อสังขตธรรมก็ดี(ธาตุรู้หรือจิต) ช่วยอธิบายโดยละเอียดได้ไหมครับ

เมื่อโลกุตตรกุศลจิต(มัคคจิตมีนิพพานเป็นอารมณ์)เกิดขึ้นและดับไปแล้วโลกุตตรวิบากจิต(ผลจิต)ก็เกิดสืบต่อทันทีโดยไม่มีระหว่างคั่น ท่านว่าพระโสดาบันเป็นผู้เที่ยงแท้ที่จะบรรลุพระอรหัตตผล ไม่เกี่ยวกับจิตเที่ยง ไม่เที่ยงครับ

"ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุถุชนผู้มิได้สดับ พึงเบื่อหน่าย คลายกำหนัดและพ้นไปในกาย อันประกอบขึ้นด้วยธาตุทั้งสี่นี้ได้. เพราะเหตุไร ? เพราะความก่อขึ้น ความสลายตัว การรวมตัว การแยกตัว ของกายอันประกอบขึ้นด้วยธาตุทั้งสี่นี้ อันบุคคลเห็นได้. เพราะเหตุนั้น บุถุชนผู้มิได้สดับจึงพึงเบื่อหน่ายคลายกำหนัดและพ้นไปในกายนั้นได้."

"ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็แต่ธรรมชาติที่เรียกว่าจิตบ้าง ใจ (มโน) บ้าง วิญญาณบ้าง อันใด,๓ บุถุชนผู้มิได้สดับ ไม่ (สามารถ) พอที่จะเบื่อหน่าย คลายกำหนัด และพ้นไปในธรรมชาตินั้นได้ เพราะเหตุไร ? เพราะธรรมชาตินัน อันบุถุชนผู้มิได้สดับ ฝังใจ ยึดถือ ลูบคลำ (ด้วยใจ) มานานแล้วว่า "นั่นของเรา เราเป็นนั่น นั่นเป็นตัวตนของเรา." เพราะเหตุนั้น บุถุชนผู้มิได้สดับ จึงไม่ (สามารถ) พอที่จะเบื่อหน่ายคลายกำหนัด และพ้นไปได้ในธรรมชาตินั้น."

"ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุถุชนผู้มิได้สดับ พึงถือกายอันประกอบขึ้นด้วยธาตุทั้งสี่นี้ว่า เป็นตนดีกว่า. การถือว่า จิตเป็นตนไม่ดีเลย. เพราะเหตุไร ? เพราะกายอันประกอบขึ้นด้วยธาตุ ๔ นี้ ที่ตั้งอยู่ ๑ ปี, ๒ ปี, ๓ ปี, ๔ ปี, ๑๐ ปี, ๒๐ ปี, ๓๐ ปี, ๔๐ ปี, ๕๐ ปี, ๑๐๐ ปี แม้ตั้งอยู่เกิน ๑๐๐ ปี ก็ยังเห็นได้. แต่ธรรมชาติที่เรียกว่าจิตบ้าง ใจบ้าง วิญญาณบ้างนั้น ในกลางคืนกับกลางวัน ดวงหนึ่งเกิดขึ้น ดวงหนึ่งก็ดับไป."

สังยุตตนิกาย นิทานวัคค์ ๑๖/๑๑๔


[๑๔๑] ก็โดยสมัยนั้นแล ท่านพระกุมารกัสสปมีอายุครบ ๒๐ ปีทั้งอยู่ในครรภ์ จึงได้
อุปสมบท. ต่อมาท่านได้มีความดำริว่า พระผู้มีพระภาคทรงบัญญัติไว้ว่า บุคคลมีอายุหย่อน
๒๐ ปี ภิกษุไม่พึงอุปสมบทให้ ก็เรามีอายุครบ ๒๐ ทั้งอยู่ในครรภ์ จึงได้อุปสมบท จะเป็นอัน
อุปสมบทหรือไม่หนอ. ภิกษุทั้งหลายจึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาค. พระผู้มีพระภาค
ตรัสอนุญาตแก่ภิกษุทั้งหลายว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย จิตดวงแรกใดเกิดแล้วในอุทรมารดา วิญญาณ
ดวงแรกปรากฏแล้ว อาศัยจิตดวงแรก วิญญาณดวงแรกนั้นนั่นแหละเป็นความเกิดของสัตว์นั้น
ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้อุปสมบทกุลบุตรมีอายุครบ ๒๐ ปี ทั้งอยู่ในครรภ์.

