ลานธรรมจักร http://dhammajak.net/forums/
สัททบัญญัติจำแนกได้เป็น ๖ ประเภท http://dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=66&t=64026	หน้า 1 จากทั้งหมด 1

---

เจ้าของ:	ลุงหมาน [ 18 ส.ค. 2023, 03:59 ]
หัวข้อกระทู้:	สัททบัญญัติจำแนกได้เป็น ๖ ประเภท
สัททบัญญัติจำแนกได้เป็น ๖ ประเภท ปัญญาปนโตบัญญัติ หรือ สัททบัญญัติ จำแนกได้เป็น ๖ ประเภท คือ วิชชมาน บัญญัติ อวิชชมานบัญญัติ วิชชมาเนนอวิชชมานบัญญัติ วิชชมาเนนวิชชมานบัญญัติ วิชชมาเนนวิชชมานบัญญัติ และอวิชชมาเนนอวิชชมานบัญญัติ มีความหมายโดยย่อ ดัง ต่อไปนี้ ๑. วิชชมานบัญญัติ เป็นคำพูดที่มีคำเดียว และคำนั้นมีสภาวปรมัตถปรากฏอยู่ เช่นคำว่า รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ จิต เจตสิก นิพพาน เป็นต้น ๒. อวิชชมานบัญญัติ เป็นคำพูดที่มีคำเดียวเหมือนกัน แต่คำนั้นไม่มีสภาว- ปรมัตถ์ปรากฏอยู่ เป็นโลกโวหารโดยแท้ เช่นคำว่า ภูเขา ต้นไม้ โต๊ะ เก้าอี้ แมว สุนัข เป็นต้น ๓. วิชชมาเนนอวิชชมานบัญญัติ เป็นคำพูด ๒ คำ คำแรกเป็นปรมัตถ์ คำหลัง เป็นโลกโวหาร เช่น อภิญญา ๖, พละ ๕, โพชฌงค์ ๗ คำว่า อภิญญา พละ โพชฌงค์ เป็นคำปรมัตถ์ คือ วิชชมานบัญญัติ และอยู่ หน้า ส่วนเลขที่บอกจำนวน ๕. ๖ หรือ ๗ นั้นเป็นโลกโวหาร คือ อวิชชมานบัญญัติและ อยู่หลัง จึงเรียกว่าวิชชมาเนนอวิชชมานบัญญัติ ๔. อวิชชมาเนนวิชชมานบัญญัติ เป็นคำพูด ๒ คำเหมือนกัน แต่คำแรกเป็นโลก โวหาร คำหลังเป็นปรมัตถ์ เช่น ฉฬวิญโญ ปญฺจพโล สตฺตโพชฺฌงฺโค ไฟล์แนป: FB_IMG_1692306094590.jpg [ 37.4 KiB | เปิดดู 1779 ครั้ง ]

---

เจ้าของ:	ลุงหมาน [ 18 ส.ค. 2023, 04:53 ]
หัวข้อกระทู้:	Re: สัททบัญญัติจำแนกได้เป็น ๖ ประเภท
คำที่บอกจำนวน ปญฺจ = ๕. ฉ = ๖, สตฺต = ๗ นั้นเป็นโลกโวหาร คือ อวิชชมาน และอยู่ข้างหน้า ส่วนคำว่า ภิญโญ = อภิญญา, พโล = พละ, โพชฺฌงฺโค = โพชฌงค์ ซึ่งเป็นปรมัตถ์ คือ วิชชมาน และอยู่หลัง ดังนั้นคำบาลี ที่ยกมาเป็นตัวอย่างนี้จึงเป็น อวิชชมาเนนวิชชมานบัญญัติ ๕. วิชชมาเนนวิชชมานบัญญัติ เป็นคำพูด ๒ คำ ซึ่งทั้งคำแรกและคำหลังเป็น ปรมัตถ์ด้วยกันทั้งคู่ เช่น จักขุวิญญาณ โลภจิต โลกุตตระ อภิญญา เป็นต้น ๖. อวิชชมาเนนอวิชชมานบัญญัติ เป็นคำพูด ๒ คำ ซึ่งทั้งคำแรกและคำหลัง เป็นโลกโวหารด้วยกันทั้งคู่ เช่น ราชบุตร ราชรถ ภรรยาเศรษฐี พี่สะไภ้ น้องเขย เป็นต้น สรุปพอให้จำง่ายได้ดังนี้ วิชชมานบัญญัติ เป็นคำปรมัตถ์ อวิชชมานบัญญัติ เป็นคำโลกโวหาร วิชชมาเนนอวิชชมานบัญญัติ คำปรมัตต์อยู่หน้า คำโลกโวหารอยู่หลัง อวิชชมาเนนวิชชมานบัญญัติ คำโลกโวหารอยู่หน้า คำปรมัตถ์อยู่หลัง วิชชมาเนนวิชชมานบัญญัติ คำหน้าและคำหลังเป็นปรมัตถ์ทั้งคู่ อวิชชมาเนนอวิชชมานบัญญัติ คำหน้าและคำหลังเป็นโลกโวหารทั้งคู่ คำพูดทั้งหลายเป็นบัญญัติทั้งนั้น คำปรมัตถ์ คือคำที่มีสภาวปรมัตถ์ปรากฏอยู่นั้นเป็นคำที่มีลักขณาทิจตุกะ คือ ลักษณะ รสะ ปัจจุปัฏฐาน และ ปทัฏฐาน คำโลกโวหาร คือคำที่ไม่มีสภาวปรมัตถ์ปรากฏอยู่นั้น เป็นคำที่ไม่มีลักขณาทิจตุกะ ไฟล์แนป: FB_IMG_1692306290316.jpg [ 28.37 KiB | เปิดดู 1773 ครั้ง ]

