พระมหาเทวะ เป็นพระภิกษุในประเทศอินเดียหลังพุทธเจ้าปรินิพพาน พ.ศ. ๑๐๐ เศษ (ก่อนยุคพระเจ้าอโศกมหาราช) มีนามเดิมว่า มหาเทวะ ถือกำเนิดในตระกูลพ่อค้าในแคว้นมถุรา เป็นผู้มีรูปร่างหน้าตาดีมาก แถมยังพูดจาโน้มน้าวคนเก่ง แต่ต่อมามีเหตุเรื่องเป็นชู้กับมารดาของตน จนทะเลาะกับบิดากระทั่งได้ลงมือฆ่าบิดาของตนเอง ภายหลังมารดามีชู้กับชายอื่น ด้วยความโกรธตัดสินใจฆ่ามารดาของตนอีก แล้วก็ยังได้ลงมือฆ่าพระอีกรูปหนึ่ง เพราะพระภิกษุรูปนั้นเป็นคนบ้านเดียวกันกับตน ซึ่งผู้คนนับถือว่าเป็นพระอรหันต์ เพราะเหตุที่เกรงว่าพระรูปนั้นจะล่วงรู้และป่าวประกาศความชั่วของตน
ด้วยความกลัดกลุ้มใจในบาปกรรมที่ทำไว้ ภายหลังจึงมาอุปสมบท (โดยปกปิดความจริง) และได้นามตามชื่อเดิมว่า พระมหาเทวะ ด้วยความฉลาดประกอบกับรูปสมบัติ และความสามารถในการแสดงธรรมจึงทำให้มีชื่อเสียงโด่งดัง ถึงขนาดพระมหากษัตริย์ในยุคนั้นคือ ‘พระเจ้ากาฬาโศก’ รับเป็นโยมอุปัฏฐาก แต่ด้วยความไม่รู้จักพอ ใคร่อยากให้มีคนมานับถือมากยิ่งขึ้นไปอีก จึงได้ประกาศตนว่าสำเร็จเป็นพระอรหันต์แก่สหธรรมิกและสานุศิษย์
คืนหนึ่ง พระมหาเทวะฝันว่าได้เสพเมถุนจนทำให้อสุจิเคลื่อน (ฝันเปียก) ฝ่ายศิษย์ผู้ทำหน้าที่ซักล้างผ้าสบงให้ท่าน เห็นเข้าก็สงสัยว่าพระอรหันต์ผู้ไม่มีอาสวะแล้ว ทำไมจึงยังมีสิ่งนี้อยู่ เมื่อไปถามพระมหาเทวะ ท่านก็แก้ว่า พระอรหันต์หากถูกมารมายวนยั่วในความฝันก็อาจทำให้อสุจิเคลื่อนได้ ไม่แปลกอะไร
ต่อมาพระมหาเทวะต้องการจะเอาอกเอาใจบริวารจึงแกล้งทำอุบาย พยากรณ์มรรคผลว่าลูกศิษย์ผู้นั้นสำเร็จโสดาบันบ้าง สกิทาคามีบ้าง อนาคามีบ้าง อรหันต์บ้าง กระทั่งศิษย์ผู้ที่ได้รับการพยากรณ์ว่าสำเร็จเป็นพระอรหันต์เกิดความสงสัย เรียนถามอาจารย์ว่า
“ธรรมดาของพระอรหันต์ก็ควรมีญาณหยั่งรู้ด้วยตนเองว่าตนสำเร็จแล้วมิใช่หรือ แต่ทำไมตัวข้าพเจ้าจึงมิได้มีญาณหยั่งรู้เฉพาะตนเล่า ?”
พระอาจารย์ก็แก้ว่า “บางครั้ง พระอรหันต์ผู้นั้นก็อาจไม่มีญาณก็ได้ ไม่แปลกอะไร”
ศิษย์อรหันต์ (ตามการพยากรณ์) ถามต่อว่า “ธรรมดาผู้ที่เป็นพระอรหันต์ควรหมดสิ้นความสงสัยในธรรมและทราบชัดว่าภพชาติสิ้นแล้ว กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี แต่ทำข้าพเจ้ายังมีข้อสงสัยในอริยสัจ ๔ และยังต้องอาศัยการพยากรณ์จากท่านอาจารย์เล่า ?”