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๔ พระวินัยปิฎก เล่มที่ ๔
มหาวรรค ภาค ๑

ใน ปฏิสัมภิทาพระบาลีมหาวัคค กล่าวว่า
"ยํ จิตฺตํ มโน มานสํ หทยํ ปณฺฑรํ มนายตนํ มนินฺทริยํ วิญญาณํ วิญญาณกฺขนฺโธ ตชฺชา มโน วิญญาณธาตุ อิทํ จิตฺตํ "
คำว่า จิต มโน มนัส หทัย ปัญฑระ มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ วิญญาณขันธ์ มโนวิญญาณธาตุ เหล่านี้เป็นศัพท์เดียวกันกับจิตทั้งนั้น

หากผิดพลาดประการใดได้โปรดอดโทษและอโหสิกรรมด้วยครับ

จิตปรมัตถ์

ลักษณะของจิต
จิตมีความหมายเข้าใจสับสนกันอยู่ ปุถุชนส่วนมากเข้าใจว่าเป็นธรรมชาติอย่างหนึ่ง
สิงสถิตย์อยู่ในร่างกายของคนและสัตว์ คืออยู่ที่หัวใจ
หรือบางท่านก็ว่าอยู่ที่มันสมอง ไม่เกิดไม่ดับคงสภาพอยู่ ดังนั้นเป็นนิตย์นิรันดร
เมื่อเกิดขึ้นครั้งแรกนั้นบริสุทธิ์ผุดผ่องประภัสสร ไม่มีมลทินมัวหมอง
ต่อ ๆ มาจึงมีกิเลสตัณหา เข้าครอบงำเป็นเหตุให้เศร้าหมองหมกหมุนอยู่ในโลภโกรธหลง
ทำให้วนเวียนอยู่ในวัฏฏะสงสาร (ผู้ที่ยังต้องเกิดอีก)
เที่ยวล่องลอยไปเพื่อหาโอกาสที่จะเกิดหรือปฏิสนธิใหม่
เหมือนดังบุคคลที่สละทิ้งบ้านเก่าท่องเที่ยวไปหาบ้านใหม่อยู่ฉะนั้น
นี้เป็นความเข้าใจของปุถุชนเป็นส่วนมาก
ซึ่งเป็นความเข้าใจห่างไกลจากความแท้จริงของสภาวธรรมที่เรียกว่าจิต

สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนว่า จิตเป็นนามธรรมชนิดหนึ่ง
ไม่มีรูปร่าง ไม่ใช่รูปธรรม คือไม่สามารถที่จะมองเห็นได้ด้วยตา
หรือสัมผัสถูกต้องได้ด้วยกาย จึงเป็นเรื่องที่ปุถุชนเข้าใจได้ยากอยู่เอง
เพราะไม่มีลักษณะที่จะหยิบยกจับถูกต้องมองเห็นได้
แต่ถึงกระนั้นก็ดี ก็ยังมีลักษณะที่จะ รู้จักจิตได้ในทางอาการที่แสดงออก
เช่นเมื่อตาสัมผัสกับรูป จิตก็รู้คือเห็นและรู้ว่าสวยงามดีไม่ดีเหล่านี้
และเป็นอาการของจิต จิตมีคุณลักษณะ รู้ซึ่งอารมณ์ที่มากระทบ
"อารมฺมณวิชานนลกฺขณํ" รู้ในเมื่อขณะกระทบอารมณ์ คือ รูปารมณ์ (รูป)
กระทบจักขุปสาท รู้ "เห็น" สัททารมณ์ (เสียง) กระทบโสตปสาท รู้ "ได้ยิน"
คันธารมณ์ (กลิ่น) กระทบฆานปสาท รู้ "กลิ่น"
รสารมณ์ (รส) กระทบชิวหาปสาท รู้ "รส"
โผฏฐัพพารมณ์ (สัมผัสถูกต้อง) กระทบกายปสาท รู้ เย็น ร้อน อ่อน แข็ง หย่อน ตึง
ธรรมารมณ์ (เรื่องราว) กระทบใจ รู้ "คิดนึก"
ธรรมชาติที่รู้หรือธาตุรู้นี้แหละเรียกว่า จิต


