ล่องลำน้ำ..งามล้ำ..พระนครศรีอยุธยา 
จังหวัดพระนครศรีอยุธยานอกเหนือจากการเที่ยวชมทางบกแล้ว การล่องเรือชมอยุธยาทางน้ำน่าจะให้อรรถรสการท่องเที่ยวได้ในอีกมุมมองหนึ่ง นั่งเรือชมทิวทัศน์ยามพระอาทิตย์ตกดิน ชมวิถีชีวิตสองริมฝั่งน้ำยามเย็นที่ชาวบ้านกำลังอาบน้ำอาบท่าเป็นกิจวัตร ช่วงเย็นแบบนี้ แสงสวย ลมดี ชาวเรือขนทรายอาบน้ำในเรือที่วิ่งเอื่อยๆ ริมฝั่งเจ้าพระยาของคนกรุงเก่าแม่น้ำไหลอ้อยสร้อยกว่าชาวพระนคร บวกกับยามค่ำคืน ตามวัดวาอารามหลายแห่งริมน้ำ เช่น วัดพนัญเชิง ป้อมเพชร์ วัดนางกุย วัดขุนพรหม วัดพุทไธสวรรย์ โบสถ์นักบุญยอแซฟ วัดสนามชัย วัดไชยวัฒนาราม พระตำหนักสิริยาลัย วัดกษัตราธิราช และ เจดีย์ศรีสุริโยทัย จะเปิดไฟประดับประดาอาบทอเจดีย์โบราณเรียกร้องให้คนมาเยือนรีบมาเก็บความงดงามถ้าเราลองจินตนาการภาพอดีตย้อนไปเมื่อหกร้อยกว่าปีก่อน 'กรุงศรีอยุธยาคือแผ่นดินทองของอุษาคเนย์' หลักฐานความเจริญรุ่งเรืองเห็นได้ชัดบริเวณเกาะเมืองอยุธยา ตั้งแต่วัดพนัญเชิง วัดพุทไธสวรรย์ โบสถ์นักบุญยอแซฟอันเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านโปรตุเกส "ข้างหลังคือป่าช้าโปรตุเกส ต่อมากรมศิลปากรมาสร้างอาคารครอบโครงกระดูกกว่า 400 โครง สันนิษฐานว่าเกิดโรคไข้ทรพิษระบาดที่นี่ โปรตุกีสเป็นฝรั่งชาติแรกที่เดินทางเข้ามาค้าขายกับเรา แล้วนำ 'ปืนไฟ' มาช่วยเรารบในศึกเชียงกรานกับพม่า ไทยชนะในศึกนี้ กษัตริย์อโยธยาจึงโปรดปรานฝรั่งโปรตุเกสมากและพระราชทานที่ดินให้สร้างหมู่บ้านยาวจากแม่น้ำถึง 2 กิโลเมตร เป็นหมู่บ้านต่างชาติอาณาเขตกว้างขวางที่สุดและมีจำนวนประชากรกว่า 2,000 คน"
ใครมาถึงที่นี่ก็ต้องถ่ายรูปศาลพระภูมิยอดไม้กางเขนเก็บไว้เพราะความแปลกที่มาจากการผสมผสานของคริสต์และพุทธ มาฝั่งตรงข้าม "หมู่บ้านญี่ปุ่น" มีจำนวนประชากรถึง 3,000 กว่าคน! ซึ่งเข้ามาสมัยพระเจ้าทรงธรรม "เหตุที่คนญี่ปุ่นเข้ามาอยู่อยุธยาเยอะเพราะขุนนางคนสำคัญชาวญี่ปุ่น คือ ยามาดา นากามาซา ได้รับพระราชทานยศ 'ออกญาเสนาภิมุข' เป็นเจ้ากระทรวงมหาดไทยคุมข้าราชการในราชสำนักไทยทั้งหมด ที่มีอำนาจมากนั้นเนื่องด้วยเพราะนำกองทหารอาสาศึกมาช่วยอยุธยารบทัพจับศึกเช่นกัน"
ป่ารกเรื้อริมฝั่งน้ำ ยังมีหมู่บ้านอังกฤษ อยู่ใกล้กับตึกเก่าสีส้มขาวที่ตั้ง บริษัท อิสต์ อินเดีย ของชาวฮอลันดา ฝรั่งทั้งสองชาติที่เข้ามาค้าขายบนแผ่นดินทองนี้ด้วยชาติละร่วมพันคน และอีกชนชาติหนึ่งซึ่งลืมไม่ได้คือ "จีน...มหาอำนาจแห่งบูรพทิศ" โดยราชวงศ์หมิง ส่งนายพลเจิ้งเหอเดินทางเข้ามาสำรวจเส้นทางการค้าย่านอุษาคเนย์ไปจนถึงหมู่เกาะมะละกา เมื่อแวะอยุธยา ก็มาช่วยคนไทยซ่อมแซมสร้างวิหารหลวงพ่อโต (ซำปอกง) วัดพนัญเชิง หลังคาวิหารไม่มีช่อฟ้าใบระกาเพราะเป็นศิลปะแบบจีน แล้วในวิหารจะมีช่องเล็กๆ วางพระพุทธรูปเรียงรายเต็มไปหมด ซึ่งนี่คือศิลปะแบบอิสลาม สาเหตุเพราะนายพลคนนี้เป็นจีนมุสลิม! ไม่มีการแบ่งแยก พุทธ คริสต์ อิสลาม สามศาสนาอยู่ร่วมกันอย่างสันติบนแม่น้ำเจ้าพระยา!!
