อนันตรกัมมปัจจัย

อนันตรกัมมปัจจัย หมายถึงกรรมที่ให้ผลเกิดติดต่อกันโดย
ระหว่างคั่นได้แก่เจตนาในมัคคจิต ๔ ที่ดับไปแล้ว ทำหน้าที่ อกาลิโก
การให้ผลไม่ประกอบด้วยกาลเป็นปัจจัยให้เกิดผลจิต ๔ และเจตสิกเกิด
ติดต่อกันโดยไม่มีระหว่างคั่น เพราะให้ผลเกิดติดต่อกันในวิถีจิตเดียวกัน โดย
ไม่ต้องรอกาลเวลา ซึ่งเป็นกรรมพิเศษที่มีเฉพาะในพระพุทธศาสนา
เท่านั้น
อันเป็นกรรมที่ตัดกิเลสตัดภพชาติ อนันตรกัมมปัจจัยนี้ ท่านอรรถาจารย์ได้
แยกองค์ธรรมส่วนนี้ออกจากนานักขณิกกัมมปัจจัย มาแสดงไว้ต่างหาก ด้วย
อำนาจของอนันตรปัจจัยและกัมมปัจจัยร่วมกัน จึงเรียกว่า อนันตรกัมมปัจจัย
เมื่อว่าโดยกาล เป็นอดีตกาล โดยกิจเป็นชนกกิจ โดยชาติเป็นอนันตรชาติ

องค์ธรรมอนันตรกัมมปัจจัย
ปัจจัย เจตนาในมัคคจิต ๔ ที่ดับไปแล้ว
ปัจจยุบบัน ผลจิต ๔ เจ.๓๖ ที่เกิดต่อจากมัคคจิด ๔
โดยไม่มีระหว่างคั่น (ในมัคควิถี)
ปัจจนิก จิต ๘๕ (เว้นผลจิต ๔) เจ.๕๒ รูป ๗ หมวด คือ ปฏิ.กํ.-
ปวัตติ.ก. พาหิรรูป จิตตชรูป อุตุชรูป อาหารซรูป และ
อสัญญสัตต.กํ.

ปัญหาวาระของอนันตรกัมมปัจจัยมีเพียง ๑ วาระ คือ
กุ. --> อัพ. คือ เจตนาในมัคคจิด ๔ ที่ดับไปแล้ว --> ผลจิต ๔
จ.๓๖ ที่เกิดติดต่อกันโดยไม่มีระหว่างคั่น ในมัคควิถี
กุ. --> อัพ. เกิดได้เฉพาะปวัตติกาล เกิดได้ในจตุโวการภูมิ
ปัญจโวการภูมิ ได้อริยบุคคล ๘ เกิดได้ทางมัคควิถี ได้สภาคปัจจัย ๕ คือ
อนันตร. สมนันตร
อนันตรูปนิสสย นัตถิ วิคต