พระไตรลักษณ์เป็นสมมุติ อย่าไปยึดเวลาปฏิบัติมีอารมณ์เดียวตามรู้ตามจริง และวางเฉย
สมมุติ กะเปาะไข่ จะถูกลูกไก่เจาะ ต่อเมื่อลูกไก่โตเต็มที่ แล้วจเกะเปษะออกมาเองไม่มีอะไรไปเร่ง
ไปทำให้มันออกมา ก่อนเวลามันก็ตาย ฉันใด เรานักปฏิบัติก็ ทำๆๆๆตามรู้ตามจริงอย่างตั้งใจไปๆก็พอ
ถึงเวลาเราก็เจาะ กะเปาะกิเลส3ตัว ทั้งทุกข์หลุดพ้นเป็นสมุจเฉทปะหาน จบทั้งภพ

วิธีภาวนาพระไตรลักษณ์

พระไตรลักษณ์ เดิมทีนั้นเรียกกันว่า ธรรมนิยาม (ธมฺมนิยามตา)ที่หมายความว่า ความกำหนดที่แน่นอนแห่งธรรมหรือธรรมชาตินั่นเอง, ส่วนไตรลักษณ์ และคำว่าสามัญลักษณะ ที่มีความหมายเดียวกันนั้น เป็นคำที่เกิดขึ้นในภายหลังในยุคอรรถกถา, เป็นธรรมที่แสดงถึงลักษณะหรือกฏของธรรมชาติอันยิ่งใหญ่ และเป็นสิ่งลี้ลับ แต่ด้วยพระปรีชาญาณขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ท่านได้ทรงหงายของที่ควํ่าอยู่ เปิดของที่ปิด บอกทางแก่คนหลงทาง หรือตามประทีปไว้ในที่มืด ด้วยประสงค์ว่าผู้มีจักษุจะได้แลเห็น กล่าวคือทรงแสดงสภาวธรรมหรือธรรมชาติอันลี้ลับที่ไม่มีผู้ใดล่วงรู้อย่างแจ่มแจ้งมาก่อน และโดยเฉพาะในเรื่องสภาวธรรมหรือธรรมชาติของการเกิดขึ้นแห่งทุกข์ เพื่อนำไปใช้ในการดับทุกข์ อันยากยิ่งต่อการหยั่งรู้ได้อย่างแจ่มแจ้งแท้จริง, ทรงเปิดหงายของที่คว่ำอยู่ ขึ้นแสดงแก่ชาวโลกด้วยพระกรุณาคุณ ทรงแสดงพระไตรลักษณ์อันเป็นสภาวะแห่งธรรมหรือธรรมชาติของเหล่าสังขารและธรรมทั้งปวง ว่าสังขารทั้งหลายทั้งปวงอันเกิดแต่เหตุปัจจัยล้วนสิ้นว่า ต่างล้วนอยู่ภายใต้อํานาจของ อนิจจัง, ทุกขัง และธรรมทั้งปวงล้วนเป็นอนัตตา, เป็นธรรมที่ทำให้เกิดนิพพิทาญาณคือความหน่ายจากการไปรู้ความจริง จึงคลายกำหนัดหรือตัณหา เพื่อการนําออกและละเสียซึ่งเหล่าตัณหา,อุปาทานในขั้นปัญญาหรือวิปัสสนา ดังมีพุทธพจน์ตรัสสอนเกี่ยวกับธรรมนิยาม ใน อุปาทสูตร ไว้ดังนี้

สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา
สังขารทั้งปวง
ไม่เที่ยง
(อนิจจัง - อนิจจตา)

สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขา
สังขารทั้งปวง
คงทนอยู่ไม่ได้
(ทุกขัง- ทุกขตา)

สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา
ธรรมทั้งปวง
ไม่เป็นตัวตน
(อนัตตา- อนัตตตา)


โปรดสังเกตุคำว่าสังขารและธรรมในพระดำรัสนี้ ดังนั้นก่อนอื่น จึงควรทําความเข้าใจในคําว่าสังขารและธรรมให้ถูกต้องดีงามเสียก่อน จึงจะเจริญวิปัสสนาได้แจ่มแจ้ง

