33016.ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการนวดฝ่าเท้า

ลูกโป่ง

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการนวดฝ่าเท้า

พื้นฐานของการนวดฝ่าเท้า คือ การนวด หรือการกระทำที่ฝ่าเท้า
เพื่อป้องกัน และรักษาโรคที่เกิดขึ้นในร่างกาย

ผลจากการนวดเท้า

อันดับแรก ต้องตรวจดูตำแหน่งที่มีปมใต้ผิวหนัง บริเวณเท้า
เรียกปมนี้ว่า "Crystalline" หรือ "Gritt" อยู่ใต้ผิวหนังลึกลงไป
ถ้าอยู่ตำแหน่งตรงใด ก็จะหมายถึง อวัยวะตามแผนผังบนฝ่าเท้านั้น มีปัญหา
ซึ่งปมเหล่านี้ เมื่อกดลงไป จะรู้สึกเจ็บมาก แม้จะกดเบาๆ ก็ตาม

การกดเพื่อรักษา ใช้ขอบของนิ้วกดลงไป แล้วหมุนนิ้วตามเข็มนาฬิกา
กดลงไปลึกๆ โดยมิทำให้เจ็บ แล้วเน้นจุดที่เจ็บอย่างสั้นๆ แล้วพัก
ในการใช้นิ้วกด บางคนใช้กำมือ ให้นิ้วกางยื่นออกมา ใช้ข้อนิ้วกดแทนนิ้วหัวแม่มือ
และบางรายใช้ไม้ ทำเป็นแท่งกากะบาด ใช้ปลายมนเรียบกดแทนนิ้ว เป็นเครื่องทุ่นแรง
แต่กรณีดังกล่าว ต้องควบคุมน้ำหนักให้ดี
อาจทำให้เจ็บมาก และเป็นอันตรายต่อเส้นเอ็นที่เท้าได้

ประโยชน์ของการนวดฝ่าเท้า

การนวดเท้าเป็นการกระตุ้น การทำงานของระบบต่างๆ
อย่างไรก็ตาม ไม่สามารถแก้ปัญหาพวกติดเชื้อ
พวกผิดปกติของโครงสร้าง การอุดตันของลำไส้ ขาหักอุบัติเหตุ
และได้ผลดีในบางกลุ่ม เช่น ท้องผูก หืด เครียด ปัญหาที่กระเพาะปัสสาวะ
ปวดศรีษะ โรคไต นิ่วในถุงน้ำดี ไมเกรน หรือแม้แต่พวกไซนัส
ปัญหาการอ้างถึงประสิทธิผล ในการรักษาโรคดังกล่าวนี้
เป็นที่ถกเถียงถึงประสิทธิผล ว่าจะเป็นจริงอย่างไร
อย่างไรก็ตาม มีผู้พยายาม และอธิบายการทำงาน หรือผลจากการนวดฝ่าเท้านี้

การทำงานหรือผลการนวดฝ่าเท้า

เป็นที่ยอมรับกันว่าอวัยวะในร่างกาย จะแสดงสัมพันธ์ กับบริเวณผิวหนัง
ซึ่งมีปลายประสาท จากจุดร่วมเส้นประสาทเดียวกัน
เช่น การมีปัญหาที่กระบังลม (Diaphragm) จะแสดงออกที่หัวไหล่ เป็นต้น
เป็นที่ยอมรับกันว่า ถ้ากระตุ้นที่ผิวหนัง ส่งผลต่ออวัยวะภายใน
ซึ่งมีผลการวิจัยในสัตว์ทดลองมากมาย ที่พิสูจน์ทฤษฎีนี้

