ธรรม ๔ (ธรรมทั้งปวงประดามี
จัดประเภทตามลักษณะความสัมพันธ์ที่มนุษย์
พึงปฏิบัติหรือเกี่ยวข้องเป็น ๔ จำพวก
อันสอดคล้องกับหลักอริยสัจจ์ ๔มและกิจในอริยสัจจ์ ๔)
๑. ปริญโญยธรรม - ธรรมที่เข้ากันกิจ
ในอริยสัจจ์ที่ ๑ คือ ปริญญา (ธรรมอันพึงกำหนดรู้,
สิ่งที่ควรรอบรู้ หรือรู้เท่าทันตามสภาวะของมัน
ได้แก่ อุปาทานขันธ์ ๕ กล่าวคือ ทุกข์และสิ่งทั้งหลาย
ที่อยู่ในจำพวกที่เป็นปัญหาหรือเป็นที่ตั้งแห่งปัญหา)
๒. ปหาตัพพธรรม - ธรรมที่เข้ากับกิจ
ในอริยสัจจ์ข้อที่ ๒ คือ ปหานะ (ธรรมอันพึงละ,
สิ่งที่จะต้องแก้ไขกำจัดทำให้หมดไป ว่าโดย
ต้นตอรากเหง้า ได้แก่ อวิชชา และภวตัณหา
กล่าวคือธรรมจำพวกสมุทัยที่ก่อให้เกิดปัญหา
เป็นสาเหตุของทุกข์ หรือพูดอีกอย่างหนึ่งว่า อกุศลทั้งปวง)
๓. สัจฉิกาตัพพธรรม - ธรรมที่เข้ากับกิจ
ในอริยสัจจ์ข้อที่ ๓ คือ สัจฉิกิริยา (ธรรมอันพึง
ประจักษ์แจ้ง, สิ่งที่ควรได้ควรถึงหรือควรบรรลุ
ได้แก่ วิชชา และวิมุตติ เมื่อกล่าวโดยรวบยอด
คือ นิโรธ หรือนิพพาน หมายถึงจำพวกที่เป็นจุดหมาย
หรือเป็นที่ดับหายสิ้นไปแห่งทุกข์หรือปัญหา)
๔. ภาเวตัพพธรรม - ธรรมที่เข้ากับกิจ
ในอริยสัจจ์ข้อที่ ๔คือ ภาวนา (ธรรมอันพึงเจริญหรือพึง
ปฏิบัติบำเพ็ญ, สิ่งที่จะต้องปฏิบัติหรือลงมือทำ
ได้แก่ ธรรมที่เป็นมรรค โดยเฉพาะสมถะ และวิปัสสนา
กล่าวคือ ประดาธรรมที่เป็นข้อปฏิบัติ หรือเป็น
วิธีการที่จะทำหรือดำเนินการเพื่อให้บรรลุจุดหมาย
แห่งการสลายทุกข์หรือดับปัญหา)
| ไฟล์แนป: |
|
Image-116.jpg [ 38.44 KiB | เปิดดู 1439 ครั้ง ] |