เชื่อกผูกภพ
พระอรหันต์มักจะได้รับขนานนามว่า เป็นพระอริยบุคคลผู้ไม่
แบกภาระไว้บนบ่า เพราะได้บรรลุอรหันตมรรค อรหันตผล
ท่านได้ตัดเชือกแห่งสังสารวัฏให้ขาดลงแล้ว จึงได้ชื่อว่าตัดเชือกผูก
ภพได้แล้ว (ปริกฺขีณภวสญฺโญชโน) ในปัจจุบันมักจะแปลคำนี้ว่า
ตัดเชือกจองจำภพได้แล้ว" แต่สำหรับพระอรหันต์นั้นป็นยิ่งกว่า
กนรตัดโซ่ตรวนที่จองจำมนุษย์เอาไว้ คำว่า สังโยชน์ เป็นโซ่ตรวน
ที่ผูกโยงมนุษย์ไว้กับกิเลสที่ทำให้ติดข้องอยู่ในสังสารวัฏอันยาวนาน
แต่พระอรหันต์ได้ตัดโซ่ตรวนแห่งสังโยชน์หมดแล้วจึงเป็นอิสระจาก
ภพ เพราะไม่ต้องมาเกิดอีก คนที่ละเลยธรรมะจะไม่สามารถตัดโซ่
แห่งภพชาติ ซึ่งสามารถฉุดลากเขาให้ตกลงไปสู่อบายภูมิทั้ง ๔ ได้
แม้ในบางชาติอาจไปเกิดเป็นมนุษย์หรือเทวดาด้วยอำนาจบุญ แต่
ไม่นานนักก็ถูกฉุดรั้งให้ไปเกิดในอบายภูมิด้วยกรรมชั่วที่ทำได้ง่าย
ดังนั้น ในคัมภีร์อรรถกถาของธรรมบทจึงกล่าวว่า ปุถุชนที่ประมาท
ละเลยธรรมะย่อมมีอบายภูมิ ๔ เป็นที่อยู่อันถาวร ดังข้อความว่า"

"อนึ่ง ขึ้นชื่อว่าอบายภูมิ ๔ ของผู้ที่ประมาทแล้ว เป็นเช่น
กับเคหสถานของตน"

คนส่วนใหญ่ย่อมอยู่ในบ้านของตน หรือถ้าจำเป็นต้องไป
เยี่ยมเยือนผู้อื่นที่บ้านเขาก็จะอยู่ที่นั่นเพียงชั่วคราวแล้วกลับมาบ้าน
ของตน ในทำนองเดียวกัน ถ้ำใครมีนรกเป็นบ้านที่อยู่ถาวร เขาอาจ
ไปเยือนสุคติภูมิเป็นบางครั้งคราวแล้วก็ต้องกลับมาอยู่ที่บ้านของตน
ตามเดิม บางครั้งคนในโลกมนุษย์ได้ไปเกิดในพรหมโลกด้วยอำนาจ
การบำเพ็ญฌานกุศล แต่เชือกของกามภูมินั้นก็ยังฉุดตึงเขาลงมายัง
โลกมนุษย์อันเป็นบ้านที่แท้จริง ดังนั้น เมื่อเขาตายจากพรหมก็จะ
เกิดใหม่ในโลกมนุษย์อีก

วัวที่ถูกผูกไว้ด้วยเชือกสั้นจะไม่สามารถเดินไปไกลจากหลัก
ที่ผูกไว้ คนที่ถูกผูกไว้กับภพก็เช่นเดียวกัน เขาจะต้องวนเวียนเกิด
อยู่ในกพต่างๆ ไม่สามารถพ้นไปได้ บางครั้งเชือกผูกอาจยาวพอที่
ให้ได้เที่ยวไปในพรหมโลก แต่เขาก็ไม่สามารถหลุดพ้นจากเชือกที่
ผูกไว้เพื่อไปสู่นิพพานได้ ดังนั้น เขาจึงต้องมีชีวิตอยู่กับความทุกข์
ความชรา ความเจ็บป่วย และความตายอยู่ต่อไป แต่พระอหันต์
ทั้งหลายนั้นรู้ว่า ได้ตัดเชือกแห่งภพได้แล้วจึงไม่มีภพไหม่อีก