จิตมีปรมัตถสภาวะเช่นเดียวกับสภาวธรรมอีก 3 อย่าง
(เจตสิก รูป นิพพาน) คือเป็นธรรมชาติที่แท้จริง ไม่ใช่สิ่งสมมุติบัญญัติขึ้น
การรู้ธรรมชาติของจิตที่ถูกต้องแน่นอนได้
ก็ด้วยพระสัพพัญญุตญาณของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเท่านั้น
ฉะนั้นการที่เข้าใจเรื่องของจิตได้ถูกต้อง จึงจำต้องอาศัยการศึกษาจากคำสอน
ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งเรียกว่า พระอภิธรรมปิฎก
แต่พระอภิธรรมปิฎกนี้เป็นธรรมที่ลึกซึ้งสุขุม
ต้องมีความเพียรจึงจะทำความเข้าใจได้พอประมาณตามอุปนิสัย
อย่างไรก็ดี นับว่าเป็นโชคลาภอย่างประเสริฐที่ท่านพระอนุรุทธาจารย์ปรารถนาจะ
อนุเคราะห์ให้ปวงชนทั้งหลายได้ศึกษาวิชานี้ง่ายขึ้น
ท่านจึงได้เก็บความสำคัญในพระอภิธรรมปิฏกมาย่อ
แล้วรวบรวมและเรียบร้อยให้ง่ายขึ้น เรียกว่า อภิธรรมมัตถสังคหะ
ซึ่งนักศึกษาพระอภิธรรมได้ใ้เป็นคู่มืออยู่ในปัจจุบันนี้


สภาวะของจิต
สภาวะของจิต มีดังต่อไปนี้คือ :-

๑.มีการรู้อารมณ์เป็นลักษณะ คือรู้ขณะที่อารมณ์กระทบ
ต้องมีอารมณ์มากระทบ จึงจะเกิดการรู้ขึ้น
ถ้าไม่มีอารมณ์กระทบแล้วจิตจะเกิดขึ้นเองหาได้ไม่ เช่น
เมื่อรูปกระทบกับจักขุปสาท จึงเกิดการเห็นคือ รู้ขึ้น เรียกว่าจุกขุวิญญาณ
เสียงกระทบกับโสตปสาทก็เกิดการได้ยินคือ รู้ ขึ้น รียกว่า โสตวิญญาณ ฯลฯ
การรู้นี้เรียกว่าเป็น ลักษณะ ของจิต

๒.มีการเป็นหัวหน้าและเป็นประธานในธรรมทั้งปวง
หมายความว่าในสัมปยุตตธรรม(ธรรมที่เข้าประกอบอันได้แก่เจตสิก) ทั้งหลาย
ต้องมีจิตเป็นหัวหน้าและเป็นประธาน(มโน ปุพฺพงฺคมาธมฺมา)
สัมปยุตตธรรมเกิดไม่ได้ถ้าจิตไม่เกิด เช่น ขณะเมื่ิอหลับสนิทอยู่ไม่ได้ยินเสียงฟ้าร้อง
จิตมนขณะนั้นคือ การได้ยินอันเป็นอารมณ์ปัจจุบันมิได้เกิดขึ้น
สัมปยุตตธรรม เช่น เวทนาความเสวยอารมณ์ชอบและไม่ชอบ (เวทนาเจตสิก)
สัญญาความจำเสียง(สัญญาเจตสิก) ฯลฯ ก็มิได้เกิดขึ้น เป็นต้น
. นอกจากนั้นแล้วยังทำให้จิตดวงหนึ่งต่อดวงหนึ่งเกิดขึ้นติดต่อกัน
หมายความว่า เมื่อจิตดวงแรกเกิดขึ้นแล้ว เป็นปัจจัยอุดหนุนใ้ห้จิตดวงหลังๆ
เกิดขึ้นสืบต่อกันไปโดยไม่ว่าง คือจิตเกิดดับ เกิดดับ ติดต่ิอเรื่อยไปเ็ป็นสาย
ตามที่ได้กล่าวนี้เรียกว่าเป็น กิจ ของจิต


