ลานธรรมจักร
http://dhammajak.net/forums/

อายตนะ12
http://dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=66&t=38655
หน้า 1 จากทั้งหมด 1

เจ้าของ:  สัจจะธรรมของชีวิต [ 19 มิ.ย. 2011, 12:43 ]
หัวข้อกระทู้:  อายตนะ12

ในอายตนะ12แบ่งเป็นนาม/รูปอย่างละเท่าไหร่ s006 s006

เจ้าของ:  Supareak Mulpong [ 24 มิ.ย. 2011, 09:32 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อายตนะ12

อายตนะทั้ง ๑๒ มีความหมายและองค์ธรรมดังนี้

๑. จักขวายตนะ มักจะเรียกกันสั้น ๆ ว่า จักขายตนะ คือ จักขุทวาร เป็น เครื่องต่อ หรือต่อทางจักขุทวาร องค์ธรรมได้แก่ จักขุปสาท เป็นรูปธรรม

๒. โสตายตนะ คือ โสตทวารเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ โสตปสาท เป็นรูปธรรม

๓. ฆานายตนะ คือ ฆานทวารเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ ฆานปสาท เป็นรูปธรรม

๔. ชิวหายตนะ คือชิวหาทวารเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ ชิวหาปสาท เป็นรูปธรรม

๕. กายายตนะ คือกายทวารเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ กายปสาท เป็น รูปธรรม

๖. มนายตนะ คือ จิตใจเป็นเครื่องต่อ โดยเฉพาะในที่นี้หมายถึงทวาร องค์ธรรมได้แก่ มโนทวาร เป็นนามธรรม (นามจิต)

๗. รูปายตนะ คือ รูป (วรรณ หรือ สี) เป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ รูปารมณ์ เป็นรูปธรรม

๘. สัททายตนะ คือ เสียงเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ สัททารมณ์ เป็น รูปธรรม

๙. คันธายตนะ คือ กลิ่นเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ คันธารมณ์ เป็น รูปธรรม

๑๐. รสายตนะ คือ รสเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ รสารมณ์ เป็น รูปธรรม

๑๑. โผฏฐัพพายตนะ คือ โผฏฐัพพะเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ โผฏฐัพ พารมณ์ ซึ่งมี ๓ คือ

ก. ปฐวีโผฏฐัพพารมณ์ ได้แก่ แข็ง อ่อน เป็น รูปธรรม

ข. เตโชโผฏฐัพพารมณ์ ได้แก่ ร้อน เย็น เป็น รูปธรรม

ค. วาโยโผฏฐัพพารมณ์ ได้แก่ หย่อน ตึง เป็น รูปธรรม


๑๒. ธัมมายตนะ คือ ธรรมเป็นเครื่องต่อ องค์ธรรมได้แก่ ธรรม ๖๙ คือ

ก. สุขุมรูป ๑๖ เป็นรูปธรรม

ข. เจตสิก ๕๒ เป็นนามธรรม (นามเจตสิก)

ค. นิพพาน ๑ เป็นนามธรรม (นามนิพพาน)

รวมความกล่าวโดยปรมัตถธรรมแล้ว อายตนะหมายเลข ๖ มนายตนะ อัน เป็นอายตนะภายในนั้น เป็นจิตปรมัตถ

อายตนะ หมายเลข ๑๒ ธัมมายตนะ อันเป็นอายตนะภายนอกนั้นเป็น รูป ปรมัตถ เจตสิกปรมัตถ และนิพพาน

ส่วนอายตนะที่เหลืออีก ๑๐ นั้น เป็นรูปปรมัตถทั้งหมด

รวม อายตนะ ๑๒ ได้ ปรมัตถธรรมครบทั้ง ๔ คือ จิต เจตสิก รูป นิพพาน

หน้า 1 จากทั้งหมด 1 เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group
http://www.phpbb.com/