สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์
“สมเด็จพระสังฆราชเจ้า” พระองค์ที่ ๒ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
บันทึกภาพ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๗
โดย Howard Sochurek
ชื่อ ชื่น โว้ย
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์
(หม่อมราชวงศ์ชื่น นภวงศ์ สุจิตฺโต)
“สมเด็จพระสังฆราชเจ้า” พระองค์ที่ ๒ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ประสูติในต้นสมัยรัชกาลที่ ๕ และบรรพชาเป็นสามเณรตั้งแต่อายุ ๑๓ ปี
หลังจากนั้นก็ทรงครองเพศบรรพชิตสืบมา
จนได้รับสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราชเมื่อทรงมีพระชนมายุ ๗๓ พรรษา
เมื่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ ๙
เสด็จออกผนวชและเสด็จประทับ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร ในปี ๒๔๙๙
พระองค์ได้ทรงเป็นพระราชอุปัธยาจารย์ (พระอุปัชฌาย์)
ก่อนที่จะสิ้นพระชนม์เกือบสองปีถัดมา
แม้ว่าพระองค์ทรงมีชาติตระกูลอันสูง อีกทั้งทรงดำรงตำแหน่งประมุขสงฆ์
แต่พระองค์ทรงมีชีวิตอย่างเรียบง่าย สมถะ
มีเมตตาและเป็นกันเองอย่างยิ่ง ไม่เฉพาะกับผู้คน แต่ยังรวมถึงสรรพสัตว์ด้วย
เป็นที่รู้กันดีว่าเมื่อได้เวลาฉัน พระองค์จะเสด็จไปประทับที่ห้องเล็ก
นั่งกับพื้น หันหลังพิงฝา ระหว่างที่ฉันก็จะหยิบข้าวสุกทีละเมล็ดจิ้มกับข้าว
แล้วเอาติดไว้ที่ฝาเบื้องหลัง แล้วเอานิ้วเคาะที่ฝาเบาๆ ครั้งสองครั้ง
จิ้งจกก็จะวิ่งออกมากิน บางตัวก็รู้เวลา ออกมาคอย
และกินอาหารจากพระหัตถ์ของพระองค์เลยทีเดียว
ว่ากันว่าพระองค์ทรงรู้จักจิ้งจกทุกตัวในกุฏิ
พระองค์ยังทรงเป็นที่ขึ้นชื่อในเรื่องความเป็นกันเอง
ไม่ถือพระองค์ อีกทั้งไม่มีพิธีรีตอง
คราวหนึ่งพระองค์เสด็จไปงานบุญที่วัดแห่งหนึ่งในจังหวัดลพบุรี
ชาวบ้านที่มาทำบุญไม่รู้จักพระองค์ ก็เรียกพระองค์ว่าหลวงตา
พระองค์ก็ตอบรับ สนทนากับชาวบ้านทั้งวันอย่างสนุกและสบายใจ
บางครั้งพระองค์หายไปจากวัดบวรนิเวศวหารเป็นเวลานาน
พระผู้ใหญ่ในวัดตามหากันจนวุ่น
ถามใครก็ไม่มีใครรู้ว่าเสด็จออกจากวัดตอนไหน
เพราะไม่มีรถหลวงประจำตำแหน่งสังฆราชมารับ ครั้นราวๆ เที่ยงเศษ
ผู้คนก็โล่งใจเมื่อเห็นพระองค์เดินถือตาลปัตรกลับมาเอง
เพราะทรงรับนิมนต์ชาวบ้านไปสวดมนต์และฉันเพลตามห้องแถวเล็กๆ
บริเวณเสาชิงช้าหรือบางลำพู เรื่องแบบนี้เลขานุการประจำพระองค์มักไม่รู้
เพราะใครที่ประสงค์จะมานิมนต์พระองค์
สามารถเข้าถึงพระองค์ได้โดยตรงและง่ายดาย
ส่วนพระองค์ก็มักจดวันเวลาไว้ตามเศษกระดาษบ้าง
ห่อใบชาบ้าง สุดแท้แต่ว่ามีอะไรอยู่ใกล้มือ
ภายหลังสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทโว)
สิ้นพระชนม์ลง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล รัชกาลที่ ๘
ได้โปรดเกล้าฯ ให้สถาปนา สมเด็จพระวชิรญาณวงศ์
(หม่อมราชวงศ์ชื่น นภวงศ์ สุจิตฺโต) เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต
ขึ้นเป็น สมเด็จพระสังฆราช ในพระราชทินนามเดิม
คือ สมเด็จพระวชิรญาณวงศ์ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ได้เล่าถึงหลังจากที่พระองค์ได้รับการสถาปนา
ขึ้นที่สมเด็จพระสังฆราชแล้ว ครั้งหนึ่งพระองค์ท่านได้รับฎีกานิมนต์
มางานพระราชพิธีในพระบรมมหาราชวัง
ระหว่างที่ลูกศิษย์วัดกำลังจับกลุ่มรอพระราชาคณะในขณะที่พระราชพิธีเสร็จสิ้นลง
เด็กคนหนึ่งถามขึ้นว่า “สังฆราชองค์ใหม่ชื่ออะไรโว้ย”
ทันใดนั้นก็มีเสียงห้าวๆ ตอบมาจากข้างหลังว่า “ชื่อ ชื่น โว้ย”
ซึ่งเป็นเสียงของสมเด็จฯ ท่านที่ออกมาจากพระที่นั่ง
กำลังเดินตามหาลูกศิษย์ของท่านเพื่อกลับวัด
แล้วบังเอิญมาได้ยินเสียงปุจฉาของเด็กนั้นพอดี ก็เลยตอบให้
สมดังพระฉายาที่มีผู้คนถวายสมเด็จฯ ในยุคนั้นว่า
“สมเด็จฯ วัดบวรพูดดีไม่เป็น สมเด็จฯ วัดเทพศิรินทร์พูดเล่นไม่มี”
อันมีที่มาจากอุปนิสัยของสมเด็จฯ ๒ องค์คือ
สมเด็จพระวชิรญาณวงศ์ วัดบวรนิเวศวิหาร
ทรงมีอุปนิสัยเป็นคนตรง พูดโผงผาง
และสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวโร) วัดเทพศิรินทร์
เป็นคนเคร่งครัดเคร่งเครียดในการเรียนการสอนนั่นเอง
เดี๋ยวมาต่อค่ะ
http://visalo.org/monk/580822PChuin.html
http://tongtham.blogspot.com/2009/12/3-2.html
https://www.facebook.com/photo.php?fbid ... =3&theater
= รวมพระนิพนธ์ “สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=22&t=49468
= พระประวัติ “สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์”
สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ ๑๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=22&t=20236