สังขาร ในทางพุทธศาสนาหรือทางธรรมแปลว่า สิ่งปรุงแต่ง หรือ สิ่งที่ถูกปัจจัยปรุงแต่งขึ้น, สิ่งหรือผลที่เกิดขึ้น มาแต่มีเหตุต่างๆ มาเป็นปัจจัยคือเครื่องสนับสนุนปรุงแต่งแก่กันและกันขึ้นมา จึงมิได้หมายถึงสังขารที่แปลกันทั่วไปว่าร่างกายแต่อย่างเดียว แต่เป็นภาษาธรรมหรือบาลีที่มีความหมายถึง สิ่งที่เกิดขึ้นจากการมีเหตุปัจจัยปรุงแต่งกันขึ้น จึงครอบคลุมทั้งฝ่ายรูปธรรมที่สามารถสัมผัสได้ด้วยตา หู จมูก ลิ้น และกาย ดังเช่น สังขารร่างกาย โต๊ เสื้อ ฯลฯ. และฝ่ายนามธรรม ที่แม้ไม่มีตัวตนเป็นกลุ่มก้อนให้สัมผัสได้ด้วยอายตนะภายในทั้ง ๕ เหมือนรูปธรรมแต่สามารถสัมผัสสรู้มวลของเหตุได้ด้วยอาตนตนะที่๖ คือใจ ดังเช่น เวทนา สัญญา วิญญาณ ฯลฯ.ที่ต่างล้วนเกิดแต่เหตุมาเป็นปัจจัยกันทั้งสิ้น ที่จักกล่าวแสดงโดยละเอียดเป็นลำดับไป ดังนั้นทั้งฝ่ายรูปธรรมและนามธรรมจึงล้วนแต่เป็นสิ่งที่ต้องประกอบด้วยสิ่งต่างๆหรือหลายๆสิ่ง มาเป็นปัจจัยหรือประชุมหรือรวมตัวกัน เพื่อยังให้เกิดอีกสิ่งหนึ่งๆขึ้น, อันเมื่อรวมตัวหรือประชุมกันอยู่นั้น หรือก็คือปรุงแต่งกันอยู่นั้น โดยความจริงแท้แล้วจึงเป็นมายาที่เพียงแต่ แลดูเสมือนว่า หรือประหนึ่งว่า ดั่งเป็นสิ่งๆเดียวหรือชิ้นเดียวกัน แต่ในความเป็นจริงแท้ขั้นสูงสุด(ปรมัตถ์)แล้ว "ยังคงมีสภาพเกิดจากการประกอบหรือประชุมปรุงกันอยู่" กล่าวคือ ย่อมไม่สามารถเชื่อมหรือรวมกันจนเป็นสภาวะสิ่งๆเดียวหรือเนื้อเดียวกันอย่างแท้จริงได้ มันเองก็มีสภาวะที่ถูกบีบคั้นปรุงแต่งให้เกิดขึ้น จึงมีความไม่เสถียรหรือแปรปรวนโดยธรรมหรือธรรมชาติ ก็เพราะความที่ไม่ใช่สิ่งๆเดียวกันอย่างแท้จริง นั่นเอง หรือก็คือมันจึงเกิดสภาวะที่ไม่สามารถรวมตัวกันอยู่ได้อย่างเที่ยงแท้และถาวรโดยธรรมหรือธรรมชาติ อุปมาอย่างหยาบๆพอให้เห็นได้ก็คือ เหล็กชิ้นเดียว ย่อมมีความแข็งแรงกว่าเหล็กที่นำมาประกอบกันหรือปรุงแต่งประกอบกันด้วยน๊อตหรือกาว แม้ต่างต้องแปรปรวนแตกหักดับไปเหมือนกันก็ตามที กล่าวคือธรรมชาติมีสภาวธรรมที่มีแรงบีบคั้น ผลักดันให้สังขารคืนสภาพ สู่สภาพเดิมๆ หรือธรรมชาติเดิมๆ โดยวิธีการต่างๆกันไปนั่นเอง

สังขารในไตรลักษณ์จึงหมายถึง สิ่งที่เกิดแต่เหตุปัจจัยมาประชุมปรุงแต่งกัน จึงหมายถึง ทุกสรรพสิ่งที่เกิดขึ้นมาแต่เหตุปัจจัยนั่นเองทั้งฝ่ายรูปธรรมและนามธรรม(คือทั้งฝ่ายวัตถุ และทั้งฝ่ายจิต), โลกียธรรม โลกุตรธรรม กาย จิต ขันธ์๕ ทุกๆสิ่ง...ฯลฯ. อันยกเว้นแต่เพียงสิ่งเดียวคือ อสังขตธรรม ที่หมายถึง ธรรมหรือสิ่งที่ไม่ได้เกิดแต่เหตุปัจจัยปรุงแต่ง อันได้แก่เหล่า สภาวธรรมหรือธรรมชาติ นั่นเอง ดังเช่น พระนิพพาน ฯลฯ.

[ควรทำเข้าใจความหมายของสังขาร ที่เจาะจงเฉพาะทางของสังขารนั้นๆ ดังเช่น สังขารในปฏิจจสมุปบาท, สังขารในขันธ์ ๕ และสังขารในไตรลักษณ์ให้ชัดเจน ที่แม้ล้วนเป็นสังขารสิ่งที่ถูกปรุงแต่งขึ้นด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น มิฉนั้นเมื่อเวลาพิจารณาเจริญวิปัสสนาหรือโยนิโสมนสิการจะเกิดความสับสนและงุนงง จนเกิดวิจิกิจฉาในธรรมขึ้นได้, คลิกดูคําอธิบายเฉพาะเจาะจงภายหลังได้ ที่นี่ ]

