*สังขารทั้งหลายมีปุญญาภิสังขารและอปุญญาภิสังขารเป็นตันเป็นปัจจัยแก่วิปาก-
จิต ๓๒ ดวงในปฏิสนธิกาลและปวัตติกาลในภพเป็นต้น บัณฑิตพึ่งทราบวิปากจิตเหล่านั้น
ภพ ๓ เป็นต้น
ตโย ภวา จตสฺโส จ โยนิโย คติปญฺจกํ
วิญฺญาณฏฺฐิติโย สตฺต สตฺตาวาสา นเวริตา.
"พระผู้มีพระภาคได้ตรัสภพ ๓ กำเนิด ๔ คติ ๕ วิญญาณฐิติ ๗ และสัตตาวาส ๙
[ภพ ๓ คือ กามภูมิ รูปภูมิ และอรูปภูมิ แม้ภพ ๓ คือ สัญญีกพ อสัญญีภพ และเนวสัญญี-
นาสัญญีภพ หรือ เอกโวการภูมิ จตุโวการภูมิ และปัญจโวการภูมิ ก็รวมเข้าในภพเหล่านี้
กำเนิด ๔ คือ อัณฑชะ (เกิดในฟองไข่) ชลาพุชะ (เกิดในมดลูก) สังเสทซะ (เกิดในที่ขึ้นแฉะ)
และโอปปาติกะ (ผุดเกิดทันที)
คติ ๕ คือ นรก เปรต สัตว์ดิรัจฉาน มนุษย์ และเทวดา
วิญญาณฐิติ (ภูมิเป็นที่ตั้งของปฏิสนธิวิญญาณ) ๗ คือ
- นานัตตกาย นานัตตสัญญี ผู้ที่มีรูปร่างต่างกัน และมีปฏิสนธิวิญญาณต่างกัน ได้แก่
มนุษย์ เหวคาชั้นกามาวจร วินิปาติกาสูรบางหมู่ เช่น นางยักษ์ชื่อว่าอุตตรมาตา ปุนัพพสุมาตา ปิยังกร
มาตา และเวมานิกเปรตที่ปฏินธิตัวยอเหตุกกุศลวิปากจิต โดยฐานะ มี ๗ ภูมิ คือ กามสุคติภูมิ ๗
- นานัตตกายา เอกัตตสัญญี ผู้ที่มีรูปร่างต่างกัน แต่มีบฏิสนธิวิญญาณอย่างเดียวกัน
ได้แก่ รูปพรหมชั้นปฐมฌาน และสัตว์ผู้ถือกำเนิดในอบายภูมิ โคยฐานะมี ๗ ภูมิ คือ อบายภูมิ ๔ ปฐม
ฌานภูมิ ๓
-เอกัตตกายา นานัตตสัญญี ผู้ที่มีรูปร่างเหมือนกัน แต่มีปฏิสนธิวิญญาณต่างกัน ได้แก่
รูปพรหมชั้นทุดิยฌานที่ปฏิสนธิด้วยทุติยฌานวิบากและตติยฌานวิบาก โดยฐานะมี ๓ ภูมิ คือ ทุดิยฌาน
ภูมิ ๓
- เอกัตตกายา เอกัตตสัญญี ผู้ที่มีรูปร่างเหมือนกัน และมีปฏิสนธิวิญญาณอย่างเดียว
กัน ได้แก่ รูปพรหมชั้นตติยผาน พรหมชั้นเวหัปผลา และพรหมชั้นสุทธาวาส โดยฐานะมี ๙ ภูมิ คือ
ตติยฌานภูมิ ๓ เวหัปผลาภูมิ ๑ สุทธาวาสภูมิ ๕
- อากาสานัญจายตนูปคา ได้แก่ รูปพรหมชั้นอากาสานัญจายตนะ
-วิญญาณัญจายตนูปคา ได้แก่ รูปพรหมชั้นวิญญาณัญจายตนะ
- อากิญจัญญายตนูปคา ได้แก่ รูปพรหมชั้นอากิญจัญญายตนะ
สัตตาวาส คือ ที่อยู่ที่อาศัยของเหล่าสัตว์ หมายถึง ภพภูมิโดยตรง และยังหมายถึงเหล่าสัตว์
ที่อยู่ในภูมินั้นโดยอ้อม มี ๙ อย่างอันได้แก่ วิญญาณฐิติ ๗ เหล่านั้นโดยเพิ่มอสัญญสัตว์พรหม (รูปพรหม
ที่ไม่มีนาม) และเนวสัญญานาสัญญายตนพรหม อนึ่ง อสัญญสัตว์พรหมไม่รวมเข้าในวิญญาณฐิติ เพราะ
ไม่มีจิต ส่วนเนวสัญญานาสัญญายตนพรหมก็ไม่รวมเข้า เพราะมีสัญญาและจิตที่ละเอียด]
| ไฟล์แนป: |
|
uV-BRpbUASuR4lyyhMvclA.png [ 36.59 KiB | เปิดดู 664 ครั้ง ] |