๓.มีการเห็นหรือได้ยินเป็นต้น เป็นความปรากฏหรือเป็นผลของจิต
หมายความว่า เมื่อจิตเกิดขึ้นหรือเมื่อจิตขึ้นรับอารมณ์ก่ารเห็นหรือการได้ยินนั้น
ก็เป็นผลปรากฏแก่จิต เช่น เมื่อรูปารมณ์กระทบกับจักขุปสาทก็เกิดจักขุวิญญาณคือการเห็น
หรือสัททารมณ์(เสียง) กระทบโสตปสาทก็เกิดโสตวิญญาณคือการได้ยิน
การเห็นหรือการได้ยินนี้เรียกว่า็เป็น ความปรากฏหรือผลของจิต


๔.มีนามและรูปเป็นเหตุใกล้ให้เกิดขึ้น
หมายความว่าจิตจะเกิดขึ้นก็ต้องอาศัยนามและรูปเป็นเหตุใ้ห้เกิด
จิตจะเกิดขึ้นโดยลำพังไม่อาศัยนามและรูปนั้นไม่ได้
เช่นเมื่อรูปคือรูปารมณ์ไม่มีแล้ว จิตจะเกิดขึ้นเห็นรูปหรือรูปารมณ์ไม่ได้
เมื่อเสียงคือสัททารมณ์ไม่มี จิตจะเกิดขึ้นได้ยินเสียงหรือสัททารมณ์ย่อมไม่ได้
ดังผู้ตาบอดหรือหูหนวกมาแต่กำเนิด ย่อมแลเห็นสิ่งใดๆ ไม่ได้ หรือได้ยินเสียงใดๆไม่ได้
จิตที่รู้ในการเห็นรูปคือจักขุวิญญาณ หรือจิตที่รู้ในการได้ยินคือ โสตวิญญาณ
ย่อมไม่เกิดขึ้นแก่ผู้นั้นได้ เป็นต้น
นามคือเจตสิกต้องเข้าประกอบจิต นี้เรียกว่ามีนามรูป เป็นเหตุใกล้ให้เกิด


ความวิจิตรของจิต

ความวิจิตรหรือธรรมชาติที่ทำให้เป็นไปของจิต คือ :-
๑.กระทำให้วิจิตต่าง ๆ สิ่งที่ไม่มีชีวิตทั้งหมดที่วิจิตรพิสดารนั้น
ก็เพราะอำนาจแห่งจิตเป็นผู้ทำให้วิจิตร เช่น สรรพวัตถุที่เกิดขึ้น มีเครื่องยนต์กลไก
ประดิษฐกรรม ศิลปลวดลาย วิจิตรกรรมต่่าง ๆ ล้วนแต่เกิดด้วยจิตทั้งสิ้น
สัตว์ทั้งหลายที่กำเนิดขึ้นวิจิตร ก็เพราะการกระทำทาง กาย วาจา ใจ วิจิตร
การกระทำวิจิตรก็เพราะตัณหาความพอใจวิจิตร ตัณหาความพอใจวิจิตรก็เพราะความจำวิจิตร
และสัญญาความจำวิจิตร ก็เพราะจิตวิจิตร

๒.วิจิตรด้วยตนเอง หมายถึงจิตเป็นไปได้ต่าง ๆ เช่นจิตเป็นบุญเป็นกุศล
เป็นบาปเป็นอกุศลได้ เป็นวิบากคือผลของบุญของบาป
ทำให้สัตว์โลกทั้งหลายต่างกันด้วยกรรม ต่างกันด้วยเพศ ต่างกันด้วยสัญญาและคติก็ได้ เป็นต้น
(ต่างกันด้วยกรรมคือ วิจิตรในกุศลกรรมทาง กาย วาจา ใจ ในทาน ศีล ภาวนา
และในอกุศลกรรมถึงวิหิงสา มายาสาไถ เป็นต้น สภาวะต่างกันแห่งกรรม
เป็นอุปนิสัยปัจจัยให้เกิดต่างกันแห่งลิงค์ คือสัณฐานมีมือเท้าเป็นอาทิ
เกิดสำคัญในจิตว่าเป็นหญิงเป็นชาย อันควรแก่ชื่อตามโลกียะกำหนด
อันเป็นต่างกันโดยสัญญาจึงมีโวหารเรียกว่าชาย หญิง
ส่วนคตินั้นคือ เปตคติ ติรัจฉานคติ นิริยคติ มนุษยคติ และเทวตาคติ )

