ถ้ำปาฝา
บ้านนาข้างช้าง เมืองท่าแขก ประเทศลาว
ถ้ำปาฝาหรือถ้ำหนองปาฝา
ปาฝา หมายถึง ตะพาบน้ำ
ที่ได้ชื่อนี้เพราะว่าบริเวณที่ค้นพบถ้ำ
เป็นหน้าผาภูเขาหิน มีบึงหรือหนองน้ำขนาดพอประมาณ
ชาวบ้านที่มาอาศัยบึงแห่งนี้เป็นแหล่งหาอาหาร
เคยเห็นว่า ในบึงมีตะพาบน้ำขนาดใหญ่มาก ราวๆ สองเมตร
จึงเป็นที่มาของชื่อ หนองปาฝา
สถานที่ตั้งของถ้ำปาฝา
อยู่ในเขตบ้านนาข้างช้าง เมืองท่าแขก แขวงคำม่วน
ออกนอกตัวเมืองท่าแขกไปราวๆ ๘ กิโลเมตร
และอยู่ลึกจากถนนหลักอีกประมาณ ๗ กิโลเมตร
ถนนไปยังถ้ำ ในปัจจุบันมีการปรับปรุงให้สะดวกขึ้น
แต่ยังเป็นดินแดงอยู่ ในฤดูฝนอาจจะเดินทางลำบากกว่าปกติ
ทำเลหมู่บ้านนี้ ตั้งอยู่ติดกับภูเขาลูกหนึ่ง
ที่ชาวบ้านเห็นว่า รูปร่างเหมือนช้างยืนอยู่
จึงได้เรียกชื่อหมู่บ้านตนเองว่า "บ้านนาข้างช้าง"
ป้ายแนะนำประวัติของถ้ำ
ถ้ำปาฝา ถูกชาวบ้านค้นพบเมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ.๒๕๔๗
ตัวถ้ำแบ่งเป็นสองชั้น ชั้นล่าง เป็นถ้ำหินย้อย มีน้ำลอด
ชาวบ้านเรียกชื่อว่า "ถ้ำปาเซือม" (ถ้ำปลาเซือม-ปลาเซือม คือ ปลาเนื้ออ่อน)
ถ้ำนี้มีความลึกเข้าไปในภูเขาประมาณ ๑๐๐ เมตร
และระดับน้ำมีความลึก ๑-๕ เมตร เมื่อเข้าไปในถ้ำได้ราว ๑๕-๒๐ เมตร
สายน้ำในถ้ำจะแยกออกเป็นสองทิศ คือ
ไปทางทิศเหนือกับทางทิศใต้แต่เป็นถ้ำตัน ไม่สามารถเข้าไปได้มากกว่านี้
ปากถ้ำน้ำลอดชั้นล่างที่เรียกว่า ถ้ำปาเซือม
ป้ายแนะนำถ้ำปาเซือม
ส่วนถ้ำชั้นบน เป็นถ้ำหินงอกหินย้อยเช่นกัน
บางครั้งเรียกว่า "ถ้ำพระ" เพราะเป็นที่เก็บพระพุทธรูปโบราณ
อยู่สูงจากพื้นดินประมาณ ๑๓.๕-๑๕ เมตร ไม่มีทางขึ้นมาแต่เดิม
ชาวบ้านที่ค้นพบเพราะปีนตามเถาวัลย์ใหญ่ขึ้นมา
และถ้ำชั้นบน กับ ถ้ำชั้นล่าง
มีโพรงเล็กๆ ทะลุถึงกัน ขนาดพอให้คนลอดได้
หินงอกหินย้อยในถ้ำบางส่วน
เมื่อเอามือเคาะๆ มีเสียงกังวานไพเราะด้วย
การขึ้นชมถ้ำปาฝาชั้นบนเพื่อสักการะพระพุทธรูปโบราณ
สมัยแรกๆยังไม่มีการสร้างทางขึ้น ต้องปีนขึ้นไป
ปากถ้ำพระ แม้ทางเข้าจะเล็กแต่ภายในเป็นโพรงถ้ำใหญ่โอ่โถงมาก
ทางการลาวห้ามมิให้ถ่ายภาพพระพุทธรูปภายในถ้ำ
แต่อนุญาตให้ถ่ายภาพตัวถ้ำได้
ความสำคัญของถ้ำแห่งนี้ คือ
เป็นถ้ำซึ่งเก็บพระพุทธรูปโบราณไว้ภายในถ้ำ
เป็นพระพุทธรูปทั้งน้อยใหญ่ มีถึง ๒๒๙ องค์
ประกอบด้วยพระพุทธรูปทองคำ, เงิน, สำริด, ไม้และหิน
และยังมีของใช้โบราณหลายชนิด เช่น น้ำเต้าทอง, ไห,
กระบวย, หีบคัมภีร์ (หนังสือผูกใบลาน) ๒ ใบ
และอุปกรณ์ก่อสร้างบางส่วน เป็นต้น
ในจำนวน ๒๒๙ องค์นี้ เป็นพระพุทธรูปทองคำ ๑๖ องค์