รูปภาพ

แผนภูมิแสดงจุดเกี่ยวกับอวัยวะบนฝ่าเท้า

รูปภาพ

แผนภูมิแสดงจุดเกี่ยวกับอวัยวะบนหลังเท้า

การทำงานของการนวดเท้า อยู่บนพื้นฐานหลักการว่า
อวัยวะทั้งหมดของร่างกาย แสดงออกสัมพันธ์ กับบริเวณเท้าทั้งหมด
ซึ่งอวัยวะส่วนใหญ่ อยู่บริเวณส้นเท้า และกระจายไปสู่ปลายเท้า ตามแผนภูมิบนฝ่าเท้า

จากแผนภูมิแสดงถึง ฝ่าเท้าสัมพันธ์ กับอวัยวะต่างๆ เมื่อกดไปบริเวณดังกล่าว
จะเป็นการกระตุ้นอวัยวะต่างๆ ในกรณีนี้คือ ภาวะปกติ
สำหรับกรณีที่ผิดปกติแล้ว เกิด "Crystls" ในเท้านั้น มิสามารถอธิบายได้
แม้จะมีการทดลองผ่าศพดู ก็ไม่พบอะไร เชื่อว่าน่าจะเป็นปมของเนื้อเยื่อ
เรียกว่า "Fibrositic nodules" ซึ่งปกติก็ไม่สามารถจะผ่าตรวจดูได้

รูปภาพ

แผนภูมิแสดงจุดเกี่ยวกับอวัยวะบนเท้าด้านใน

รูปภาพ

แผนภูมิแสดงจุดเกี่ยวกับอวัยวะบนเท้าด้านนอก

อย่างไรก็ตาม การอธิบายในแผนปัจจุบัน อธิบายได้ยาก
เพราะไม่มีการเชื่อมต่อของประสาท ระหว่างอวัยวะ กับบริเวณเท้า
หรือแม้แต่จะพยายาม อธิบายโดยเส้น "เมอริเดียน" ของ จีน
ก็ยังอธิบายไม่ได้หมดทุกจุด เพราะบางเส้น ก็มิได้ผ่านไปที่เท้า
จึงสรุปว่าการทำงาน ยังหาข้อสรุปไม่ได้ อาจเป็นพลัง หรืออะไรก็ได้

อย่างไรก็ตาม อีกประเด็นหนึ่ง ที่ยังมิได้พิสูจน์ ว่าเป็นไปได้หรือไม่
ที่เซลล์ที่เท้า สามารถหลั่งสารเคมี เช่นเดียวกับอวัยวะต่างๆ
ที่มีจุดเริ่มต้นจากเซลล์ บริเวณเดียวกัน เมื่อเป็น Embryo เมื่อตอนแยกแบ่งตัว
ส่วนหนึ่งไปเป็นส่วนหัว อีกส่วนไปเป็นส่วนหาง เซลล์ที่มาจากจุดเดียวกัน
เมื่อถูกกระตุ้น จะหลั่งสารเดียวกันออกมา มากขึ้น และไปตามระบบไหลเวียน
สารเคมีเหล่านั้น อาจมีส่วนทำให้อวัยวะต่างๆ ทำงานได้ดี
หรือถูกกระตุ้นไปด้วย ปัจจุบันความเชื่อ เรื่องเซลล์หลั่งสารเคมี
นับวันจะมีมากขึ้น เช่น การผ่าตัดสมองทิ้งไปทั้งซีกได้ โดยไม่เกิดอัมพาตแต่อย่างใด
โดยเซลล์ดีๆ อีกข้างหนึ่ง ทำหน้าที่หลั่งสารเคมีออกมา กระตุ้นเซลล์ประสาทแทน
การมีเซลล์เสียๆ ไม่ปกติ เสียอีกทำให้เป็นอัมพาตได้
ผู้เขียนจึงค่อนข้างเชื่อว่า ปม "Crystal" คือ สารบางอย่างที่หลั่งออกมา
จากเซลล์อวัยวะภายในซึ่งผิดปกติ ป่วยเป็นโรค แล้วสารนั้น
มาทำให้เซลล์บริเวณเท้าเกิด Fibrotic nodule ขึ้น และเจ็บปวด เมื่อถูกกดไปด้วย
อย่างไรก็ตาม เป็นการนำการนวดฝ่าเท้ามาใช้ น่าจะเกิดประโยชน์อย่างดี
ในกรณีกระตุ้นร่างกาย โดยเป็นการป้องกันโรค หรือส่งเสริมสุขภาพ
ส่วนในการรักษานั้น คงต้องศึกษากันต่อไป