"สังขาร"ที่กล่าวว่า สิ่งปรุงแต่งหรือสิ่งที่ถูกปรุงแต่งขึ้น ด้วยเหตุต่างๆมาเป็นปัจจัยกัน ดังเช่น สังขารร่างกาย ก็เป็นสังขารที่เกิดแต่เหตุปัจจัยของธาตุ ๔, ชีวิต ก็เป็นสังขารที่เกิดแต่เหตุปัจจัยของขันธ์ทั้ง ๕, แม้แต่เวทนาหรือเวทนาขันธ์ คือความรู้สึก อันเป็นนามธรรม ก็เป็นสังขารอย่างหนึ่งเช่นกัน ก็เกิดขึ้นจากการปรุงแต่ง หรือการเป็นเหตุเป็นปัจจัยกันจึง"เกิด"ขึ้น ดังนี้

อายตนะภายนอก อายตนะภายใน วิญญาณ๖ ผัสสะ สัญญา เวทนา คือ ความรู้สึกเป็นสุข, ทุกข์, ไม่สุขไม่ทุกข์ อย่างหนึ่งอย่างใดขึ้นเป็นธรรมดาหรือตถตา

กล่าวคือ จะพิจารณาเห็นได้ว่าเวทนานั้นเกิดขึ้นหรือมีชาติขึ้นมาแต่เหตุปัจจัยมาปรุงแต่งกันดังข้างต้น คือ เกิดแต่เหตุอันมีอายตนะภายนอกต่างๆ กับอายตนะภายในต่างๆ ตลอดจน วิญญาณ๖ จึงยังให้เกิดการผัสสะกันขึ้น และเกิดสัญญาขึ้น กล่าวคือ มีเหตุต่างๆเหล่านี้ มาเป็นปัจจัย ยังให้เกิดเวทนาขึ้น ฯ. ดังนั้นเวทนาแม้เป็นนามธรรม ไม่มีตัวตนแท้จริง เป็นนามธรรม เป็นความรู้สึกรับรู้เมื่อเกิดการผัสสะขึ้นเท่านั้น จึงเป็นสังขารในทางธรรมเช่นกัน, ขันธ์อื่นๆทุกขันธ์ก็เป็นสังขารดังนี้เช่นกัน, จิต ก็เป็นสังขารอย่างหนึ่ง เกิดแต่เหตุปัจจัยของ เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ และยังต้องอาศัยสังขารกายหรือรูปเป็นเหตุปัจจัยร่วมอีกด้วย, โต๊ะ ก็เป็นสังขาร เกิดแต่เหตุปัจจัยของไม้ ตะปู กาว ตลอดจนกรรม(การกระทำ)ในการประกอบกันขึ้น ฯ., การพูด การคิด การกระทำทางกายต่างๆ ก็ล้วนเป็นสังขาร เป็นผลที่เกิดขึ้นแต่เหตุปัจจัยของขันธ์ทั้ง ๕ ที่ทำงานประสานเนื่องสัมพันธ์กัน จึงเกิดสังขารที่เรียกกันเจาะจงเฉพาะตัวลงไปอีกว่าสังขารขันธ์, เมฆที่เห็นบนทั้งฟ้า ก็เกิดแต่เหตุปัจจัยของการระเหยของนํ้า ไอนํ้า ฝุ่น ความร้อนเย็น ฯ. จึงเป็นสังขาร, พระอาทิตย์ก็เป็นสังขาร เกิดแต่เหตุปัจจัยของมวลหมู่ก๊าซต่างๆ ตลอดจนการลุกไหม้ ฯ., รถยนต์ก็เป็นสังขาร เกิดแต่เหตุปัจจัยของวัตถุธาตุต่างๆมาประกอบกัน พร้อมทั้งการกระทำ(กรรม)เป็นเหตุปัจจัยให้เกิดขึ้น, ลองพิจารณาในสิ่งต่างๆที่ท่านได้เห็น ท่านได้ยิน ท่านได้สัมผัสด้วยอายตนะใด ฯ. ต่างล้วนเป็นสังขาร กล่าวคือ เกิดแต่เหตุต่างๆมาประชุมเป็นปัจจัยกันนั่นเอง ที่สำคัญที่สุดที่ควรรู้ยิ่ง แม้แต่ความทุกข์ทั้งหลายทั้งปวงก็เป็นสังขารเช่นกัน จึงมีเหตุปัจจัยปรุงแต่งให้เป็นไปดังวงจรปฏิจจสมุปบาทนั่นเอง จึงเกิดขึ้นเป็นความทุกข์ที่เร่าร้อนเผาลนได้ ดังนั้นสังขารจึงครอบคลุมแทบทุกสรรพสิ่งจริงๆ ยกเว้นเพียงอสังขตธรรมหรือธรรมที่ไม่ได้เกิดแต่เหตุปัจจจัยปรุงแต่งเท่านั้น

เรียนอาจารย์ทราบค่ะ

ที่ว่่ารู้สึกถึงหัวเข่านั้นคือ รู้อาการเคลื่อนค่ะรู้ว่าเข่าก็เคลื่อน

เป็นเรื่องปกติที่กายสงบ เวลาอะไรทำงานอยู่ในร่างกายเรา เราจะรู้สึกง่าย
แต่จริงแล้ว ข้อนี้ถ้าลองทำความเข้าใจเรื่องเหตุผลของรูปนาม คุณจะเข้าใจ
รูปนามอีกมิติหนึ่งเลย กำหนดรู้หนอๆ แล้วไปที่เท้าที่เรากำหนดอยู่ครับ

ไตรลักษณ์นั้นทราบแต่ความหมาย แต่ยังไม่รู้ว่าเป็นอย่างไร? สามัญญลักษณะนั้น
ไม่ทราบจริงๆค่ะ
จะลองตรองดูตอนออกจากบัลลังค์ตามที่อาจารย์แนะนำนะค่ะ
ส่วนรูปกับนาม คือกายกับจิตใช่ไหมค่ะ?

