คือผมเป็นคนที่มีปัญหา
ในการทำอานาปานสติ ตรงที่ ผมมัก
จะชอบบังคับลมหายใจครับ เป็นมาเป็น
10 ๆ ปีแล้วทุกครั้งที่จะคิดจะนั่งสมาธิ
ร่างกายจะเปลี่ยนจากการหายใจอัตโน
มัติมาเป็นบังคับทุกที ผลที่ได้ก็คืออึดอัด
หายใจไม่ทั่วท้อง

อานาปานสติ การกำหนดลมหายใจ เป็นกรรมฐานอย่างหนึ่งที่จะละทิ้งไปไม่ได้เลย ความจริงนี้ไม่สามารถทราบแท้เลยทีเดียวว่า ลมเข้า หรือลมออก ลมอะไรที่เกิดก่อน แต่ก็สรุปได้ว่า สติตั้งเมื่อไรก็กำหนดรู้ที่ลมนั้น บางท่านก้กล่าวว่า พระองค์ทรงสอนให้กำหนดรู้ลมออกก่อน ด้วยความผ่อนคลาย สบายๆ บางท่านก็กล่าวว่า ให้รู้ตามลมนั้น ทั้งออก ทั้งเข้า รู้อย่างนี้สามถึงสี่ครั้งก่อน จึงปล่อยพักไว้ที่จุดใดจุดหนึ่ง ให้รู้เพียงว่า มีลมหายใจเข้าออกอยู่อย่างนั้น อย่าตามลม ให้รู้ไว้กับคำบริกรรม จนกว่าจะสงบ คำบริกรรมขาดหายไป เข้าสั้น ออกสั้น เข้ายาว ออกยาว หยาบ ละเอียดอย่างไร ก้ให้รู้

ลองจับลมหายใจให้สุดดูครับ คือลมหายใจเข้าธรรมดาปกติ แต่พอหายใจออกให้ติดตามดูจนสุดแล้วสังเกตุอาการสุดของลมหายใจว่าเกิดอะไรขึ้น จะเห็นการเกิดดับทั้งกายและจิต คือ ผัสสะที่เกิดจากกาย คือ ลมกระทบกับจมูกใล่ไปจนผ่านปอดจนถึงท้อง และกายวิญญาณคือความสนใจอยู่ที่การหายใจ เป็นการรู้ตามครับ ส่วนปัญญาคือการกำหนดลงในพระไตรลักษณ์ก็ขึ้นอยู่กับบุคคลนั้นๆ

ดูลมลำบากก็ลองดูท้องพองยุบ หรือบริกรรมพุทโธดูสิครับ อาจจะถูกจริตมากกว่า

ความเห็นผมก็คือ ขณะที่คุณนั่ง
1. คุณ (ใจคุณ) พยายามมากเกินไป
2. มีการแบ่งแยกระหว่างผู้ดู (คุณหรือใจคุณ) กับ สิ่งที่ถูกเฝ้าดู (ลมหายใจ)

คำแนะนำก็คือ 1. ใช้ความพยามให้น้อยที่สุดหรืออาจกล่าวได้ว่าไม่ต้องพยายามเลย
2. ถ้าหากใจคุณตามลมก็ขอให้ขึ้นลงพร้อมกับลม เป็นหนึ่งเดียว กลมเกลียวไปกับลม
หรือ ถ้าหากใจคุณหยุดดูลม ณ จุดหนึ่งจุดใดก็เพียงแค่ใจเป็นหนึ่งเดียวกับจุด ๆ นั้น
แบบไหนก็ได้