ค ร อ ง ร า ช ย์...ค ร อ ง ธ ร ร ม
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์
วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพมหานคร



“...ทานํ สีลํ ปริจฺจาคํ อาชฺชวํ มทฺทวํ ตปํ
อกฺโกธํ อวิหึสญฺจ ขนฺติญฺจ อวิโรธนํ
อิจฺเจเต กุสเล ธมฺเม จิเต ปสฺสาหิ อตฺตนิ
ตโต เต ชายเต ปิติ โสมนสฺสญฺจนปฺปกํ

แสดงความเป็นภาษาไทยว่า

ขอพระองค์ผู้เป็นบรมกษัตริยาธิราช
จงทรงพระปรีชาสามารถพิจารณาเห็นราชธรรม
ที่เป็นกุศลส่วนชอบ ๑๐ ประการ
ให้ดำรงในพระราชสันดานเป็นนิตย์ ดังนี้

ทานํ - การให้ ๑
สีลํ - การตั้งสังวรรักษากายวาจาให้สะอาดปราศจากโทษ ๑
ปริจฺจาคํ - การบริจาคสละ ๑
อาชฺชวํ - ความซื่อตรง ๑
มทฺทวํ - ความอ่อนโยน ๑
ตบํ - การกำจัดความเกียจคร้านและความชั่ว ๑
อกฺโกธํ - การไม่โกรธ ๑
อิวิหึสฺญจ - การไม่เบียดเบียนผู้อื่นตลอดถึงสัตว์ให้ได้ทุกข์ยาก ๑
ขนฺติญฺจ - ความอดทนต่อสิ่งที่ควรอดทนเป็นเบื้องหน้า ๑
อิโรธนํ - การไม่ปฏิบัติผิดจากการที่ถูกที่ตรง
และดำรงอาการคงที่ไม่ให้วิการด้วยอำนาจยินดียินร้าย ๑

บรรจบเป็นกุศลส่วนชอบ ๑๐ ประการ

...ทศพิธราชธรรมนี้ เมื่อพิจารณาด้วยดีจักเห็นว่า

มิใช่ธรรมเฉพาะท่านผู้ปกครองประชาชนชั้นสูงสุดเท่านั้น
แต่เป็นธรรมสำหรับผู้ปกครองทั่วไป ตั้งแต่ส่วนใหญ่
เช่น ประมุขของประเทศชาติและรัฐบาล
ตลอดจนถึงส่วนน้อย เช่น หัวหน้าครอบครัว
ทั้งเป็นธรรมสำหรับผู้อยู่ในปกครองด้วย

เพราะการปกครองจักดำเนินไปได้เรียบร้อยด้วยดี
ผู้อยู่ในปกครองก็จำต้องประพฤติธรรมนี้ด้วยตามฐานะ

เพราะฉะนั้นราชธรรมนี้
จึงเป็นธรรมสำหรับคนที่อยู่ด้วยกันเป็นหมู่เหล่า
ตั้งแต่ครอบครัวหนึ่งถึงประเทศชาติ หรือทั้งหมด
พึงประพฤติต่อกันเพื่ออยู่ด้วยกันเป็นสุขสงบ และมีความเจริญ...”*


[สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ วัดบวรนิเวศวิหาร
ทรงถวายน้ำพระพุทธมนต์แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ในงานพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๓]


* สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์
วัดบวรนิเวศวิหาร
ถวายน้ำพระพุทธมนต์ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย
วันจันทร์ที่ ๕ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๙๓



(ที่มา : “พระมหากษัตริย์ยอดกตัญญู” :
จัดพิมพ์เผยแผ่พระเกียรติคุณ และเผยแผ่เป็นธรรมทาน
ในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี
ในปี พ.ศ. ๒๕๔๙ โดยมูลนิธิร่วมจิตต์น้อมเกล้าฯ เพื่อเยาวชนในพระบรมราชินูปถัมภ์
ตึกมหิดล ชั้น ๔ ถนนราชวิถี เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐,
พิมพ์ครั้งที่ ๒๑ วันที่ ๒๘ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๔๙, หน้า ๓)

รวมพระนิพนธ์ “สมเด็จฯ กรมหลวงวชิรญาณวงศ์”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=22&t=49468

พระประวัติ “สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์”
สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ ๑๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=22&t=20236