พระมหาเทวะก็แก้ว่า “แม้เป็นพระอรหันต์ก็อาจยังมีข้อสงสัยได้ ไม่แปลกอะไร พระอรหันต์โดยมากก็ยังต้องอาศัยการพยากรณ์รับรองจากผู้อื่น”
การปลูกฝังมิจฉาทิฏฐิของพระมหาเทวะยังคงดำเนินต่อไปกระทั่งบังอาจกล่าวในที่ประชุมสงฆ์ครั้งหนึ่งว่า “บัดนี้ พระพุทธเจ้าปรินิพพานไปแล้ว ผู้เป็นมหาบัณฑิตผู้มีปัญญาย่อมสามารถแต่งพระสูตรเพิ่มเติมเข้าไปได้”
เท่านั้นเอง พระสงฆ์ฝ่ายที่ยังเคร่งครัดในพระธรรมวินัยก็มิอาจยอมรับได้ เพราะถือเป็นการทำร้ายเนื้อตัวของพระพุทธศาสนาโดยตรง เป็นการเอาธรรมะที่เป็นความเห็นของปุถุชนเขาปลอมปนกับธรรมะที่พระพุทธองค์ตรัสไว้ดีแล้ว จะเป็นการทำลายประโยชน์ที่จะมีแก่สัตว์โลกต่อไปภายหน้า จึงคัดค้านมติของพระมหาเทวะ การโต้แย้งครั้งนั้นรุนแรง และยาวนานตลอดคืนยันรุ่ง กระทั่งพระเจ้ากาฬาโศกเสด็จมาห้ามด้วยพระองค์เอง พระมหาเทวะรู้ว่ามีผู้ศรัทธาและสนับสนุนมากกว่า จึงเสนอให้ตัดสินโดยใช้เสียงข้างมาก
ในที่สุดฝ่ายพระมหาเทวะก็เป็นฝ่ายชนะ หมู่พระสงฆ์ผู้ยึดมั่นในคำสั่งสอนของพระพุทธองค์รู้สึกอึดอัดคับข้องใจจึงตัดสินใจที่จะเดินทางไปอยู่เมืองอื่น ฝ่ายกษัตริย์ผู้เบาปัญญาก็แสร้งทำดีต่อพระสงฆ์เหล่านั้นด้วยการอาสานำเรือไปรับพระ แล้วแกล้งทำเรือแตกในระหว่างกลางแม่น้ำ เพื่อลงโทษที่ไม่ยอมรับมติสงฆ์ ในระหว่างที่เรือกำลังจะจมลงนั้นเอง พระสงฆ์เหล่านั้นก็เหาะขึ้นมุ่งหน้าไปยังแคว้นกาสมีระโดยทางอากาศ ทำให้กษัตริย์ฉุกคิดว่านี่เรากำลังทำบาปใหญ่ต่อพระผู้มีคุณธรรมแล้วหรือนี่ จึงส่งคนไปตามนิมนต์ท่านกลับมา แต่พระอริยสังฆเจ้าเหล่านั้นก็ไม่รับนิมนต์ พระเจ้ากาฬาโศกจึงส่งคนไปสร้างเสนาสนะถวายยังเมืองนั้นเป็นการไถ่โทษ
เหตุการณ์ชีวิตช่วงท้ายของพระมหาเทวะ ปรากฏว่ามีหมอดูมาทำนายว่าท่านจะอยู่ได้อีกเพียง ๗ วัน พอมีลูกศิษย์มาถาม ท่านก็สวมรอยว่าเรื่องนี้ท่านล่วงรู้มานานแล้ว จากนั้นก็มีการประกาศไปว่านับจากนี้อีก ๗ วัน พระมหาเทวะอรหันตเจ้าจักดับขันธปรินิพพาน พอครบ ๗ วัน ท่านก็มรณภาพจริง ๆ ประชาชนจำนวนมาก พร้อมด้วยพระเจ้ากาฬาโศกก็มาร่วมงาน แต่เกิดอัศจรรย์ว่าแม้จะพยายามจุดไฟเท่าไร ๆ ไฟก็ไม่ยอมติด โหรหลวงได้กราบทูลว่าต้องนำขี้เยี่ยวของสุนัขมารดศพจึงจะจุดไฟติด
เหตุการณ์ก็เป็นจริงตามนั้น ภายหลังการฌาปนกิจศพพระมหาเทวะ ยังปรากฏเศษกระดูกบางชิ้นเหลืออยู่ ก็บังเกิดมีพายุพัดหอบเศษกระดูกนั้นให้กระจายจนหมดสิ้นไม่เหลือให้คนเขลานำกระดูกคนพาลไปบูชาได้เลย
ขออนุโมทนาค่ะ