---

เจ้าของ:	ลุงหมาน [ 18 ส.ค. 2023, 05:13 ]
หัวข้อกระทู้:	Re: สัททบัญญัติจำแนกได้เป็น ๖ ประเภท
แสดงความเป็นไปที่รู้ความหมายของสัททบัญญัติ มีคาถาที่แสดงถึงวิถีจิตที่ให้รู้ความหมายในสัททบัญญัติ อัตถบัญญัติและการตั้งชื่อให้ ปรากฏแก่ชนทั้งหลาย เป็นทำนอง ปัจฉิมคาถาแห่งบัญญัติธรรมรวม ๓ คาถา คือ ๓๑. วจีโฆสานุสาเรน โสตวิญฺญาณวีถิยา ปวตฺตานนฺตรูปฺปนฺน- มโนทฺวารสฺส โคธรา ฯ ๓๒. อตฺถา ยสฺสานุเรน. วิญฺญายนฺติ ตโต ปรํ สายํ ปญฺญตฺติ วิญฺเญฺยฺยา โลกสงฺเกตนิมฺมิตา ฯ แปลความว่า บุคคลทั้งหลาย ได้รู้ถึง อัตถบัญญัติ คือ วัตถุสิ่งของ เรื่องราวต่าง ๆ โดย เป็นไปตามนามบัญญัติ ภายหลังจากนามัคคหณวิถี, นามบัญญัติซึ่งเป็น อารมณ์ของ นามัคคหณวิถีที่เกิดขึ้นในลำดับแห่ง โสตทวารวิถี แระอดีตัคคหณวิถี สมูหัตคหณวิถี ซึ่ง เกิดขึ้น เป็นไปตามคำพูดนั้น นักศึกษาพึงทราบนามบัญญัตินั้นว่า นักปราชญ์ทั้งหลาย ย่อมตั้งขึ้นอนุโลมไปตามโวหารของโลก ทีละเล็กละน้อย หมายความว่า เมื่อได้ยินเสียงตลอดจนรู้ความหมายนั้น วิถีจิตเกิด ๕ หรือ ๔ วิถี ซึ่งได้กล่าวแล้วในคู่มือการศึกษาวิถีสังคหวิภาค ปริจเฉทที่ ๔ ตอน ตทนุวัตติกมโนทวาร หรือ อนุพันธกมโนทวารวิถี ขอให้ดูที่นั่นประกอบด้วย ในที่นี้จะกล่าวซ้ำแต่เพียงโดย ย่อ คือ ๑. ได้ยินเสียงที่กำลังปรากฎอยู่ เป็นวิถีแรก ชื่อ โสตวิญญาณวิถี ๒. รู้เสียงที่ดับไปแล้ว เป็นวิถีที่ ๒ ชื่อ อตีตัคคหณวิถี ๓. รวมเสียงที่ได้ยิน เป็นวิถีที่ ๓ ชื่อ มูหัคคหณวิถี แต่ถ้าเสียงนั้นพยางค์เดียว วิถีนี้ก็ไม่มี เพราะไม่ต้องมีการรวมเสียงแต่อย่างใด ๔. รู้นามรู้ชื่อว่าเสียงนั้นเป็นอะไร เช่นรู้ว่าเป็นเป็ดเป็นไก่เป็นตัน เป็นวิถีที่ ๔ ชื่อ นามัคคหณวิถี ๕. รู้ความหมายแห่งรูปร่างสัณฐานว่า เปิด ไก่ มีรูปทรง สัดส่วนเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ เป็นวิถีที่ ๕ ชื่อ อัตถัคคหณวิธี สัททบัญญัติและอัตถบัญญัติ ที่ปรากฎอยู่ในโลกทุกวันนี้ ก็เพราะนักปราชญ์ทั้งหลาย ในอดีตและปัจจุบัน ได้บัญญัติขึ้น สมมติขึ้น ตั้งขึ้น อนุโลมไปตามโวหารของโลกทีละ เล็กทีละน้อย แม้ต่อไปในอนาคต ก็จะต้องมีการบัญญัติขึ้นใหม่อีกเรื่อย ๆ ตลอดไป ให้สม กับที่เรียกว่าเป็นความเจริญรุ่งเรืองของชาวโลก ไฟล์แนป: FB_IMG_1692306297628.jpg [ 27.78 KiB | เปิดดู 1771 ครั้ง ]

---

เจ้าของ:	ลุงหมาน [ 18 ส.ค. 2023, 09:56 ]
หัวข้อกระทู้:	Re: สัททบัญญัติจำแนกได้เป็น ๖ ประเภท
...... ไฟล์แนป: FB_IMG_1692306304743.jpg [ 26.76 KiB | เปิดดู 1732 ครั้ง ] FB_IMG_1692306311143.jpg [ 25.56 KiB | เปิดดู 1732 ครั้ง ] FB_IMG_1692306317778.jpg [ 26.82 KiB | เปิดดู 1732 ครั้ง ]

---

หน้า 1 จากทั้งหมด 1	เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group http://www.phpbb.com/