ผมโพสย่อๆไว้แล้ว ลองอ่านดู แล้วลองเปรียบเทียบว่าอะไรเป็นรูปเป็นนาม
อะไรเป็นไตรลักษณ์ ลองค่อยๆพิจารณาดูเวลาว่างๆ ลองทบทวน อันนี้จะเรียกว่า
ประจักษ์เลย ไม่ใช่อ่านหนังสือแล้วนึกเอา ลองดูว่า อาการไหนจะเป็นอะไร เรียกว่าอะไร
ข้อนี้เองที่ผมต้องให้คุณอยู่สภาวะนี้ไว้ก่อน เพราะปัญญินทรีย์คุณน้อยไป(ปัญญาในการ
กำจัดกิเลส) ถ้าผ่านไปโดยที่ไม่เพิ่มตรงนี้ เมื่อไปสูงอีกหน่อย คุณจะไม่เข้าใจสภาวะ แล้ว
จะทิ้งกรรมฐานเลย เพราะที่คุณเจออยู่ตอนนี้ เล็กน้อยมาก สูงขึ้นไปถ้าไม่เข้าใจเรื่อง
สภาวะหรือไตรลักษณ์ คุณทิ้งกรรมฐานง่ายๆเลย บางทีเบื่อหรือกลัวหรือหลงผิดไปเลย

ข้อแนะนำ 1-3 ทำอยู่ค่ะ

อนุโมทนาครับที่ยังรักษาข้อกำหนดได้ดี สัทธินทรีย์ (ศรัทธา ความเชื่อ , การเชื่อคำแนะนำ
จัดเป็นความเชื่อที่อยู่ในอินทรีย์ ๕ ด้วยโดยอนุโลม)
แนะนำข้อนี้ว่า เวลาได้รับสภาวะจากข้างนอก ถ้าเป็นสภาวะเกิดซ้ำๆ บ่อยๆ ก็กำหนดตามที่คุณเข้า
ใจเลย การกลืนน้ำลายข้อนี้ ถ้าสติไว จะรู้จิตที่อยากกลืนได้ง่าย ผมใช้อยู่คือ อยากกลืนหนอ
กลืนหนอ - รู้อาการไหลลงของน้ำลายที่คอ

มีรายงานเพิ่มเติมเมื่อเช้าไม่ได้รายงานเพราะรีบพิมพ์ก็เลยลืมค่ะ ไม่รู้ว่าจะสำคัญไหม?คิดไป
คิดมา น่าจะเรียนให้อาจารย์ทราบ

ระวังนะครับ การส่งอารมณ์ไม่ครบ แม้จะปฏิบัติดี ก็อาจทำให้วิปัสสนาเจริญได้ช้ากว่าที่ควร
ข้อนี้สำคัญเลย

คือขณะที่เดินมีครั้งหนึ่งที่ "ยกหนอ" "ย่างหนอ" เหยียบหนอ" กำหนดตามทันทุกอย่างแต่
มีเสียงซ้อน และภาพซ้อน คือพอยกหนอ กำลังย่างหนอ ก็มีเสียงและภาพยกหนอตามมา
พอเหยียบหนอ ก็มีภาพและเสียงย่างหนอตามมา เหมือนเสียงสะท้อนในหุบเขา ชัดมากนะค่ะ
ครบทั้งยกย่างเหยียบเลย ไม่ทันกำหนดค่ะ พอครั้งต่อไปก็หายไป ขณะเดินเป็นครั้งเดียว
เหมือนมีคนอีกคนหนึ่งซ้อนตัวเราอยู่ค่ะ ที่ทำตามเราเกือบจะทัน ช้ากว่ากันนิดเดียวค่ะ
ตอนนั่งก็เหมือนกันค่ะ ขณะที่ยุบหนอ กำลังพอง ก็มีเสียงและภาพยุบหนอซ้อนขึ้นมา
พอถึงตอนพองหนอ กำลังยุบหนอ ก็มีภาพและเสียงซ้อนพองหนอมาอีก เหมือนมีอีกคน
ทำตาม หรือเรามีสองคนในตัวเราแบบนั้นแหละค่ะ เป็นประมาณสามครั้งของยุบและพอง