๓.สั่งสมกรรมและกิเลส หมายความว่า กรรมคือการงานที่บังเกิดด้วยเจตนา (เจตนาเจตสิก)
ไม่ว่าจะมากน้อยเพียงใด แม้แต่เพียงอารมณ์หนึ่งมากระทบจิตเกิดรู้ขึ้น
เช่น เมื่อตาห็นรูป เจตนาเจตสิกเกิด แลกรรมคือการงานบังเกิดขึ้น
จิตก็ย่อมเก็บเอาการงานนั้นประทับเข้าไว้ จึงเป็นอันว่าไม่ว่าการกระทำคือ
กุศล หรือ อกุศลกรรมใดๆ จะมากเล็กน้อยประการใดก็ตามย่อม จะเก็บประทับไว้ในจิตทั้งสิ้น
ในทำนองนี้สรรพกุศลกรรมคือทาน ศีล ภาวนา หรืออกุศลกรรมคือกิเลส เช่น
โลภะ โทสะ และโมหะ ที่เกิดขึ้นมากมายก็ย่อมถูกประทับสั่งสมไว้ที่จิต


๔.รักษาไว้ซึ่งวิบากของกรรมและกิเลสที่สั่งสมไว้
หมายความว่ากรรมและกิเลสที่สั่งสมไว้ในจิตนั้นไม่สูญหายไป จิตคงรักษาวิบากของกรรม
และกิเลสนั้นไว้ให้นอนเนืองอยู่ในสันดาน เมื่อถึงคราวใดที่มีโอกาส
วิบากก็จะเกิดขึ้นแสดงไปตามอำนาจของกรรมนั้นๆ วิบากคล้ายกับพลังงาน
คอยหาโอกาสแสดงออกอยู่เสมอ เมื่อได้ช่องก็จะแสดงออกในทันที
ดังนี้แหละบุคคลจึงได้รับวิบากผลในปัจจุบันภพต่างๆ นานา

๕.สั่งสมสันดานตนเอง หมายความว่า จิตดวงหนึ่งเกิดขึ้นแล้วดับลง
เป็นปัจจัยอุดหนุนให้จิตอีกดวงหนึ่งเกิดขึ้นแล้วก็ดับ และอีกดวงหนึ่งเกิดขึ้นแล้วก็ดับ
ติดต่อกันไปไม่ขาดสาย คือ เกิดดับเกิดดับ เป็นสันตติต่อเนื่องสืบกัน
ลงภวังค์แล้วก็เกิดขึ้นใหม่อีกดับไปเสมอเป็นนิตยกาล
ไม่ใช่แต่เพียงการเกิดดับสืบเนื่องกันเท่านั้น ยังส่งมอบรับช่วงบรรดากรรม
และกิเลสที่จิตได้รับและเก็บสั่งสมไว้แล้วนั้นต่อไปอีกด้วย

๖.มีการวิจิตรด้วยอารมณ์ต่างๆ หมายความว่า จิตนี้ย่อมรู้อารมณ์ต่างๆ
ไม่ว่าอารมณ์นั้นจะเกิดกระทบในทางทวารใด จิตเป็นสามารถไปรับรู้รับเห็นได้ทั้งสิ้น
เช่น รูปกระทบจักขุทวาร จิตก็แล่นไปรู้คือ เห็น
ครั้นเสียงกระทบโสตทวาร จิตก็แล่นไปรู้คือ ได้ยิน
เมื่อกายถูกต้องปถวีของแข็ง จิตก็แล่นไปรู้การกระทบนั้น
อย่างนี้แหละจึงเรียกว่า จิตนั้นวิจิตรด้วยอารมณ์ต่างๆ
ความวิจิตรทั้งหลายต้องมีจิตเป็นประธาน ตัณหาความปรารถนาพอใจ
ทำให้บังเกิดความวิจิตร กรรมคือการงานที่กระทำขึ้น ก็ประณีตวิจิตรไปตาม
ความเรียกร้องของตัณหา และโยนิคือการปฏิสนธิเป็นวิบากกำหนดให้สัตว์กำเนิดในภพภูมิต่างๆ
มีวิจิตรเป็นไปสมคล้อยตามเจตนารมณ์ของกรรมที่กระทำ
อันเนื่องมาแต่ตัณหาซึ่งมีจิตเป็นประธาน