จากหลักฐานทางวรรณคดีไทยสมัยอยุธยาตอนกลาง กำสรวลสมุทร กล่าวว่า
อยุธยายศยิ่งฟ้า ลงดิน แลฤา
อำนาจบุญเพรงพระ ก่อเกื้อ
เจดีย์ลอออินทร ปราสาท
ในทาบทองแล้วเนื้อ นอกโสรม
ถอดความข้างต้นโดยสรุปว่า...เกียรติยศแห่งอยุธยานั้นยิ่งกว่าสวรรค์ลอยลงมาสถิตอยู่บนดิน ด้วยอำนาจแห่งบูรพกษัตริย์ทุกพระองค์สร้างสมไว้ พระเจดีย์ทุกองค์งดงามดุจปราสาทของพระอินทร์ ภายในองค์พระเจดีย์ทาบด้วยแผ่นทอง และภายนอกปิดทองแลดูอร่าม...สำทับความรุ่มรวยของแผ่นดินกรุงศรีอยุธยาเด่นชัดยิ่งขึ้น!
ยามค่ำคืน...เมื่อมองจากเรือที่ลอยลำอยู่กลางแม่น้ำ ซากปรักหักพังของปรางค์เจดีย์วัดไชยวัฒนารามแม้จะไม่งามดั่งทองทาดุจปราสาทพระอินทร์ แต่ดูขรึมขลัง ก็ยิ่งเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์บ่งบอกได้ถึงอารยะ วัดไชยวัฒนาราม ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาด้านฝั่งตะวันตก และอยู่ตรงกันข้ามกับพระตำหนักสิริยาลัย ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ จุดนี้เป็นจุดที่ศูนย์ท่องเที่ยวพระนครศรีอยุธยาเปิดไฟให้แสงสาดทอปรางค์เจดีย์งดงามเต็มที่ เพื่อต้อนรับนักท่องเที่ยวที่มาล่องเรือชมกรุงเก่าโดยเฉพาะ
มองเกาะเมืองด้านแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก วัดเล็กๆ ที่นักท่องเที่ยวอาจยังไม่รู้จัก "วัดนางกุย" วัดนี้ห่างไกลคำว่าพุทธพาณิชย์แต่มีของดีคือ "หลวงพ่อยิ้ม" พระพุทธรูปปางมารวิชัยแกะจากไม้สักทอง เป็นพระเก่าแก่อยู่คู่วัดนี้มานานชาวบ้านบอกว่าหลวงพ่อยิ้มได้ลอยมาตามแม่น้ำเจ้าพระยา แล้วมาติดอยู่ที่หน้าวัด เจ้าอาวาสและชาวบ้านจึงอัญเชิญหลวงพ่อไปประดิษฐานในอุโบสถ หากใครได้เข้าไปสักการะแล้วจะเห็นว่าท่านยิ้มงามสมชื่อแท้จริง พระนครศรีอยุธยายังมีเส้นทางท่องเที่ยวแม่น้ำอีกสามสาย คือ แม่น้ำป่าสัก แม่น้ำลพบุรี และ แม่น้ำน้อย ซึ่งจะนำมาเผยแพร่ในโอกาสต่อไป