สาธุ อนุโมทนากับคุณทักทาย
ผมยังไม่บอกว่าคืออะไร แต่ถ้าเทียบกับจุดประสงค์ของการปฏิบัติ
ได้ ๑๕ ส่วนใน ๑๐๐ ส่วน แต่ก็ดีครับ ดีกว่าคนเกิดมาทั้งชีวิตแล้วไม่เห็นสภาวะอันนี้
ลองดูครับ ตรงนี้ที่คุณไม่รู้ เพราะขาดอินทรีย์คือปัญญา สภาวะนี้ เมื่อประสบ ต้องเข้าใจ หากไม่
เข้าใจ ไม่เรียกว่าวิปัสสนา เพราะไม่มีปัญญาเห็น
สติดี สมาธิดี ก็เห็นได้

ให้กำหนด รู้หนอๆ ครับ เมื่อหายไป ก็กลับไปที่มูลกรรมฐาน มาพิจารณานอกบัลลังค์


ไม่ได้กำหนด เพราะไม่ทราบว่าจะกำหนดว่าอะไร?

กำหนด รู้หนอ ครับ คือรู้ในสิ่งที่เห็น


ต่อจากนั้นตอนยุบหนอมีความรู้สึกว่า
ยุบจนแฟ๊บเห็นกระดูกสันหลังแนวตั้งและมีซี่โครงขวางสามซี่ตัดกระดูกสันหลัง สี่ดำสนิทเลย
ชัดมาก เป็นติดต่อกันสามครั้ง คือพอพองหนอก็หายไป พอยุบหนออีกครั้งก็เป็นอีก แล้ว
ไม่ทันได้กำหนดก็หายไปเองค่ะ
จึงเรียนมาเพื่อให้อาจารย์พิจารณาค่ะ เมื่อเช้าไม่ได้เรียนให้ทราบเพราะรีบและลืมค่ะ
อนุโมทนา เจริญในธรรมนะค่ะ

อนุโมทนาอีกครั้งครับ บุญของคุณที่เห็นแบบนี้ ตอนนี้ผมมั่นใจแล้วว่า การปฏิบัติของคุณ
เข้าเขตวิปัสสนาญาณแล้วอย่างอ่อน คุณไวมาก แสดงว่าอินทรีย์ได้ดุลย์กันดีพอควร
อาการแรกผมไม่บอก แต่อาการนี้ผมบอก เพราะมุมนี้ผมไม่ได้เขียนไว้ตรงๆใน
การอธิบายย่อไว้ กำหนด รู้หนอๆ ใจเป็นกลางนะครับ อีกอย่าง อาจารย์ผมเคยอธิบายให้เมื่อผมเจอ

อาการนี้เรียกว่า การเห็นไตรลักษณ์นั่นเอง เป็นการเห็นโดยกลาปสัมมสนนัย
คือการเห็นประจักษ์แจ้งด้วยอำนาจวิปัสสนาในรูป(กาย)และนาม(ใจที่รับรู้ขณะนั้น)
โดยความเป็นของสะอาด ประณีต สกปรก ดีเลว เพราะตกอยู่ในลักษณะ ๓
คือ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และไม่ใช่,ไม่มี ตัวตน
ตรงนี้ เมื่อคุณเห็นแล้วว่ารูปปัจจุบันที่คุณกำหนดอยู่แท้จริงแล้ว จักมีสภาพแบบนี้เอง
เป็นกระดูก เป็นโครง เมื่อก่อนเรายึดถือว่าเป็นกาย เป็นตน เอวสวย อกสวน คุณก็ลองซิครับ
ลองน้อมมาใส่ส่วนอื่นๆว่า แท้จริงแล้ว ไม่ว่าจะอย่างไร ของเรา ของเขา ก็ไม่ต่างจากนี้เท่าไร
เป็นเช่นนี้หมด เพราะอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา โอกาสมาให้พิจารณาแล้วครับ ที่เห็นเรียกว่าประจักษ์
ถ้าคุณนำข้อนี้ไปพิจารณารูปอื่นๆตามนัยนี้ เรียกว่า คุณรู้โดยอนุมาน เข้าตำรา เมื่อรู้ประจักษ์
แล้ว ก็เป็นอันอนุมานสิ่งอื่นได้ถูกต้อง
กำหนดว่า เห็นหนอๆ การพิจารณาควรมาทำภายนอกบัลลังค์

บางคนกลัว บางคนนอนไม่หลับ ผมเห็นครั้งแรกน่ากลัวกว่านี้ อืดเลย เน่าเลย ในสมาธิยิ่งกลัว
ยิ่งเลื่อนมาไกล้ๆ เหมือนเอาตาที่เน่าแดงก่ำอืดๆมาชนตาผมเลย นึกได้ว่าน่าจะเป็นอาการไตรลักษณ์
เลยกำหนด เห็นหนอๆ เมื่อหายไปยังติดตาอยู่ เลยพิจารณาเข้าสังขารตัวเองเลย ว่าวันหนึ่ง
ก็ต้องเป็นแบบนี้ คนอื่นก็เป็น ได้กำไรไป
ส่วนอาการแรก เมื่อผมเจอ ผมตกใจ เสียงดังมากเหมือนฟ้าลั่นเลย พบทั้งเดินทั้งนั่ง
แต่รูปแบบไม่เหมือนกัน อาการจะคล้ายกัน ลองอ่านที่ผมโพสไว้ครับ คุณอาจจะเข้าใจได้ดีกว่าเดิม

