๗. อัญญมัญญปัจจัย
๑. อัญญมัญญะ หมายความว่า ต่างต้องอาศัยพึ่งพิงอิงกันจึงได้จึงตั้งอยู่ได้
เปรียบ เหมือนไม้ ๓ อันตั้งอิงพิงกันไว้
๒. ประเภท นามรูปเป็นปัจจัย นามรูปเป็นปัจยุบบัน
๓. ชาติ เป็นสหชาตชาติ คือ ปัจจัยธรรมและปัจจยุบบันนธรรมนั้นเกิด
ร่วมพร้อมกัน
๔. กาล เป็นกาลปัจจุบัน คือปัจจัยธรรมยังไม่ได้ดับไป
๕. สัตติ มีทั้ง ชนกสัตติ และ อุปถัมภกสัตติ
๖. องค์ธรรมของปัจจัย ได้แก่ นามขันธ์ ๔ คือ จิต ๘๙ เจตสิก ๕๒ มหา-
ภูตรูปที่เกิดด้วยสมุฏฐานทั้ง ๔
ปัญจโวการปฏิสนธินามขันธ์ ๔ กับปฏิสนธิหทยวัตถุ
องค์ธรรมของปัจจุบบัน ได้แก่ นามขันธ์ ๔ คือ จิต ๘๙ เจตสิก ๕๒, มหา-
ภูตรูปที่เกิดสมุฏฐานทั้ง ๔
ปัญจโวการปฏิสนธินามขันธ์ ๔ กับ ปฏิสนธิหทยวัตถุ
องค์ธรรมของปัจจนิก ได้แก่ อุปาทายรูป ๒๓ (เว้นหทยวัตถุ)
๗. ความหมายโดยย่อ อัญญมัญญปัจจัยนี้ มี ๓ วาระ
(๑) กุสลเป็นปัจจัยแกุ่กุสล กุสลจิต ๒๑ คือ กุสลนามขันธ์ ๔ แล้วแต่จะยก
เอาขันธ์ใดว่าเป็นปัจจัย ขันธ์นั้นก็เป็นอัญญมัญญปัจจัย กุสลจิต ๒๑ คือ กุสลนามขันธ์
ที่เหลือ ก็เป็นอัญญมัญญปัจจยุบบัน
(๒) อกุสลเป็นปัจจัยแก่อกุสล อกุสลใด ๑๒ คือ อกุสลนามขันธ์ ๔ แล้วแต่
จะยกเอาขันธ์ใดว่าเป็นปัจจัย ขันธ์นั้นก็เป็นอัญญมัญญปัจจัย อกุสลจิต ๑๒ คืออกุสลนามขันธ์
ที่เหลือ ก็เป็นอัญญมัญญปัจจยุบบัน
(๓) อพยากตะเป็นปัจจัยแก่อพยากตะ วิบากจิต ๓๖ คือ วิบากนามขันธ์ ๔
กิริยาจิต ๒๐ คือ กิริยานามขันธ์ ๔ แล้วแต่จะยกเอาขันธ์ใดเป็นอัญญมัญปัจจัย วิบาก-
จิต ๓๖ คือ วิบากนามขันธ์ที่เหลือ กิริยาจิต ๒๐ คือ กิริยานามขันธ์ที่เหลือ ก็เป็น
อัญญมัญญูปัจจยุบบัน ตามลำดับ
วิบากนามขันธ์ ๔ คือ ปฏิสนธิจิต ๑๕ (เว้นอรูปปฏิสนธิ ๔) ในปฏิสนธิขณะ กับ
หทยวัตถุ แล้วแต่ยกจิตหรือทยวัตถุเป็นอัญญมัญญปัจจัย จิต หรือหทยวัตถุที่เหลือก็
เป็นอัญญมัญญปัจยุบบัน
มหาภูตรูป ๔ ที่เกิดด้วยสมุฏฐานทั้ง ๔ แล้วแค่จะยกเอารูปให้เป็นอัญญมัญญปัจจัย
รูปที่เหลือในสมุฏฐานนั้น ก็เป็นอัญญมัญปัจจยุบบัน
๘. ปัจจัยที่เกิดร่วมด้วยกันได้ รวม ๘ ปัจจัย คือ
๑. อัญญมัญญปัจจัย ๒. สหชาตปัจจัย
๓. สหชาตนิสสยปัจจัย ๔. วิปากปัจจัย
๕. สัมปยุตตปัจจัย ๖.สหชาตวิปปยุตตปัจจัย
๗. สหชาตัตถิปัจจัย ๘. สหชาตอวิคตปัจจัย
| ไฟล์แนป: |
|
ei_1731482131290-removebg-preview (1).png [ 177.95 KiB | เปิดดู 5646 ครั้ง ] |
ขออนุโมทนา สาธุๆๆ ค่ะ