ไม่ว่าวันที่งอแงหรือไม่งอแงขันธ์๕นี้ก็ไม่ได้หยุดทำงานหรอกครับ
เพียงแต่ตัวสติที่เราใช้เข้าไปพิจารณามันเดี๋ยวหยุดบ้างเดี๋ยวทำงานบ้าง แปรปรวน เกิดดับอยู่เสมอ
เห็นความเปลี่ยนแปลงตรงนี้ด้วยก็จะดีครับ

สติเบาก็พิจารณาได้ สติมีกำลังก็พิจารณาได้ ไม่มีสติก็สามารถพิจารณาความไม่มีสตินั้นได้เมื่อสติเกิดขึ้น
ที่ว่าลางเลือนและเบาบางทราบไหมล่ะครับว่าใครลางเลือนใครเบาบาง
รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ของเรานี้มันเป็นอย่างไร
ส่วนใดมันมีอาการเป็นอย่างไร มันเป็นไตรลักษณ์หรือไม่ ก็พิจารณาไปเหมือนเดิมครับ

เมื่อใดที่กำลังของสติเกิดเต็มที่ก็เดินเครื่องพิจารณาเต็มกำลังครับ

ยุคนี้.......สร้างได้.....แต่คงได้แค่คนกลุ่มเดียวที่มีบารมีทางธรรมเท่านั้น
คนมีบุญในยุคนี้เท่านั้นซึ่งเป็นส่วนน้อย.....ถึงจะเข้ามาในเส้นทางวิปัสสนาได้

ยุคนี้คือ......กลียุค
มีแต่คนใจร้ายมาเกิด


แต่ต้องรอในยุคหน้า
ที่คนทุกคนสามารถวิปัสสนาเป็น
คือยุค......ศาสนาพระศรีอาริย์.......พระพุทธเจ้าองค์ต่อไป
คนยุคนั้น........อายุยืนถึง 80000 ปี
เป็นคนที่มีจิตใจสูงส่ง
เป็นสังคมยูโธเปีย......อุดมสมบูรณ์ไปเสียทุกอย่าง


บุญของเมตไตรโย
พระพุทธองค์ต่อไป............

ธรรมเทศนาโดยท่านพุทธทาส ภิกขุ
อาตมายังได้บอกให้ทราบเป็นพิเศษอีกว่า เรายังมีโชคดี ที่ว่าปัญหาต่างๆ
ที่เข้าไปสะสมอยู่ในใจของเรานั้น เมื่อมากเข้ามากเข้า ถึงพร้อมด้วยการศึกษา
ถึงวันดีคืนดี โอกาสหนึ่งคำตอบอาจจะออกมาเองได้ ในขณะที่จิตเป็นสมาธิ
หรือในขณะที่จิตมีลักษณะอย่างที่เรียกว่า กัมมนิโย คือควรแก่การงานทางจิต
ในบัดนี้ อาตมาอยากจะบอกให้ทราบต่อไปถึงข้อที่ว่า การที่จิตเป็นสมาธินั้น
มิได้หมายความว่า จะต้องมีการกระทำตามแบบตามพิธีรีตอง
หรือที่เป็นเทคนิคต่างๆนั้นโดยตรงอย่างเดียวก็หาไม่

โดยที่แท้แล้วสมาธิอาจจะมีได้โดยทางตรง ตามธรรมชาติซึ่งปราศจากเทคนิคใดๆ
ที่มนุษย์กำหนดขึ้นอีกส่วนหนึ่ง ดังที่ได้อธิบายมาแล้วตามสมควรในคราวก่อนๆ
เราจึงได้สมาธิที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติอย่างหนึ่ง และสมาธิที่เกิดมาจากการปฏิบัติบำเพ็ญตามวิธีที่เป็นเทคนิคโดยเฉพาะนั้น ก็อีกอย่างหนึ่ง

ในกรณีที่เราประสงค์นั้นมันมีผลอย่างเดียวกัน คือเมื่อเป็นสมาธิแล้วก็นำไปใช้พิจารณา
หรือว่าการพิจารณาจะดำเนินไปได้โดยง่ายโดยตัวมันเอง ดังนี้ก็ได้
แต่มีข้อควรสังเกตอย่างหนึ่งว่า สมาธิที่เกิดตามธรรมชาตินั้น
มักจะพอเหมาะพอสมแก่กำลังของปัญญาที่จะทำการพิจารณา
ส่วนสมาธิที่เกิดตามวิธีของการบำเพ็ญเป็นเทคนิคโดยเฉพาะนั้น
มักจะเป็นสมาธิที่มากเกินไป หมายความว่าเหลือใช้
และยังเป็นเหตุให้คนหลงติดชะงัก พอใจแต่เพียงแค่สมาธินั้นก็ได้
เพราะว่าในขณะที่จิตเป็นสมาธิเต็มที่นั้น ย่อมเป็นความสุขชนิดหนึ่ง เป็นความสบายชนิดหนึ่ง
ซึ่งให้เกิดความพอใจ จนถึงกับหลงติดหรือหลงเหมาเป็นมรรคผลไปเสียเลยก็ได้

