ความมักน้อยในราคะตัณหา
หลวงปู่ขาว อนาลโย วัดถ้ำกลองเพล จ.หนองบัวลำภู
ถาม : ในธรรมท่านสอนพระว่าให้ยินดีในความสันโดษ มักน้อย ดังในสัลเลขธรรม ๑๐ ประการ
ฆราวาสถ้าปฏิบัติตามธรรมสันโดษและความมักน้อยจะครองชีพไปตลอดไหม
บางครอบครัวมีลูกมาก ญาติมิตรเพื่อนฝูงมาก
ถ้าหาได้น้อยไม่พอกินพอใช้จะไม่เดือดร้อนแก่ครอบครัวเช่นนั้นหรือปู่
ส่วนครอบครัวที่มีลูกน้อยคน ผู้เกี่ยวข้องที่ควรเลี้ยงดูมีน้อยก็พอทำเนาไม่เดือดร้อน
โปรดชี้แจงให้หายข้องใจด้วยเถิด
ตอบ : ธรรมท่านไม่ได้สอนให้คนขี้เกียจอ่อนแอท้อแท้เหลวไหลในการงานเพื่อหารายได้มาเลี้ยงตนและครอบครัว
แต่ท่านสอนให้มีความขยันหมั่นเพียรและอดทน
ไม่เลือกงานอันเป็นที่มาแห่งผลเพื่อรายได้เพียงพอกับความเป็นอยู่ใช้สอยไม่ฝืดเคือง
ท่านสอนว่า จงเป็นบุคคลที่ถึงพร้อมด้วยความขยันหมั่นเพียร
หนักเอาเบาสู้ ไม่จับๆ วางๆ เหยาะๆ แหยะๆ ในการทำงาน ๑
ได้สมบัติมามากน้อยให้มีการเก็บรักษา
ไม่จ่ายสุรุ่ยสุร่ายแบบหาขอบเขตเหตุผลไม่ได้ ๑
การเลี้ยงชีพในครอบครัวให้พอเหมาะพอดีกับความจำเป็น
ไม่ฟุ่มเฟือยจนเลยฐานะและความจำเป็น ๑
ไม่คบเพื่อนฝูงที่เป็นพาล ผลาญทรัพย์ คอยแต่จะกัด จะแทะ จะเคี้ยว
จะกลืนสมบัติ และความประพฤติให้ลงเหวลงบ่อ ๑
ธรรมที่ท่านสอนไว้อย่างมั่นเหมาะทุกแง่ทุกมุม
ถ้าเราไม่คว้าเอากิเลสตัวอวดดีมาทำลายธรรมเหล่านี้ให้พินาศฉิบหายไป
เราต้องตั้งตัวได้ด้วยความขยันหมั่นเพียร
ด้วยการเก็บรักษาทรัพย์และจ่ายทรัพย์ตามความจำเป็น
ด้วยการเลี้ยงชีพพอประมาณ ไม่ฝืดเคือง และฟุ่มเฟือย
ด้วยความไม่สมัครรักชอบในคนพาลสันดานเลว ความประพฤติเหลวแหลกแหวกแนว
เราต้องเป็นคนดีมีผลจากทรัพย์และศีลธรรมประจำตัว
ไม่กลัวใครตำหนิและดูถูกเหยียดหยามโดยประการใดๆ
ธรรมสันโดษ คือ ความยินดีในสมบัติมากน้อยที่มี
และอยู่ในความครอบครองของตน
นี่ก็เป็นความพอดีเหมาะสมอย่างยิ่งแล้วสำหรับมนุษย์ที่อยู่ร่วมโลกกัน
คำว่า ความยินดีในสมบัติที่มีอยู่ของตนนั้น
แม้สมบัติจะมีมากกองเท่าภูเขา ธรรมท่านก็ไม่ได้ห้ามว่าไม่ให้ยินดีเพราะมากเกินไป
แต่ท่านห้ามไม่ให้ยินดีและเสาะแสวงสมบัติที่นอกไปจากของมีอยู่ของตัวต่างหาก
เช่น ไร่นา ที่ดิน สมบัติพัสถานของตน มีเท่าไรก็ให้ยินดีเท่าที่มีเท่านั้น
ไม่ให้ไปเที่ยวยินดีในสมบัติของคนอื่น
ยิ่งเป็นเมียเขาด้วยแล้ว ถ้าไม่อยากหัวแบะ อย่าไปแหยมเป็นอันขาด
แม้แต่ปู่เองยังจะเป็นเพชฌฆาตฆ่าคนได้โดยไม่คาดคิดมาก่อนจะว่ายังไง
ยังเหลือเพียงเส้นยาแดงเท่านั้นจะฟันคอคนให้ขาดสะบั้น
แล้วก็ตกนรกทั้งเป็นในตะราง ครั้งเขามาเป็นชู้กับเมียปู่น่ะ
จงทราบว่าไม่มีอะไรจะเด็ดขาดและเฉียบขาดเท่าใจคน