พระพุทธรูปทองคำองค์ใหญ่ที่สุด สูง ๒๑.๒ เซนติเมตร
หน้าตักกว้าง ๙.๗ เซนติเมตร น้ำหนัก ๕๘๐ กรัม
ขนาดกลางและขนาดเล็ก สูง ๕ เซนติเมตรขึ้นไป
น้ำหนักตั้งแต่ ๕๐-๔๕๐ กรัม
มีพระพุทธรูปเงินทั้งขนาดกลางและขนาดเล็กจำนวน ๑๓๔ องค์
องค์ใหญ่สุดสูง ๓๗ เซนติเมตรเศษ หนัก ๓ กิโลกรัม
องค์ขนาดกลางและเล็กมีน้ำหนักตั้งแต่ ๕๐๐-๖๕๐ กรัม
และพระพุทธรูปสำริดอีก ๖๑ องค์ พระสำริดองค์ใหญ่ที่สุดสูง ๑.๗๑ เมตร
หน้าตักกว้าง ๘๕ เซนติเมตร หนัก ๑๐๐ กิโลกรัม
มีหอยสังข์และลูกแก้ววางอยู่ในอุ้งพระหัตถ์ขององค์พระด้วย
พระพุทธรูปสำริดองค์อื่นๆ เป็นขนาดกลางและเล็ก
ขนาดกลางมีความสูงประมาณ ๗๐-๘๐ เซนติเมตร
และมีพระพุทธรูปทำจากไม้อีก ๑๕ องค์ และพระหินอีก ๓ องค์
พระพุทธรูปที่อยู่ในถ้ำ ส่วนใหญ่เป็นพระปางชนะมาร
และมีฐานพระทั้งแยกกับองค์พระและมีที่ติดอยู่กับองค์พระเลยก็มี
ทางการลาวสันนิษฐานว่า
พระพุทธรูปในถ้ำน่าจะเป็นของเก่าแก่ สร้างในสมัยเจ้าอนุวงศ์
เพราะน่าจะเป็นฝีมือสกุลช่างในวังเจ้ามหาชีวิต
แต่ยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัดว่า ผู้ใดสร้างไว้
นำมาซ่อนไว้ได้อย่างไร และเหตุใดจึงนำมาซ่อน
ซึ่งถ้าเป็นพระสมัยจ้าอนุวงศ์ก็เป็นไปได้ที่จะซ่อนไว้เพื่อหนีภัยสงคราม
ตัวอย่างพระพุทธรูปทองคำ
ตัวอย่างพระพุทธรูปสำริด
บ้านนาข้างช้าง เมืองท่าแขก ประเทศลาว
ถ้ำปาฝาหรือถ้ำหนองปาฝา
ปาฝา หมายถึง ตะพาบน้ำ
ที่ได้ชื่อนี้เพราะว่าบริเวณที่ค้นพบถ้ำ
เป็นหน้าผาภูเขาหิน มีบึงหรือหนองน้ำขนาดพอประมาณ
ชาวบ้านที่มาอาศัยบึงแห่งนี้เป็นแหล่งหาอาหาร
เคยเห็นว่า ในบึงมีตะพาบน้ำขนาดใหญ่มาก ราวๆ สองเมตร
จึงเป็นที่มาของชื่อ หนองปาฝา
สถานที่ตั้งของถ้ำปาฝา
อยู่ในเขตบ้านนาข้างช้าง เมืองท่าแขก แขวงคำม่วน
ออกนอกตัวเมืองท่าแขกไปราวๆ ๘ กิโลเมตร
และอยู่ลึกจากถนนหลักอีกประมาณ ๗ กิโลเมตร
ถนนไปยังถ้ำ ในปัจจุบันมีการปรับปรุงให้สะดวกขึ้น
แต่ยังเป็นดินแดงอยู่ ในฤดูฝนอาจจะเดินทางลำบากกว่าปกติ
ทำเลหมู่บ้านนี้ ตั้งอยู่ติดกับภูเขาลูกหนึ่ง
ที่ชาวบ้านเห็นว่า รูปร่างเหมือนช้างยืนอยู่
จึงได้เรียกชื่อหมู่บ้านตนเองว่า "บ้านนาข้างช้าง"
ป้ายแนะนำประวัติของถ้ำ
ถ้ำปาฝา ถูกชาวบ้านค้นพบเมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ.๒๕๔๗
ตัวถ้ำแบ่งเป็นสองชั้น ชั้นล่าง เป็นถ้ำหินย้อย มีน้ำลอด
ชาวบ้านเรียกชื่อว่า "ถ้ำปาเซือม" (ถ้ำปลาเซือม-ปลาเซือม คือ ปลาเนื้ออ่อน)
ถ้ำนี้มีความลึกเข้าไปในภูเขาประมาณ ๑๐๐ เมตร
และระดับน้ำมีความลึก ๑-๕ เมตร เมื่อเข้าไปในถ้ำได้ราว ๑๕-๒๐ เมตร
สายน้ำในถ้ำจะแยกออกเป็นสองทิศ คือ
