อุปมาเหมือนเปลวไฟที่ดับลง
ครั้งหนึ่ง พระพุทธองค์ได้รับสั่งให้พระอานนท์สวดรัตนสูตร
รอบกรุงเวสาลี ในขณะนั้นเปลวประทีปได้ดับลงเพราะน้ำมันและไส้
ตะเกียงไหม้ไปจนหมด พระพุทธองค์เห็นดังนั้นจึงตรัสในรัตนสูตรว่า
นิพฺพนฺติ ธิรา ยถยํ ปทีโป (ท่านเหล่านั้นเป็นปราชญ์ ดับลิ้นไป
เหมือนประทีปดวงนี้) หมายความว่า สังขารทั้งปวงของพระอรหันต์
ได้ดับไปเหมือนประทีปดวงนี้ที่ดับไป กล่าวคือ เปลวไฟประทึปตั้งอยู่
ด้วยการอาศัยน้ำมันและไส้ตะเกียง หากได้รับการเดิมน้ำมันและ
เปลี่ยนไส้ไหม่ เปลวไฟก็จะลุกสว่างได้อีก ถ้าสังเกตเปลวไฟใกล้ๆ
จะเห็นการเผาไหม้เกิดจากน้ำมันที่ถูกไส้ตะเกียงดูดขึ้นมา แต่ถ้าดู
อย่างผิวเผิน จะเห็นเป็นกระบวนการที่ต่อเนื่องเป็นอันเดียวกัน ใน
ทำนองเดียวกัน ขันธ์ ๕ ที่มีกรรม จิต อุตุ และอาหารเป็นปัจจัยก็
มีการเกิดดับต่อเนื่องกันไปตลอดเวลา ซึ่งถ้าหากต้องการจะเข้าใจ
สภาวธรรมที่กล่าวนี้ จะต้องกำหนดรู้สิ่งที่เกิดขึ้นทางทวารทั้ง ๖ ใน
ขณะที่เห็น ใด้ยิน รู้กลิ่น หรือรู้อารมณ์อื่นๆ แล้วจะสังเกตเห็นว่า
สภาวธรรมนั้นมีเกิดขึ้นและดับไปอย่างรวดเร็ว และเมื่อสติมีกำลัง
แก่กล้ามากขึ้น ก็จะสามารถรับรู้ใด้ถึงการดับไปในทันทีของสภาว-
ธรรมทั้งหลาย ที่จริงแล้ว คนทั่วไปอาจเข้าใจว่าสภาระการเห็น การ
ได้ยิน เป็นตัน เป็นสภาพที่เป็นไปอย่างต่อเนื่อง แต่ที่จริงสภาวะ
เหล่านั้นเกิดขึ้นและดับไปทันทีตลอดเวลา สำหรับผู้ปฏิบัติวิปัสสนา
กิแลสทั้งหลายจะสงบอยู่ชั่วคราวระหว่างที่เจริญวิปัสสนาภาวนา แต่
ไม่ได้ถูกถอนรากถอนโคนอย่างถาวร (สมุจเฉทปหาน) การกำจัด
ก็เแสให้หมดดิ้นไปนั้นมีได้ด้วยการบรรลุอรหัตตมรรคญาณ.ท่านั้น
โดยที่อาหตตมรรคญาณจะทำหน้าที่ตัดกระแสของกิเลสให้ขาดลง
| ไฟล์แนป: |
|
630416_04-1-removebg-preview.png [ 254.02 KiB | เปิดดู 999 ครั้ง ] |