อันดับแรกก็ขอเจริญพรสาธุชนผู้ใฝ่ในธรรมทั้งหลาย ทีนี้เรามาพูดกันเป็นต้วๆ เอาอย่างย่อๆและง่ายๆ ให้เหมาะสมกับเนื้อหาสำหรับผู้ที่เริ่มศึกษาธรรมะ
1. อริยสัจสี่ ได้แก่ 1. ทุกข์ ได้แก่ความเกิดแก่เจ็บตาย การพบสิ่งที่ไม่รัก การพลัดพรากจากสิ่งของที่รัก ต้องการสิ่งใดไม่ได้สิ่งนั้น และขันธ์ 5 คือตัวเรานี่แหละ คือทุกข์
2. สมุทัย เหตุแห่งทุกข์ เหตุแห่งทุกข์มี ๓ อย่าง คือ
* กามตัณหา อยากในกามคุณ คือ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส
* ภวตัณหา อยากมี อยากเป็น อยากเป็นโน้นอยากเป็นนี่
* วิภวตัณกหา อยากไม่มี อยากไม่เป็นเป็นการปฏิเสธสิ่งของที่เราไม่ชอบ อยากให้ออกไปจากตัว เช่น คนโทสะ แล้ว อยากทำร้ายผู้อื่น หรือคนเป็นครู อยากจะไม่เป็นครู อยากเป็นอย่างอื่น
3. นิโรธ การดับทุกข์ สลัดทิ้งปล่อยคือนทำลายความอยากถ้าต้องการไม่ให้ทุกข์ ก็ระงับความอยาก
4. มรรค ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ คือมรรมีองค์ ๘
อริยสัจ ๔ เราอาจได้ยินมาแต่เด็กๆ ฟังดูเหมือนง่ายๆคือมีทุกข์ หาเหตุของมันหาทางดับมัน แล้วก็ดับมัน แต่มันไม่ง่ายอย่างนัน พอเริ่มแก่ ได้เห็นปัญหาของคนอื่นที่เขาเดือดร้อน เพิ่งได้เข้าใจว่า ความเห็นแกตัวของคนเรานี่เอง ทพให้หาเหตุของทุกข์ไม่เจอ หรือเจอผิด ก็เลยทำให้แก้ทุกข์ไม่ได้
สมมุติว่า รติยาเป็นทุกข์ใจ เพราะว่าปองศักดิ์คนรักไปชอบผู้หญิงอื่น รติย่าสรุปว่าเหตุแห่งทุกข์มี ๒ อย่างคือ ปองศักดิ์ไม่รัก และผู้หญิงอื่น วิธีดับทุกข์ของเธอก็คือ บังคับให้ปองศักดิ์กลับมารัก และให้ผู้หญิงอื่นไปเสีย แต่ไม่สำเร็จทั้งสองอย่างรติยาจึงยังทุกข์อยู่
ปองศักดิ์เลิกรักรติยา เพระนิสัยที่เข้ากันไม่ได้ ซึ่งเป็นเหตุให้ต้องทะเลาะกันบ่อยครัง เขาจึงคิดว่าน่าจะอยู่กับคนที่นิสัยเข้ากันได้ จะดีหว่า เพราะการจะให้รติยาเปลี่ยนนิสัย เป็นเรื่องเป็นไปไม่ได้
รติยาก็รู้เรื่องนี้เหมือนกัน แต่เธออยากให้ปองศักดิ์เปลี่ยนนิสัยมาเข้ากับเธอ และไม่ยอมรับว่ามันเป็นไปไม่ได้ ดังนั้นเธอจึงทุกข์ต่อไป
หากเธอมองเหตุของทุกข์ออกว่าเกิดจากการเข้ากันม่ได้และเขาก็จากไปแล้ว เธอต้องตัดใจไปหาคนที่นิสัยเข้ากับเธอได้ ก็จะพ้นทุกข์
แต่เรื่องของความรักของปุถุชนเราก็เป็นเช่นนี้แหละ มันยากไปเสียหมดเราจึงทุกข์อยู่ทุกวัน เรื่องของความทุกข์มีมากมาย หนังสือของอาจารย์หลายท่านเขียนเรื่องความทุกข์เรื่องเดียว ได้เป็นเล่มหลายร้อยหน้าหาอ่านได้ตามอัธยาศัย
วันนี้อาตมาขอไว้เท่านี้ก่อนแล้วค่อยมาต่อกันในวันหน้า เจริญพร
