พุทธวิธีอยู่กับความทุกข์




อกหัก หลักลอย คอยงาน สังขารโทรม เครียด ขอบ ชัง เฉย รัก โลภ โกรธ หลง วางไม่ลง ปลงไม่ได้
คือเหตุต้นที่มาของความทุกข์ทั้งนั้น ทำยังไงดีหนอ?
จึงจะหาวิธีการเรียนรู้อยู่กับความทุกข์ได้อย่างอิ่มเอม เปรมปรีย์
เหย้าหยอกกับสุขทุกข์ได้ แบบยิ้มใสๆ เห็นแสงระยิบประกายแววจากเหงือกและไรฟัน เห็นท่าน่าจะดี
มีประโยชน์เหมาะกับวิถีโลกๆ บ้าง พระพุทธเจ้าสอนวิธีเรียนรู้อยู่กับความทุกข์และความสุขไว้ว่า

. ไม่เอาทุกข์ทับถมตนที่มิได้ถูกทุกข์ท่วมทับ
คนเรานี่ก็แปลกอยู่เฉยๆ สบายๆ ง่ายๆ ไร้สารกันทุกข์อยู่แล้ว แต่เพราะเผลอสติแบบรู้ไม่ทันนิหละ
ทุกข์จึงได้ช่องย่องเข้ามาครองจิตสถิตใจของเราให้หมองหม่น สับสน จนหาทางออกไม่ได้ไปไหนก็ไม่ถูก
งั้นลองคิดตรองดูถึงวิธีเรียนรู้อยู่กับทุกข์อันดับแรก ก็คือ “ทุกข์มีไว้ให้เห็น มิใช่มีไว้สำหรับเป็น”
เพียงแค่เห็น อย่าเป็น...ก็จบหลักสูตรทุกขศาสตร์

๒. ไม่สละความสุขที่ชอบธรรม
กิจกรรมธรรมอันใดที่ทำแล้ว ปฏิบัติแล้ว มันถูกต้องตามหลักสุขศาสตร์ ปราชญ์สรรเสริญ
ก็อย่าเพลินหลงประมาทในสุขอีก สุขเป็นของเรา ทุกข์เป็นของเขา (ของทุกข์) เมื่อมีสุข ทุกข์ก็จางหายไป
ต้องหมั่นประคองสุขที่ชอบธรรม รดน้ำพรวนใจให้จิตสดชื่นบ่อยๆ
จิตก็จะสดใส ไร้ภาวะ นุ่มนวล ควรแก่งานตลอดไป เรียนรู้วิธีอยู่กับสุขขั้นที่สอง ก็คือ
“สุขมีไว้สำหรับเป็น ต้องเป็นให้เป็น”

๓. ไม่สยบหมกมุ่น (แม้) ในสุขที่ชอบธรรมนั้น
ความสุขกายที่ได้รับกับความสุขใจที่ได้เป็นนั้น บางทีสุขก็แปลงสภาพกลายเป็นยางเหนียวหนืด
เกิดสุขภาวะหลงถนัดชนิดกัดไม่ปล่อย แกะไม่ได้คลายไม่ออกก็มีเหมือนกัน
สุขพึงสังวรระวัง อย่าหมกมุ่นติดสุขเกินเพลินจนแพร่ระบาดทั่วสรรพางค์จิตสถิตสรรพางค์กาย
อันตรายยิ่งกว่าตัวทุกข์อีก เรียนรู้วิธีอยู่กับสุขขั้นที่สาม ก็คือ
“สุขต้องรักษาเพื่อก้าวย่างสู่ทางแห่งปัญญา”

๔. เพียรพยายามทำเหตุแห่งทุกข์ให้หมดสิ้นไป
ความเพียรเป็นสิ่งที่ทำได้ยาก แต่ถ้าหากหมั่นทำบ่อยๆ ค่อยๆ เป็นไป
ก็จะทำให้ทุกข์คลาย กลายเป็นคนปราศจากปัญหาโดยสิ้นเชิง
งั้นต้องรู้ซึ้งถึงแก่นแท้ของต้นสายปลายเหตุที่เข้ามากระทบ “ปัญหามีไว้ให้แก้ มิใช่มีให้กลุ้ม” หมั่นทำเรื่อยไป
ฉะนั้น การมีจิตใจรับรู้เต็มตื่นกับสภาพที่กำลังเป็นอยู่ กับสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้อง ต้องทำให้เป็นปัจจุบันสมัย
รู้ทันตามความเป็นจริงของมัน เพื่อเข้าถึงความสุขที่ประณีตสูงสุด จึงจะตัดต้นตอทุกข์สิ้นเชิง
เรียนรู้วิธีอยู่กับสุขขั้นที่สี่ ก็คือ เป็นอยู่ด้วยสติสัมปชัญญะหรือด้วยสติปัญญาเพียรพยายามเสมอๆ ว่า
“ทุกข์ต้องรู้ทัน สมุทัยต้องละทิ้ง นิโรธต้องลุถึง มรรคต้องลงมือทำ”


หลวงพ่อพุทธทาส บอกไว้ว่า
“ถ้าความทุกข์มันเกิดขึ้น จงขอบใจมัน เพราะมันจะมาสอนให้เรารู้เรื่องความทุกข์ และความดับทุกข์
ถ้าเราไม่มีความทุกข์ ไม่รู้สึกว่าอะไรเป็นทุกข์ ก็ไม่มีทางเรียนอะไรได้ รีบฉวยโอกาสเอามาเป็นบทเรียน
เรียนให้รู้ กำจัดความรู้สึกนึกคิดที่เป็นทุกข์ออกไป หรือกำจัดกิเลสที่เป็นเหตุให้ทุกข์นั้นออกไปเสีย”