การนวดเท้าในแผนไทย

ในทฤษฎีการนวดไทยเรื่องเส้นสิบ มีเส้นที่แล่นไปที่เท้าหลายเส้น ได้แก่

1. เส้นอิทา ปิงคลา สุมนา และกาลธารีแต่จุด และเส้นดังกล่าว บริเวณเท้า
เมื่อขัดข้อง ก็เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้อง กับเท้าโดยตรง ไม่ได้ไปเกี่ยวพันกับอวัยวะอื่น
เช่น แก้ลมข้อเท้า ร้อนหลังเท้า แก้ตะคริว แก้กล่อน เป็นต้น

2. เส้นสหัสรังษี และทุวารีเป็นเส้นที่ไปที่เท้าด้วย
เมื่อขัดข้องจะเกี่ยวข้องกับตาทั้งสองข้าง เช่น แก้ลม เสียวจักษุ
แก้จักษุเพื่อกล่อน ลมแทงจักษุ แก้จักษุเพื่ออันฑพฤกษ์ แก้ลมจักษุเพื่อช้ำใน
ความเชื่อพื้นบ้านไทย เมื่อเจ็บตา ฝุ่นเข้าตา ให้กลั้นลมหายใจ
แล้วใช้น้ำรดหัวแม่เท้า จะหายเคืองตา
นับเป็นเส้นที่แสดงความเชื่อมต่อ ระหว่างเท้ากับอวัยวะอื่นที่ห่างกัน

3. เส้นสิขิณี และสุขุมังเป็นอีกสองเส้น ที่เกี่ยวกับเรื่องนี้
กล่าวคือ เส้นสิขิณีไปที่เท้า มีผลต่อระบบปัสสาวะ ได้แก่ แก้ลมปัสสาวะดำ
และลมปัสสาวะเหลือง ส่วนเส้นสุขุมัง แก้ร้อนเกินกำหนด แก้กระหายน้ำ
แก้ลมแสยงขน แก้ลมทำให้เสียว แก้กองลมอติสาร จะเห็นได้ว่า
แม้ไม่ระบุอวัยวะชัดเจน แต่ก็มีผลต่อระบบขับถ่าย
และระบบอัตโนมัติอื่นๆ ที่มิได้เกี่ยวข้อง กับโรคของเท้าโดยตรง

นับว่าคนไทย มีเรื่องการนวด และการกดจุดบนเท้า ด้วยเช่นกัน
มีการกดจุดที่อวัยวะหนึ่ง แล้วไปมีผลต่ออวัยวะ หรือระบบอื่นๆ ที่ห่างออกไป
โดยมิสามารถอธิบาย ถึงประสาทที่เกี่ยวข้องกันโดยตรง แบบแพทย์แผนปัจจุบัน
การนวดเท้าของไทย ไม่มีแผนที่เกี่ยวข้อง กับอวัยวะอย่างละเอียดแบบจีน
แต่เป็นการนวดแบบโดยรวม กระตุ้นทั้งหมดตามแนวเส้นต่างๆ เป็นการกระตุ้นเส้นสาย
ให้ลมเดินสะดวก โดยเริ่มที่ฝ่าเท้า หลังเท้า แล้วไปที่ขา เป็นต้น

ที่มา... http://www.watpo.com/showthread.php?427 ... %D2&p=4239

:b48:

