ยุคนัทธนัย
สำหรับโยคีผู้ได้ฌานหรือที่เรียกว่าฌานลาภีบุคคล ย่อมสามารถที่จะนำเอาฌานนั้นมากำหนดพิจารณาเป็นวิปัสสนาหลังจากที่ได้เข้าปฐมฌานแล้ว จากนั้น เมื่อได้เข้าทุติยฌานแล้วก็จะนำเอาฌานนั้นมากำหนดวิปัสสนาอีกครั้ง ทำโดยวิธีการนี้ไปตามลำดับแห่งฌาน โดยเข้าฌานชั้นหนึ่งแล้วออก
จากนั้นก็เข้าวิปัสสนา สลับกันไปอย่างนี้ เป็นการเจริญควบคู่กัน ระหว่างสมถะและวิปัสสนาพร้อมๆกันไปจนกระทั้งมรรคเกิดขึ้น ภาวนาที่โยคีผู้นี้เจริญเรียกว่า ยุคนัทธภาวนานัย"หลักการเจริญภาวนา ที่นำเอาสมถะและวิปัสสนาเจริญควบคู่กันไป" จะอย่างไรก็ตามวิธีการนี้ เนื่องจาก เป็นการเอาสมถะและวิปัสสนามาเป็นบาทในครั้งแรก ดังนั้นวิธีการนี้จึงสงเคราะห์ เข้าในสมถะปุพพังคมนัน
ธัมมุทธัจจปหานนัย
ไม่ว่าจะเป็นสมถยานิกกหรือวิปัสสนายานิกะ เมื่อุทยัพพยญาณเกิดขึ้นครั้งแรก วิปัสสนูปกิเลส เช่น แสงสว่างหรือโอภาส ญาณ ปีติ ปัสสัทธิ เป็นต้น ย่อมเกิดขึ้นแก่โยคีนั้น บางครั้งโยคีอาจจะนึกว่าวิปัสสนูปกิเลสเหล่านั้น เป็นธรรมวิเศษ นึกว่าตนเองได้ธรรมวิเศษแล้วก็ได้ ซึ่งการกำหนดรู้หรือเข้าใจเช่นนั้นท่านเรียกว่า ธัมมุทธัจจะ เป็นความฟุ้งซ่านเกี่ยวกับสภาวธรรม บุคคลผู้ที่ได้ธัมมุทธัจจะนี้ บางครั้งอาจจะทำให้มองเห็นรูปนามที่ปรากฏอยู่ได้ไม่ชัดเจน อาจทำให้การกำหนดหยุดชะงักได้ หรือในที่สุดอาจเสื่อมลงได้ หรืออาจทำให้สิ่งที่กำหนดนั้นเสื่อมลงไปได้ เพราะฉะนั้น โยคีกำหนดพิจารณาละธัมมุทธัจจะนั้นให้ได้ อย่าไปสนใจหรือให้ความสำคัญกับวิปัสสนูกิเลสเหล่านั้น แต่ให้ตระหนักถึงการกำหนด จิตที่กำหนดพิจารณาวิปัสสนาเหล่านั้น ถ้าสามารถทำได้ดังนี้ ธัมมุทธัจจะที่ว่าก็จะหายไปโดยอัตโนมัติ เมื่อเป็นเช่นนี้ รูปนามก็จะปรากฏชัดเจนมากที่สุดเป็นพิเศษ จิตนั้นก็จะกำหนดพิจารณา ตั้งมั่นอยู่ในอารมณ์รูปนามที่เรียกว่าโคจรัชฌัตตะ นับจากนั้น วิปัสสนาก็จะแก่กล้าขึ้นไปตามลำดับ จนถึงมรรคญาณ
วิธีการที่โยคีกำจัดความฟุ้งซ่านออกแล้วยังมรรคผลให้เกิดขึ้นนั้น ท่านเรียกว่าธัมมุทธัจจปทานภาวนานัย แปลว่า หลักการเจริญภาวนาที่มีการละความฟุ้งซ่าน ที่เกียวกับสภาวธรรมออกแล้วเข้าถึงอริยมรรค ซึ่งหลักการนี้เกี่ยวข้องกับสมถยานิกะและวิปัสสนายานิกะทั้งสอง จึงสงเคราะห์เข้าในสมถปุพพังคมนัยและวิปัสสนาปุพพังคมนัย เพราะฉะนั้น ในคัมภีร์อรรถกถาท่านจึงกล่าวนัยไว้เพียงแค่ ๒ นัยเท่านั้น
| ไฟล์แนป: |
|
20190522_070002.jpg [ 108.96 KiB | เปิดดู 1548 ครั้ง ] |