วันนี้แนะนำให้ตามเดิมก่อน อยากให้สภาวะปรากฏอีกหน่อย อินทรีย์บางอย่างยังตามตัวอื่นอยู่
ลองดูสภาวะอีกวันหนึ่ง แล้วจะลองเปลี่ยนระยะการเดินกับเวลา

อนุโมทนาครับคุณทักทาย

ตอนนี้เลิกคิดเรื่องไตรลักษณ์ก่อน ไม่เร่งให้รู้ ไปเรื่อยๆ ว่างๆค่อยคิก



ลองเดินช้าๆลงหน่อยอีกนิด เวลากำหนดลงตรงหนอ ให้หยุดเป็นระยะนิดนึง
ถูกแล้วครับกำหนดว่า เบื่อหนอ




ช่วงนี้อาการของสภาวะจะเป็นอย่างที่คุณแจ้งมา ต้องระวังหน่อย
อาการฟุ้งซ่าน เมื่อถึงช่วงนี้จะมากกว่าปกติ ตามลักษณะไตรลักษณ์ที่จะเริ่มปรากฏ
ยิ่งถ้าทำงานมาแล้ว ความเหนื่อยทางกายใจยังไม่สงบพอ ฟุ้งจะออกมามาก กำหนดวุ่นวาย
และเมื่อคุณฟุ้งกับเรื่องไตรลักษณ์อยู่ ก็จะทำให้สติสมาธิไม่ดีเหมือนวันก่อน
อาการหนัก อาการเบาของกาย หรือการมองสิ่งต่างๆ เข้าใจสิ่งต่างๆไม่ปกติเหมือนเดิม
มีสาเหตุมาจากสมาธิอย่างหนึ่งและสภาวะตามลำดับของญาณ
ระยะนี้เป็นช่วงที่สภาวะธรรมจะออกมามากมาย อันเก่าหาย อันใหม่มา ควรตั้งใจ
ใส่ใจ และกำหนดให้ดี เพราะระยะนี้ถือว่าสำคัญ

กำหนดตามที่รู้เห็นครับ ถ้าคิไม่ออก กำหนด รู้หนอๆ คือจิตรู้อาการนั้นๆ

แนะนำ.....

ให้เดินมากกว่านั่ง ผมไม่อยากให้นั่งมากเลยในวันนี้ เดินนั่งปกติไปก่อน แต่
ถ้าอาการต่างๆที่เล่ามายังมีอยู่หรือมีอยู่แล้วกำหนดไม่หาย ให้ลุกเดิน ระยะเวลาคือ
เท่าที่เหลืออยู่ของการนั่ง เร่งสติให้พอดีกับสมาธิก่อน วางใจเป็นกลางนะครับ
อย่าปรุงแต่งเพิ่มเมื่อพบกับสภาวะอะไร ที่ติดกันมากๆ ตรงนี้ครับ

ถ้ามีอะไรที่เกินสติที่จะรับได้ ให้หยุดก่อนครับ พักผ่อนก่อนก็ได้ แล้วโพสไว้
ผมจะแว๊บมาดูบ่อยๆ ระยะนี้ผมกังวลเหมือนกัน เพราะคุณเร็วมาก

อนุโมทนาครับ

อนุโมทนาครับ ตั้งใจดีจริงๆ
ทุกอย่างเป็นสภาวะธรรมให้เรากำหนดได้ มีทั้งจริงแท้และปลอมมา
มีทั้งถูกจุดประสงค์และไม่ตรงนัก เรามีหน้าที่กำหนดอย่างเดียว ไม่ต้อง
สงสัยต่อ เมื่อสงสัย แสดงว่าเราฟุ้งไปสิ่งที่รู้แล้ว




กำหนดตอนหมกมุ่นก่อนว่า วิตกหนอๆ จนกว่าจะหายไป
ไตรลักษณ์ เป็นการเรียนรู้เรื่องสภาพของความจริง ไม่ใช่มีไว้ให้หมกมุ่น
ที่ให้อ่าน เพื่อเป็นประโยชน์ในการเรียนรู้ และจะได้ไม่หลงไปทางอื่นง่าย
อีกทั้ง การพิจารณานั้น เป็นดุจกรรมฐานรอง คือเมื่อเกิดสภาวะที่น่ากลัว
หรือกลัวโดยไม่มีเหตุผลอันเนื่องมาจากกำลังสมาธิ ถ้าในขณะนั้น การกำหนด
ทำไม่ได้ หรือไม่ดีพอ หยิบไตรลักษณ์มาพิจารณาก็ได้
แท้จริงกรรมฐานรองมีหลายวิธี เช่น เมตตาภาวนาก็ได้ พุทธานุสติก็ได้ เป็นต้น
ผมเห็นคุณอ่อนเรื่องนี้ ก็เสริมไป
ที่ให้คิด คิดได้นอกเวลากรรมฐาน เมื่อคิดไม่ออกก็อย่าไปฝืน แสดงว่า
ปัญญาเรายังไม่ถึง



