สังโยชน์ ๑๐

ได้แก่

๑. สักกายทิฏฐิ ความยึดมั่นในตัวตนว่าเป็นเรา เป็นเขา
๒. วิจิกิจฉา ความสงสัยในคุณของพระรัตนตรัย มรรค ผล นิพพาน
๓. สีลัพพตปรามาส การลูบคลำศีลและวัตร คือการเข้าไปเกี่ยวข้องกับ ศีลและวัตร (พรต) ในทางผิด
๔. กามราคะ ความกำหนัด พอใจ ในกาม
๕. ปฏิฆะ ความหงุดหงิด ความกระทบกระทั่งทางจิต ความไม่ปลอดโปร่งโล่งใจ
๖. รูปราคะ ความพอใจ ความติดใจในสุขอันเกิดจากรูปฌาน
๗. อรูปราคะ ความพอใจ ความติดใจในสุขอันเกิดจากอรูปฌาน
๘. มานะ ความทะนงตน อหังการ ปมเขื่อง อันเป็นเหตุให้ดูหมิ่นผู้อื่น
๙. อุทธัจจะ ความฟุ้งซ่านแห่งจิตอันสืบเนื่องมาจากยังไม่สามารถควบคุมความคิดของตนได้อย่างสมบูรณ์ เพราะยังมีอวิชชาหลงเหลืออยู่
๑๐. อวิชชา ความไม่รู้จริง ความเขลา ความไม่รู้แจ้งในอริยสัจ ๔ ความไม่เข้าใจในปัญหาชีวิตอันลึกซึ้ง

ข้อ ๑ – ๓ พระโสดาบันละได้โดยเด็ดขาด พระสกทาคามี ละได้เหมือนกัน แต่สามารถทำราคะ โทสะ โมหะ ให้เบาบาง มากกว่าพระโสดาบัน
ข้อ ๑ – ๕ พระอนาคามีละได้ (โอรัมภาคิยสังโยชน์ แปลว่า สังโยชน์เบื้องต่ำ หรืออย่างหยาบ)
ข้อ ๑ – ๑๐ พระอรหันต์ละได้ (สังโยชน์ ๕ ข้อหลังเรียกว่า อุทธัมภาคิยสังโยชน์ แปลว่า สังโยชน์เบื้องสูง หรืออย่างละเอียด

สังโยชน์ทั้ง ๑๐ ประการ พระอรหันต์ละได้อย่างเด็ดขาดสิ้นเชิง ไม่กำเริบ คือไม่หวนกลับมาอีก ท่านได้ดื่มรสแห่งนิพพานอย่างเต็มที่ ได้พบสุข ปลอดโปร่ง อย่างยิ่ง



เจริญในธรรมครับ