เมื่อถึงเหตุการณ์และเวลาอันเฉียบขาดแล้ว ปู่เคยประจักษ์กับตัวมาแล้ว
ฉะนั้น จงเชื่อธรรมสันโดษ ยินดีเฉพาะเมียผัวของตัวเท่านั้น
อย่าไปเยื่อใยใฝ่ใจกับเมียผัวของเขา ถ้าไม่อยากคอขาดและเป็นผีไม่มีเจ้าน่ะ
ปู่จะบอกชัดๆ อย่างนี้ให้หลานๆ พากันจดจำธรรมสันโดษกับความมักน้อยในหญิงชาย
ไปรักษาตัวและปฏิบัติตัวอย่างเคร่งครัดด้วยธรรมสองข้อนี้ อย่าให้มันดิ้นได้เป็นอันขาด
ยิ่ง อปฺปิจฺฉตา ความมักน้อยด้วยแล้ว
ยิ่งเหมาะมากกับฆราวาสผู้โลเลในราคะตัณหา อิ่มไม่เป็น นำมาปฏิบัติ
ธรรมนี้ท่านให้ยินดีเฉพาะคู่ครอง คือผัว-เมีย ของตนโดยเฉพาะเท่านั้น
ไม่ให้ยินดีใฝ่ใจกับชายอื่นหญิงอื่นเป็นอันขาด
ธรรมท่านช่วยรักษาหัวรักษาคอของเราให้คงทนไปด้วยกัน
ไม่ให้หัวกับคอพลัดพรากจากกันด้วยคมมีดคมขวาน
เพราะความมักมาก อยากไม่มีวันอิ่มพอทำลาย
ปกติมนุษย์หญิงชายในโลกมีหลายปากหลายใจก็มีปากเดียวใจดวงเดียวนั้นแล
แต่มันกินไม่เลือกราวกับมีร้อยปากพันปาก
อะไรๆ ก็จะกิน ก็จะกิน อะไรๆ ก็จะเอา ก็จะเอา ไม่มีคำว่าท้องเรามีท้องเดียว
ปากชนิดตัณหาถือบังเหียนกระตุกเชือกนี้ มันไม่คำนึงถึงท้องและเหตุผลใดๆ ทั้งสิ้น
มีแต่จะกินให้สมอยาก ปากด่าให้สมกับความเคียดแค้นโมโหท่าเดียว
ใจก็มีใจเดียวนั่นแหละ แต่ความคิดความอยากมันผลักดัน
ให้แตกแขนงออกไปเป็นหมื่นเป็นแสนใจ
จนไม่สามารถคัดเลือกได้ว่าความคิดนี้เป็นดี ความคิดนี้เป็นชั่ว
เพราะมันกลมกลืนกันจนมองหาตัวจริงใจจริงไม่เจอ
โน่น จึงต้องนำธรรมสองข้อคือ ความสันโดษ ยินดีในสิ่งที่มีอยู่ของตน
และความมักน้อยในอารมณ์แห่งราคะตัณหา
มาปิดปากปิดใจ ไม่ให้มันดิ้นรนขนทุกข์มาเผาตนและครอบครัว
เพราะไฟตัณหานี้ร้อนมากยิ่งกว่าไฟอื่นใด
ร้อนเข้าถึงตับถึงปอดถึงขั้วหัวใจ เครื่องในพังทลายเพราะมันไม่อาจสงสัย
หลานๆ จงจำไว้ให้ถึงใจ ปฏิบัติให้ถึงความจริงของธรรมสองข้อนี้
จะพากันอยู่ด้วยความสงบสุขเย็นใจทั้งครอบครัวผัว-เมีย
ลูกเล็กเด็กแดง สถานที่อยู่ สมบัติเงินทอง สิ่งของใช้สอย
จะเย็นไปตามๆ พ่อบ้านแม่เรือนที่เป็นคนดีมีธรรมประดับใจ
คัดมาจาก : หนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพหลวงปู่ขาว อนาลโย
วัดถ้ำกลองเพล จังหวัดหนองบัวลำภู วันเสาร์ที่ ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๗
เขียนโดย ท่านอาจารย์พระมหาบัว ญาณสมฺปนฺโน
ประวัติและปฏิปทา “หลวงปู่ขาว อนาลโย” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=22390
รวมคำสอน “หลวงปู่ขาว อนาลโย” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=43187
ประมวลภาพ “หลวงปู่ขาว อนาลโย” วัดถ้ำกลองเพล http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=38&t=21449