ปกติอยู่ครับ สภาวะทั้งนั้น บางอย่างชัดบางอย่างไม่ชัด ในขณะนั้น อะไรชัด ก็กำหนดที่นั่น
เมื่อไม่ชัดจนไม่สามารถกำหนดได้ ไปที่นั่งหนอ ถูกหนอ เดี๋ยวไม่นานก็ชัดมาเอง



อาการที่ปรากฏช่วงนี้ อาการของสมาธิเป็นส่วนมาก อาการของปีติหรือความหนักความเบาของ
กายหรือบางส่วนของกาย ก็เป็นอาการสมาธิทั้งนั้น กำหนดตามไปที่รู้ครับ
ส่วนจางๆ ถ้าจางจนกำหนดไม่ได้ ก็กำหนดอิริยาบทนั่งและสัมผัส คือ นั่งหนอ ถูกหนอ เมื่อพองยุบ
ชัด ก็จะรู้สึกชัดได้เอง
เป็นธรรมดาอยู่ว่า ใน ๑ บัลลังค์ ไม่มีสมาธิที่จะเสมอสติได้ในระยะนี้ ผู้ที่ปฏิบัติสูงแล้วเท่านั้น
จะเสมอดี ของเราตอนนี้ก็แบบนี้ คือต้องรู้ตามสภาวะอย่างเดียว เพื่อฝึกสติ

ที่ขีดเส้นไต้ไว้ เป็นอาการ ๒ อารมณ์ เพราะคิดอยู่ ก็สลับไปรู้พองยุบได้ กำหนดอย่างเดียวครับ
กำหนดคิดหนอ หรือ พองยุบก็ได้ เอาที่ชัดหรือที่กำลังต่อเนื่องกับอารมณ์อยู่



ถ้าสติสมาธิดี ส่วนมากจะไม่ก่อนหรือหลังเวลาที่กำหนด ๕ นาที ข้อนี้เป็นเรื่องธรรมดา
ข้อนี้เป็นการทำงานของสติและจิตที่จดจำระยะเวลาแต่ละช่วงไว้แล้วนำกลับมาใช้
เช่นเราอาจเคยทำกิจกรรมต่างๆไว้เมื่อก่อนตามระยะเวลาที่กำหนด เมื่อสติใสดี ก็ระลึกระยะ
เวลาอัตโนมัติออกมา ก็ถือว่าเป็นประโยชน์ไป อย่าได้ภูมิใจเกินเหตุมากครับ จะติดได้
ไม่ใช่จุดประสงค์ ถ้าดีใจพอใจที่ตรงตามเวลา กำหนดใจที่พอใจดีใจ พอใจหนอ ดีใจหนอ ครับ



อย่ากังวลครับ ถูกหรือไม่ ไม่ใช่ประเด็น กำหนดไปตามที่เกิด สงสัยก็สงสัยหนอ กังวลก็กังวลหนอ
อ่านเรื่องไตรลักษณ์แล้ว เมื่อประสบ จะเข้าใจง่าย
เมื่อเห็นหรือรู้จากวิปัสสนาญาณเองแล้ว ก็จะรู้เองว่าถูกหรือไม่ ผมแย้มไว้เป็นแนว



ดีครับที่ยังรู้ตัว เมื่อรู้ตัวก็กำหนด ไม่ชอบหนอ ไม่พอใจหนอ
เรากำลังสู้กับกิเลสที่เราสะสมมาในจิตของเรา ก็ย่อมจะโดนการทำร้ายจากเขาบ้าง เรามีสติ
รู้ตัวก็ดีครับ แค่รู้นะครับ



เป็นปีติธรรมดา เกิดได้หลายสาเหตุ สมาธิก็ทำให้เกิดได้ ดีใจภูมิใจก็เกิดได้ ข้อนี้ติดกันนาน
พากันซาบซึ้งอยู่ร่ำไป ไม่ใช่จุดประสงค์ของวิปัสสนา ส่วนดีก็มีบ้าง คือให้เราสงบใจได้ไม่กระสับ
กระส่าย แต่อย่าไปพอใจเพลิดเพลินกับสิ่งเหล่านี้เลย ถ้าทำได้ กำหนดตามเลย



เป็นอาการศรัทธาครับ เมื่อศรัทธาเพิ่มก็ทำให้มีความเพียรเพิ่มขึ้น อย่างในก็ตาม
เราคำนึงถึงสติกับสมาธิเป็นตัวนำ ภายในเวลาที่เหมาะสม การทุ่มเทไปหากเราไม่มีสติแล้ว
ก็เท่ากับปฏิบัติขาดทุนครับ

แนะนำเพิ่ม ให้เดิน ๔๐ นั่ง ๒๐ ขอสติมากหน่อย ไม่ค่อยมีโทษ ปรับสติให้ดีขึ้น
จะปรับยากกว่าสมาธิมาก ขอสติก่อน แต่ถ้านั่งกำหนดสติได้ดี ก็จะเกินไปบ้าง
ไม่เป็นไร

taktay เขียน:

