คำว่า “บวช” แปลว่า “เว้นทั่ว” หมายถึง
เว้นจากกาม เว้นจากการครองเรือนอย่างคฤหัสถ์ เว้นจากการทำบาป
ผู้ที่บวชชี คือ สตรีที่ออกจากบ้านเรือนประพฤติพรตพรหมจรรย์
อยู่วัดหรือสำนักตามเหมาะสม
มีศีลาจารวัตรตามแบบนักบวชสตรีจะพึงปฏิบัติได้ตามกำลัง

คำว่า “ชี” มาจาก “ชิธาตุ” ในความชนะ
ดังคำอุทานของบุรุษผู้หนึ่งที่เอาชนะอำนาจฝ่ายต่ำภายในใจได้ก็อุทานออกมาว่า
“ชิตัง เม ชิตัง เม” ซึ่งแปลว่า “เราชนะแล้ว เราชนะแล้ว” ดังนี้

ผู้ที่บวชชีได้นับว่าเป็นผู้รบชนะกิเลสอาสวะภายในได้ขั้นหนึ่ง
คือ ความติดข้องในบ้านเรือน
ซึ่งเป็นสิ่งที่เอาชนะได้ไม่ง่ายนัก
นับว่าเป็นความชนะที่เป็นเหตุปัจจัยให้ได้ความชนะกิเลส
และกองทุกข์ที่ละเอียดประณีตยิ่งๆ ขึ้นไปตามสติกำลัง
ถึงแม้บางท่านจะบวชเป็นการชั่วคราวก็ยังนับว่า
ได้ฝึกความเสียสละและความอดทนเป็นอย่างมาก

แม่ชีที่ประกอบด้วยองค์ ๕ หาได้ยาก ได้แก่
(๑) แม่ชีที่เป็นคนว่าง่าย สอนง่าย หาได้ยาก
(๒) แม่ชีที่รับคำแนะนำไปปฏิบัติเป็นอย่างดี หาได้ยาก
(๓) แม่ชีที่ยอมรับคำเตือนโดยเคารพ เอื้อเฟื้อ หาได้ยาก
(๔) แม่ชีที่เป็นนักแสดงธรรม หาได้ยาก
(๕) แม่ชีที่ปฏิบัติเคร่งครัดตามพระธรรมวินัย หาได้ยาก



พรหมจรรย์ นั้นประเสริฐ แสนเลิศค่า
มีเวลา ดับร้อน ผ่อนกระหาย
ตัดเวรภัย ได้มาก พรากกามวาย
ทุกข์ทั้งหลาย ได้บรรเทา สร่างเมาเอย

บวชเป็นชี ควรจะมี อารีย์ด้วย
ชีจะสวย ก็เพราะรัก ในศักดิ์ศรี
ชีจะงาม เพราะทำตาม ระเบียบชี
ชีจะดี ก็เพราะให้ อภัยกัน
(คติธรรมคำกลอนโดย แม่ชีละม้าย บุตรเมฆ)



คัดลอกบางส่วนจาก...คู่มือระเบียบวินัยของแม่ชี ฉบับอักษรไทย
รวบรวมโดย แม่ชีจรินทร์ พันธุ์บัญญัติ

ข้อควรปฏิบัติสำหรับแม่ชี (แม่ชีจรินทร์ พันธุ์บัญญัติ)
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=30&t=49183