ไปทางทิศเหนือกับทางทิศใต้แต่เป็นถ้ำตัน ไม่สามารถเข้าไปได้มากกว่านี้
ปากถ้ำน้ำลอดชั้นล่างที่เรียกว่า ถ้ำปาเซือม
ป้ายแนะนำถ้ำปาเซือม
ส่วนถ้ำชั้นบน เป็นถ้ำหินงอกหินย้อยเช่นกัน
บางครั้งเรียกว่า "ถ้ำพระ" เพราะเป็นที่เก็บพระพุทธรูปโบราณ
อยู่สูงจากพื้นดินประมาณ ๑๓.๕-๑๕ เมตร ไม่มีทางขึ้นมาแต่เดิม
ชาวบ้านที่ค้นพบเพราะปีนตามเถาวัลย์ใหญ่ขึ้นมา
และถ้ำชั้นบน กับ ถ้ำชั้นล่าง
มีโพรงเล็กๆ ทะลุถึงกัน ขนาดพอให้คนลอดได้
หินงอกหินย้อยในถ้ำบางส่วน
เมื่อเอามือเคาะๆ มีเสียงกังวานไพเราะด้วย
การขึ้นชมถ้ำปาฝาชั้นบนเพื่อสักการะพระพุทธรูปโบราณ
สมัยแรกๆยังไม่มีการสร้างทางขึ้น ต้องปีนขึ้นไป
ปากถ้ำพระ แม้ทางเข้าจะเล็กแต่ภายในเป็นโพรงถ้ำใหญ่โอ่โถงมาก
ทางการลาวห้ามมิให้ถ่ายภาพพระพุทธรูปภายในถ้ำ
แต่อนุญาตให้ถ่ายภาพตัวถ้ำได้
ความสำคัญของถ้ำแห่งนี้ คือ
เป็นถ้ำซึ่งเก็บพระพุทธรูปโบราณไว้ภายในถ้ำ
เป็นพระพุทธรูปทั้งน้อยใหญ่ มีถึง ๒๒๙ องค์
ประกอบด้วยพระพุทธรูปทองคำ, เงิน, สำริด, ไม้และหิน
และยังมีของใช้โบราณหลายชนิด เช่น น้ำเต้าทอง, ไห,
กระบวย, หีบคัมภีร์ (หนังสือผูกใบลาน) ๒ ใบ
และอุปกรณ์ก่อสร้างบางส่วน เป็นต้น
ในจำนวน ๒๒๙ องค์นี้ เป็นพระพุทธรูปทองคำ ๑๖ องค์
พระพุทธรูปทองคำองค์ใหญ่ที่สุด สูง ๒๑.๒ เซนติเมตร
หน้าตักกว้าง ๙.๗ เซนติเมตร น้ำหนัก ๕๘๐ กรัม
ขนาดกลางและขนาดเล็ก สูง ๕ เซนติเมตรขึ้นไป
น้ำหนักตั้งแต่ ๕๐-๔๕๐ กรัม
มีพระพุทธรูปเงินทั้งขนาดกลางและขนาดเล็กจำนวน ๑๓๔ องค์
องค์ใหญ่สุดสูง ๓๗ เซนติเมตรเศษ หนัก ๓ กิโลกรัม
องค์ขนาดกลางและเล็กมีน้ำหนักตั้งแต่ ๕๐๐-๖๕๐ กรัม
และพระพุทธรูปสำริดอีก ๖๑ องค์ พระสำริดองค์ใหญ่ที่สุดสูง ๑.๗๑ เมตร
หน้าตักกว้าง ๘๕ เซนติเมตร หนัก ๑๐๐ กิโลกรัม
มีหอยสังข์และลูกแก้ววางอยู่ในอุ้งพระหัตถ์ขององค์พระด้วย
พระพุทธรูปสำริดองค์อื่นๆ เป็นขนาดกลางและเล็ก
ขนาดกลางมีความสูงประมาณ ๗๐-๘๐ เซนติเมตร
และมีพระพุทธรูปทำจากไม้อีก ๑๕ องค์ และพระหินอีก ๓ องค์
พระพุทธรูปที่อยู่ในถ้ำ ส่วนใหญ่เป็นพระปางชนะมาร
และมีฐานพระทั้งแยกกับองค์พระและมีที่ติดอยู่กับองค์พระเลยก็มี
ทางการลาวสันนิษฐานว่า
พระพุทธรูปในถ้ำน่าจะเป็นของเก่าแก่ สร้างในสมัยเจ้าอนุวงศ์
เพราะน่าจะเป็นฝีมือสกุลช่างในวังเจ้ามหาชีวิต
แต่ยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัดว่า ผู้ใดสร้างไว้
นำมาซ่อนไว้ได้อย่างไร และเหตุใดจึงนำมาซ่อน
ซึ่งถ้าเป็นพระสมัยจ้าอนุวงศ์ก็เป็นไปได้ที่จะซ่อนไว้เพื่อหนีภัยสงคราม
ตัวอย่างพระพุทธรูปทองคำ
ตัวอย่างพระพุทธรูปสำริด