ขอบคุณมากค่ะสำหรับคำแนะนำทั้งคุณวลัยพรและคุณบุญชัย
ตรงไหนที่ติดขัดจะลองใช้วิธีของคุณดูนะค่ะ ถ้าอาจารย์อนุญาติ เข้าใจขึ้นอีกเยอะเลยค่ะ
สำหรับเรื่องสติปัฏฐาน ๔ ของคุณกรัชกาย ก็กำลังอ่านอยู่ อ่านที่ละนิด ทำความเข้าใจ
ไปเรื่อยๆ อ่านมากไม่ได้ ทั้งปวดตาและปวดหัว เพราะเป็นคนปัญญาทึบค่ะ

คุณทักทายครับ อย่าใช้คำว่า ถ้าอาจารย์อนุญาต เลย เพราะจริงๆแล้ว เป็นความเห็นที่ผมแนะนำไป
ไม่ใช่เป็นหลักกับกำที่ตายตัวแน่นอน คุณสามารถที่จะทดลองปฏิบัติตามคำแนะนำของท่านอื่นได้
ถ้าเห็นว่าเหมาะหรือสมควร หรือน่าจะลองดู เพราะแต่ละคำแนะนำนั้น ก็ออกมาจากเจตนาที่ดีทั้งนั้น
ผู้แนะนำแต่ละท่าน ได้รับการฝึกอบรมมาแบบไหน ก็มักจะแนะนำไปแบบนั้น บางอย่างอาจตรงวิสัย
ของผู้ปฏิบัติ บางอย่างอาจไม่ตรงนัก ก็ค่อยลดค่อยเพิ่มกันไป เช่นผม ได้รับการฝึกอบรมมาทั้งภาค
ปริยัติและปฏิบัติ โดยเจตนาของครูอาจารย์ท่านหวังว่า เมื่อปฏิบัติได้แล้ว ประครองตัวเองได้แล้ว หาก
มีเหตุที่ต้องแนะนำกัน ท่านก็หวังว่าเราแนะนำพอได้ อย่างน้อยที่สุด ท่านก็คงหวังว่า เมื่อไม่ปฏิบัติต่อ
เลย ก็ยังจำวิธีการ แนวทาง หรือข้อปฏิบัติข้อระวังไว้ได้ โดยที่วิธีการจะไม่สูญไปหายไป ตัวอย่างวิธีการ
ที่ผมได้รับฝึกฝนมา เมื่อสอบอารมณ์กันแล้ว สิ่งไหนที่พอจะอธิบายได้ในส่วนปริยัติที่ตรงกับปฏิบัติ
ก็จะอธิบายเลย เช่นเรื่องวิปัสสนูปกิเลส บางอาจารย์จะแนะให้กำหนดรู้ไปตามจริง อย่าใส่ใจ ในส่วน
ที่ผมเคยมา ก็จะอธิบายเลยว่า คืออะไร มีกี่อย่าง ตามคัมภีร์เป็นแบบนี้ อาการที่เกิดขึ้นตรงกับข้อนี้
เมื่ออ่านภาษาคัมภีร์พร้อมไปกับการปฏิบัติ ก็จะตีคัมภีร์ปริยัติ แตกออกมาเป็นปฏิบัติได้ เมื่อไม่มีครู
อาจารย์ดูแลก็จะมีวิธีตีคัมภีร์ออกมาแบบอันตรายน้อยที่สุด ข้อนี้สังเกตคนที่อ่านศึกษาและตีความ
หมายคัมภีร์แบบอันตราย มักจะเข้าใจว่าตนเองบรรลุธรรมไปแล้ว

อนึ่ง คุณและผม อาจจะมีวิบากกรรมร่วมกันมามากบ้างน้อยบ้างตามแต่กรรมที่เป็นเหตุ ก็เลยได้มา
พบเจอกันตามแนวทางของวิบาก ข้อนี้ ใครมีวิบากกับใครก็ก็จะออกผลกันกับคนนั้น เช่นอดีตชาติ
อาจเคยร่วมปฏิบัติวิถีทางเดียวกันมา ก็จะมาเรียนรู้แนะนำกันแบบนี้ แม้กับผู้ให้ความเห็นไว้ในกระทู้
นี้ก็ตาม ก็ต้องล้วนมาจากกรรมที่เคยสัมพันธ์กัน ในส่วนของผมไม่สามารถเป็นครูอาจารย์ใครได้
ผมนึกแบบนี้เสมอ หากเป็นกัลยาณมิตรกัน ผมน้อมรับ คอยแนะนำกันไปเท่าที่เข้าใจ

ตามเหตุผลข้างต้น ผมไม่ห้าม ไม่ขัด ไม่ขวาง ถ้าการปฏิบัติจะก้าวหน้าก็ทำไปได้ เป็นผลดีกับ
คุณซะอีก เพราะโดยวิธีไหน อย่างไร ของใครๆ มีที่หวังเดียวกันคือ แก้ปัญหาให้คุณ ทำให้คุณ
เจริญก้าวหน้าได้ก็นับว่าดีที่สุดแล้ว

ขออนุโมทนาในความวิริยะอุตสาหะครับ