๕. สติปัฏฐาน เป็นต้น ดังข้อความว่า

เอกายโน อยํ ภิกฺขเว มคฺโค สตฺตานํ วิสุทฺธิยา โสกปริเทวานํ สมติกฺกมาย
ทุกฺขโทมนสฺสานํ อตฺถงฺคมาย นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยาย,ยทิทํ จตฺตาโร สติปฏฺฐานา.

"ภิกษุทั้งหลาย หนทางนี้เป็นทางสายเดียวที่จะทำให้เหล่าสัตว์บริสุทธิ์ ล่วงพ้นความโศก
และรำพันคร่ำครวญได้ ดับความทุกข์และโทมนัสได้ บรรลุอริยมรรค และเห็นพระนิพพานได้
หนทางนี้คือสติปัฏฐาน ๔ ประการ"

แม้สัมมัปปธานเป็นต้นก็มีนัยเดียวกัน แต่ทรงแสดงโดยหมายถึงศีลเป็นต้น โดยวิสัชนาของปัญหานี้

ข้อความที่กล่าวว่า แต่ทรงแสดงโดยความหมายถึงศีลเป็นต้นในวิสัชนาของปัญหานี้ หมายความว่า
ทางหมดจดที่เรียกว่า "วิสุทธิมรรค" ที่คัมภีร์นี้จะกล่าวถึงเป็นธรรม ๖ ประเภท คือ ศีล สมาธิ ปัญญา ๓ อย่าง
และวิริยะที่เป็นความเพียรเผากิเลส ส่วนคัมภีร์ที่กล่าวถึงความหมดจดก็ได้ชื่อว่า "วิสุทธิมรรค" โดยผลูปจาระ
โดยกล่าวถึงผลโดยใช้เหตุเป็นชื่อของผล ดังคำว่า ติปุสํ ชโร(ไข้ทับทิม)คุโฬ เสมฺโห(เสลดน้ำอ้อย)
ซึ่งหมายถึง ไข้ที่เกิดจากกินทับทิมและเสลดที่เกิดจากการดื่มน้ำอ้อย

อุทาหรณ์อีกอย่างหนึ่งในเรื่องนี้ คือ พระนิพพานเป็นเหตุให้เกิดผลโดยความสิ้นไปของราคะเป็นต้น
เพราะอริยะบุคคลผู้หยั่งเห็นพระนิพพานอยู่ย่อมกำจัดกิเลสในขณะนั้น การกล่าวว่า ราคาทีนํ ขโย
นิพฺพานนฺติ ขโยปจาเรน วุตฺโต. ติปุสํ ชโรคุโฬเสโมฺหติอาทีสุ วิย ผลูปจาเรน วุตฺตนฺติ เวทิตตพฺพํ

อนึ่ง ความสิ้นไปของราคะเป็นต้นย่อมมีได้ด้วยการบรรลุธรรมใด ธรรมนั้นแม้มีสภาพไม่สิ้นไป
ก็กล่าวว่า ความสิ้นไปของราคะเป็นต้นชื่อว่า พระนิพพาน ได้โดยชื่อของความสิ้นไป(อันเป็นผล)
ดังคำกล่าวโดยชื่อของผลว่า ติปุสํ ชโร(ไข้ทับทิม) คุโฬ เสโมฺห(เสลดน้ำอ้อย) เพราะเป็นเหตุที่มี
กำลังแห่งความสิ้นไปของราคะเป็นต้น