โดยเหตุนี้สมาธิที่เป็นไปตามธรรมชาติ ที่เหมาะสมกับการพิจารณานั้นจึงไม่เสียหลาย
ไม่เสียเปรียบอะไรกับสมาธิตามแบบวิธีเทคนิคนัก ถ้ารู้จักประคับประคองทำให้เกิดให้มี
และให้เป็นไปด้วยดี

ข้อความต่างๆในพระไตรปิฎกเอง มีเล่าถึงแต่เรื่องการบรรลุมรรคผลทุกชั้นตามวิธีธรรมชาติ
ในที่พระพักตร์ของพระผู้มีพระภาคเจ้าเอง หรือในที่ต่อหน้าผู้สั่งสอนคนอื่นๆก็มี
โดยไม่ได้ไปเข้าป่า นั่งตั้งความเพียรอย่างมีพิธีรีตอง กำหนดอะไรต่างๆ
ตามวิธีเทคนิคอย่างในคัมภีร์ที่แต่งใหม่ๆ ชั้นหลังเหล่านั้นเลย
โดยเฉพาะในกรณีแห่งการบรรลุอรหัตผลของภิกษุปัญจวัคคีย์ หรือชฎิล ๑,๐๐๐ รูป
ด้วยการฟัง อนัตตลักขณสูตร และ อาทิตตปริยายสูตร ด้วยแล้ว
จะยิ่งเห็นว่าไม่มีการพยายามตามทางเทคนิคใดๆเลย
เป็นการเห็นแจ้งแทงตลอดตามวิธีธรรมชาติแท้ๆ

นี้เป็นตัวอย่างที่ทำให้เราเข้าใจได้ดี หรือเป็นเหตุผลได้ดีว่าสมาธิตามธรรมชาตินั้น
ย่อมรวมอยู่ในความพยายามเพื่อจะเข้าใจแจ่มแจ้ง และต้องมีอยู่ในขณะที่มีความเห็นอันแจ่มแจ้งติดแนบแน่นอยู่ในตัวอย่างไม่แยกจากกันได้
และเป็นไปได้เองตามธรรมชาติ แม้ในกรณีที่ท่านทั้งหลายนั่งฟังอาตมาบรรยายอยู่ที่นี้
ถ้าท่านเข้าใจคำบรรยายหรือถึงกับพิจารณาตามไปอย่างแน่วแน่ตามคำบรรยายนั้น
ก็ย่อมแสดงว่ามีสมาธิพร้อมอยู่ในนั้น นี่แหละ เป็นลักษณะของสมาธิที่เป็นไปเองตามธรรมชาติ
ซึ่งตามปรกติถูกมองข้ามไปเสีย เพราะมีลักษณะดูมันไม่ค่อยขลัง ดูมันไม่ค่อยจะศักดิ์สิทธิ์
มันไม่ค่อยจะเป็นปาฏิหาริย์อะไร คือไม่ค่อยจะเป็นที่น่าอัศจรรย์อะไร

แต่โดยที่แท้แล้วคนเรารอดตัวมาได้กันเป็นส่วนใหญ่ ก็โดยอำนาจสมาธิตามธรรมชาตินี้เอง
แม้การบรรลุมรรคผล เป็นพระอรหันต์ต่างๆชนิด ในที่เฉพาะพระพักตร์พระผู้มีพระภาคเจ้าหรือในที่อื่นๆอีกมาก
ก็ด้วยอาศัยสมาธิตามธรรมชาติทำนองนี้
ฉะนั้น ขอให้ท่านทั้งหลายอย่าได้มีความประมาทในเรื่องของสมาธิที่เป็นไปตามธรรมชาติทำนองนี้เลย มันเป็นเรื่องที่เราอาจจะได้ก่อน ทำได้ก่อน หรือได้อยู่แล้วเป็นส่วนมาก
ควรจะประคับประคองมันให้ถูกวิธีให้มันเป็นไปด้วยดีถึงที่สุด ก็จะมีผลเท่ากัน
เหมือนกับผู้ที่บรรลุพระอรหันต์ไปแล้วเป็นส่วนมากไม่เคยรู้จักนั่งทำสมาธิแบบเทคนิคใหม่ๆ ต่างๆเลยแม้แต่นิดเดียว