:พระอภิธรรมสังเขปและธรรมบางประการที่น่าสนใจ ;พระนิติเกษตรสุนทร;๒๕๐๕

จะเห็นจิตต้องมีฌาณ

มีแต่....ชาม...จะได้เห็นไหมหนอ

หรือว่า ต้องตอบ ว่า ไหลก็รู้ ไม่ไหลก็รู้ ล่ะครับ

smiley

อ่ะน่ะ..อย่ามาถกเถียงกันให้เสียเวลาเลย รู้เเล้วจะเอาไปสอบเปรียญกันหรอ?? ท่านเจ้าคุณฯ
เก่งๆด้วยกัน ทั้งคู่เเหละ

จำได้มั้ย..เวลาเราเรียนหนังสือ..ไม่รู้เรื่องเกี่ยวกะ..จิต เลยซักกะติ๊ด
เราเรียนหนังสือ..อ่าน..เเล้วก็.จำ เเล้วก็เอาไปสอบ จำได้เเม่นก็สอบผ่าน จำไม่ได้ก็สอบตก
เรียนปริยัติ.ก็เหมือนๆๆกันกับการเรียนหนังสือนั่นเเหละ

อ่านเเล้ว..เราน่ะเป็นคนรู้ ขอถามหน่อยเหอะว่า...จิต เขารู้เรื่องกะเรา อ๊ะป่าว??
พระพุทธเจ้าท่านตรัสรู้..ด้วยการเจริญมหาสติปัฏฐาน ถึงได้รู้เเจ้งเเทงตลอด
ท่านเอาพระไตรปิฎก คัมภีร์ มากางอ่านหรือ?...

ท่านเจ้าคุณฯทั้งสอง จับจุดสำคัญของธรรมได้เเล้ว...ท่านที่ยังสงสัยอยู่ ลองเจริญสติฯ
เเล้วเข้าไป..ตามดูจิต.. ซิว่า....จิต เป็นอย่างไร? จุดเเรกของจิตดั้งเดิมเเท้ที่จะพบนั้น..
ครู อาจารย์ท่านว่า...เป็น ปฐมจิต ปฐมฌาน มโนธาตุ..ดูดิ๊ว่า..จิตนัันลักษณะอย่างไร?
เเล้วค่อยมาเม้าท์กันต่อดีกว่าน่า...โอเค๊??

ถกกันไม่เสียเวลาหรอกครับ ถ้าถกด้วยเหตุด้วยผลที่เป็นจริง
เอาไปปฏิบัติตามได้ด้วย ไม่ใช่เพื่อเอาชนะคะคานกันทางคำพูดเท่านั้น
การรู้ จำ คิดนึก ที่เกิดขึ้นล้วนเกี่ยวข้องกับจิตทั้งสิ้น
ถ้าอ่านแล้วรู้ แต่ไม่ใช่จิตรู้ แล้วใช้อะไรรู้???
พระพุทธเจ้าท่านตรัสรู้..พระพุทธเจ้าท่านใช้อะไรตรัสว่ารู้???
ด้วยการเจริญมหาสติปัฏฐาน...ใช้อะไรในการเจริญมหาสติปัฏฐาน???
ถึงได้รู้เเจ้งเเทงตลอด...ใครที่รู้แจ้งแทงตลอด พระวรกายของพระองค์??? หรือจิตของพระองค์เองหละ???
อยากรู้จักจิต ก็เริ่มต้นที่จิต ด้วยจิตของตนเอง เราจะต้องฝึกตนคือจิตใช่มั้ย??? แล้วเราคือใครหละ???
ธรรมทั้งหลายล้วนรวมลงที่จิต อยากรู้อะไรให้ค้นดูเอาที่จิตใช่มั้ย???:b39:

นอกจาก จะมีความเห็นว่า
มีจิตที่ไม่ดับ รู้เจตสิกที่เกิดดับ
ยังมีความเห็นเพิ่มเติมอีกว่า มีจิตอีกดวงหนึ่ง ค้นจิตอีกดวงหนึ่งที่ไม่ดับ
แสดงว่าตอนนี้ มีจิต 3 ดวงในขณะเดียวกัน

คุณธรรมภูต.... จิต เป็นสังขตะธาตุ หรืออสังขตะธาตุ