๘๒สุตมยปัญญา เกิดจากเสียงแนะนำของผู้อื่น
จินตามยปัญญา เกิดจากการใส่ใจโดยแยบคายซึ่งเกิดจากภายในตน
ภาวนามยปัญญา ปัญญาเกิดจากเสียงแนะนำของผู้อื่น และการใส่ใจโดยแยบคายซึ่งเกิดภายในตน

[ข้อความข้างต้นเป็นการจำแนกปัญญา ๓ ประเภทอีกนัยหนึ่ง กล่าวคือ ปุถุชนต้องฟังคำแนะนำ
จากพระศาสดาหรือสาวก จะเข้าใจด้วยตนเองไม่ได้ ปัญญาอย่างนี้เรียกว่า สุตมยปัญญา นอกจากนี้
เขาต้องมีการใส่ใจโดยแยบคายซึ่งเกิดภายในตน เช่น การกำหนดลักษณะพิเศษของรูป
และนามว่า รูปมีลักษณะแปลปรวน นามมีลักษณะน้อมไปสู่อารมณ์ เป็นต้น ปัญญาเช่นนี้เรียกว่า
จินตามยปัญญา ส่วนปัญญาที่เกิดจากการแนะนำของผู้อื่นและการใส่โดยแยบคาย ชื่อว่า ภาวนามยปัญญา

ในคำว่า โยนิโสมนสิการ(การใส่ใจโดยแยบคาย)คำว่าโยนิโส(โดยแยบคาย)คัมภีร์อรรถกถา
อธิบายว่า อุปาเยน (โดยวิธี, นัย)หมายถึง การใส่ใจด้วยวิธีที่ถูกต้อง ซึ่งเข้าใจความต่างกันของ
รูปธรรมและนามธรรม อนึ่ง คำนี้เมื่อเกี่ยวกับจินตามยปัญญา หมายถึง การพิจารณาให้เข้าใจถึง
ลักษณะพิเศษบองของรูปนาม และการรับรู้ในลักษณะนี้มีอารมณ์เป็นสมมุติบัญญัติ แต่ปัญญา
ระดับภาวนามยปัญญาไม่ใช่พิจารณาอย่างนั้น แต่เป็นการหยั่งเห็นลักษณะพิเศษของรูปนามอย่างชัดเจน
โดยไม่มีสมมุติบัญญัติใดๆ เพราะวิปัสสนาญาณต้องมีอารมณ์เป็นสภาวธรรมเท่านั้น

ปัญญาทั้ง ๒ เหล่านั้น คือ สุตมยปัญญา และจินตามยปัญญา มีแก่บุคคลใด บุคคลนี้ชื่อว่า
อุคฆฏิตัญญู (เพราะรู้แจ้งด้วยอุเทศ)

สุตมยปัญญามีอยู่ แต่จินตามยปัญญาไม่มีแก่บุคคลใด บุคคลนั้นชื่อว่า วิปจิตัญญู
(เพราะรู้แจ้งด้วยอุเทศและนิทเทศ)

ทั้งสุตมยปัญญาและจินตามยปัญญา ไม่มีแก่บุคคลใด บุคคนี้ชื่อว่า เนยยะ
(เพราะเป็นผู้ควรแนะนำด้วยเทศนาอันพิสดาร)

(อุคฆฏิตัญญูเป็นผู้ที่มีปัญญาแก่กล้า เพราะได้ศึกษาเล่าเรียนและใครครวญธรรมมาแล้ว ในชาติก่อน
จึงบรรลุธรรมได้เร็วด้วยการฟังอุเทศ ส่วนวิปจิตัญญูเป็นผู้มีปัญญาไม่แก่กล้ามากนัก เพราะได้สั่งสม
สุตมยปัญญาเท่านั้น จึงบรรลุธรรมได้ด้วยการฟังอุเทศและนิเทศ ส่วนเนยยะเป็นผู้ที่มิได้สั่งสมปัญญา
ทั้งสองประการนั้น จึงมีปัญญาน้อย บรรลุได้ด้วยเทสนาอันพิศดาร)