเอ๋ย
ในอนาคตถ้าเลือกได้นะ
อย่ามองสิ่งต่างๆเพียงแค่ที่เห็น
จงเข้าใจสิ่งต่างๆอย่างที่เป็น"
.............
.................
......................