ลูกโป่ง

เท้าอวัยวะเบื้องต่ำที่สำคัญ

ฉบับที่แล้วได้กล่าวถึงปัญหาที่พบบ่อย ของเท้าและฉบับนี้
จะขอกล่าวถึงวิธีการแก้ปัญหาของเท้าหรือลดความเจ็บปวด
ที่เราสามารถจะช่วยตัวเราเองก่อนเบื้องต้น

:b39:

1.เลือกรองเท้าที่เหมาะกับเท้าของเรา อย่าให้หลวมหรือคับจนเกินไป
และถ้าจำเป็นอาจจะต้องสั่งตัดเป็นพิเศษ
รองเท้าไม่ว่าชายหรือหญิงควรจะเป็นรองเท้าหุ้มส้น หรือมีสายรัดเหนือส้นเท้า
สำหรับส้นรองเท้าไม่ควรให้สูงมาก ไม่ควรเกิน 1 นิ้ว
สำหรับผู้หญิงโดยมากมักใส่ส้นสูงก็ไม่ควรเกิน 1 นิ้วครึ่ง

:b39:

2.ถ้าใส่รองเท้าหุ้มส้น ควรจะใส่ถุงเท้าเพื่อลดการเสียดสีระหว่างเท้า
และรองเท้า และเป็นการซับเหงื่อ

:b39:

3.เมื่อเวลามีโอกาสควรเดินด้วยเท้าเปล่า หรือถอดรองเท้าออกเวลาทำงาน
เพื่อไม่ให้รองเท้ารัดเท้าอยู่ตลอดเวลา

:b39:

4.แช่เท้าทั้งสองใน น้ำร้อนอุณหภูมิไม่เกิน 40 องศาเซลเซียส
เมื่อมีอาการเมื่อยหรือเป็นตะคริว

:b39:

5.ทำการนวดเท้าด้วยตนเอง เพื่อให้หายเหนื่อย
กดหาจุดเจ็บบนฝ่าเท้าค่อย ๆ คลึงเป็นวงกลม หรือขยี้ไปมาจนกว่าจะหายเจ็บ

:b39:

6. ทำการบริหารเท้าดังนี้คือ

รูปภาพ

ในท่านั่ง
กระดก ข้อเท้าขึ้นลง หันฝ่าเท้าเข้าและออก และหมุนเท้าเป็นวงกลม
สำหรับในราย ที่เท้าแบน วางเท้าราบอยู่กับพื้น
หาผ้าผืนใหญ่วางเป็นทางยาวไปแนวเดียวกับความยาวของเท้า
ขยับนิ้วเท้าเพื่อเก็บผ้าให้เคลื่อนไปทางส้นเท้าโดยผ่านใต้ฝ่าเท้า

ในท่ายืน
เขย่งเท้าขึ้นลง หรือนั่งยอง ๆ ขณะที่เท้ายังเขย่งอยู่

ในท่าเดิน
เดินบนสนามหญ้าด้วยเท้าเปล่าอาจสวมใส่รองเท้าผ้าใบเดิน
หรือวิ่งในสวนสาธารณะหากเป็นไปได้ ว่ายน้ำเป็นประจำอย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง

รูปภาพ

7. เดินให้ถูกวิธี โดยเอาส้น เท้าแตะพื้นก่อนทุกครั้ง ก่อนที่จะลงปลายเท้า
และให้ปลายเท้าหันออกเล็กน้อย อย่าเดินถ่างขาหรือไขว้ขา

มนุษย์ทุกคนควรจะรักษาเท้าของตนเองให้ดี
เพราะเราต้องพึ่งเท้าในช่วงเวลาถึง 2 ใน 3 ของชีวิตเรา

ที่มา...http://www.doctor.or.th/node/6028
นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่ม :41
เดือน-ปี :09/2525
คอลัมน์ :รู้ไว้ได้ประโยชน์
นักเขียนหมอชาวบ้าน :รศ.ประโยชน์ บุญสินสุข

:b48: