(ต่อ) จิตกุศลฝ่ายรูปาวจร ท่องเที่ยวไปในรูปด้วยฌานที่ ๑ ประกอบด้วย วิตก วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา (ความมีอารมณ์เป็นหนึ่ง) ในฌานขั้นต่อๆ มาตัดส่วนประกอบออกไป คือฌานที่ ๒ ไม่มีวิตก ฌานที่ ๓ ไม่มีวิจาร ฌานที่ ๔ ไม่มีปีติ ฌานที่ ๕ ไม่มีสุข และเพิ่มอุเบกขา
จิตกุศลฝ่ายอรูปาวจร ท่องเที่ยวไปในอรูป ประกอบด้วย จิตในอรูปฌานที่ ๑ อากาสานัญจายตนสัญญา จิตในอรูปฌานที่ ๒ วิญญาณัญจายตนสัญญา จิตในอรูปฌานที่ ๓ อากิญจัญญายตนสัญญา จิตในอรูปฌานที่ื ๔ เนวสัญญานาศัญญายตนสัญญา
จิตกุศลฝ่ายโลกุตตระ จิตพ้นจากโลกเนื่องด้วยโสดาปัตติมรรค อนาคามิมรรค และอรหัตมรรค
๒. จิตอกุศล มีประเภทเดียว คือ กามาวจร หรือจิตที่ยังท่องเที่ยวอยู่ในกามเพราะโลภ มีความยินดีในทิฏฐิ (ความเห็นผิด) มีความคิดประทุษร้าย มีโทสะ มีโทมนัส (ความไม่สบายใจ) ปฏิฆะ (ความขัดใจ) มีโมหะอุเบกขา (ความสงสัย) อุทธัจจะ (ความฟุ้งซ่าน)
๓. จิตที่เป็นกลางๆ ในข้อนี้พระพุทธเจ้าไม่ตรัสพยากรณ์ชี้ลงไปว่าเป็นกุศลหรืออกุศล จึงหมายถึง จิตที่เป็นกลางๆ แบ่งออกเป็นวิบากจิตและกิริยาจิต มีลักษณะคล้ายกัน คือ มีตาทำหน้าที่เห็นรูป หูทำหน้าที่ได้ยินเสียง จมูกทำหน้าที่รับกลิ่น ลิ้นทำหนาที่รับรส กายทำหน้าที่รับความรู้สึก มีใจทำหน้าที่นึกคิด รวมถึงผลกรรมที่ทำไว้ในรูปฌานและในอรูปฌานก็นับเป็นจิตอย่างกลาง หากนับเป็นจำนวนอย่างธรรมดาจิตมี ๘๙ ชนิด อย่างกึ่งละเอียดมี ๑๒๑ ชนิด อย่างละเอียดที่สุดมีนับจำนวนพัน
(มีต่ออีกนะคะ ติดตามด้วยค่ะ ขอบคุณค่ะ
)