หลวงปู่ชา สุภัทโท
วัดหนองป่าพง
อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี
ศีละ นี้แปลว่า ศีล เป็นของหนักไม่เป็นของเบา ทิ้งลงน้ำมันก็จมดิ่งลงไป เป็นของหนักแน่น ถ้าเรามีศีลคือเราไม่มีโทษทางกาย ไม่มีโทษทางใจ ไม่มีโทษทางวาจา เราก็พูดได้ถนัดเลย พูดได้ถนัดเลย พูดตรงไปตรงมาเลย ไม่กลัวไม่เกรง เป็นผู้อาจหาญ กล้าพูดกล้าทำในทางมันที่ถูก ไม่เกรง ไม่หวาดไม่กลัวใครทั้งนั้นแหละนี่แหละคือศีลจริงๆ องอาจในที่ประชุมชน หรือเมื่อจะตายก็องอาจ เราไม่ทำความชั่ว เมื่อเราทำแล้วเราก็ละแล้วก็เลิกแล้วก็ไม่มีอะไร ใจเราก็สบาย องอาจ รู้จักอันตรายทั้งหลายแล้วก็ว่าโทษอะไรเราไม่มี ไม่ครั่นคร้ามต่ออันตรายทั้งหลายนี้
ฉะนั้น ศีลนี้จึงได้เป็นพื้นฐานของธรรมะ เป็นพื้นฐานของสมาธิ เป็นพื้นฐานของปัญญา ถ้าปัญญาเกิดในที่มีศีลก็เรียกว่าเป็น “สุปัญญา” เกิดในสิ่งไม่มีศีลนั้นไม่เป็นพื้นก็เป็นปัญญาแต่เป็น “ทุปัญญา” ปัญญามัน “สุปัญญา” ก็คือมันดี ทุปัญญาก็ปัญญามันชั่ว
ปัญญาในทางพุทธศาสนาคือปัญญาที่ดี มีสมุฏฐานอันเกิดมาจากศีล เกิดจากความบริสุทธิ์ เป็นต้น อันนี้แหละเป็นบ่อเกิดของบุญกุศลอันหนึ่งที่ท่านจัดไว้ว่า ไม่กระทำบาปทั้งหลายทั้งปวงนั้นด้วยกายวาจานั้น ท่านจัดเป็นหัวใจพุทธศาสนา เป็นหลักของพุทธศาสนา เป็นหัวใจของพุทธศาสนา นี่หัวใจของพระพุทธศาสนา เมื่อหากว่าจิต กาย หรือวาจาของเราไม่มีโทษ ใจเราก็เย็นลง ใจเราก็เย็น เย็นลงทำสมาธิก็เกิดง่าย จิตก็เป็นบุญ จิตก็เป็นกุศล
เพราะไม่มีเรื่องราวอะไรต่างๆ เป็นพื้น นั้นเรียกว่ามันเป็นไวพจน์ของสมาธิ สมาธิมันก็เกิดขึ้น สมาธิคือความตั้งใจมั่น เมื่อความตั้งใจมั่นมีขึ้นมันก็เป็นไวพจน์แห่งเกิดปัญญา ปัญญาคือความรู้แจ้งแทงตลอดอะไรทั้งหลายทั้งปวงนั้น รู้จักเหตุผล รู้จักถูกเป็นถูก รู้จักผิดเป็นผิด
ส่วนหนึ่งจากพระธรรมเทศนาหัวข้อ
“ทัศนาจรทางปัญญา, อุโบสถศีล”
รวมคำสอน “หลวงพ่อชา สุภัทโท” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=38519