โลกียะกับโลกุตระมันตรงกันข้ามกัน มันไกลกันเหลือเกิน ในสายตาของคนมืดบอด มันจึงเป็นความยากลำบากอย่างยิ่ง ที่จะบอกให้คนเชื่อ และลงมือปฏิบัติ เพื่อให้เห็นธรรมและสัจจธรรมตามที่เพื่อนคุณกล่าว ธรรมะนี้มันเป็นปัจจัตตัง จริงแท้ และไม่มีใครเข้าใจแทนใครได้ หรือแม้แค่สามารถอธืบายสิ่งที่เรารู้จากการปฏิบัติให้เขารุ้ตามและเข้าใจในสิ่งเดียวกัน บางครั้งเราจึงต้องตัดสินใจเลือกเอาเองว่าเมื่อไรควรพูด และเมื่อไรเราควรหยุดพูด(นิ่งเสีย)
ความจริงแล้ว ธรรมมะมันไม่ใช่ของยาก ไม่ใช่ของพึ่งมีพึ่งเกิดขึ้น มันมีอยู่ตามธรรมชาติอยู่แล้ว แม้พระพุทธองค์ไม่ค้นพบก็ตาม แต่โชคดีที่พระพุทธองค์ทรงค้นพบ และสิ่งที่พระองค์ทรงฝากไว้ก็คือแผนที่ ที่จะทำให้เราเหล่าปุถุชน เดินตามรอยท่านไปสู่ความเป็นอริยชน แต่แผนที่อันนี้ต่างหากกับเป็นเรื่องยากลำบาก ที่หลายคนจะอ่านและทำความเข้าใจมันได้ หรือแม้แต่บางคนแม้อ่านเข้าใจ ก็ยังมีความตั้งใจ มีกำลัง และความอดทน(อินทรีย์)ไม่เข้มแข็งพอที่จะเดินไปให้ถึงจุดหมาย คือความหลุดพ้น(อยู่เหนือทุกข์และสุข) อันเป็นจุดหมายปลายทาง หรือบางคนเข้าใจผิดไปยิ่งกว่านั้น กลัวการหลุดพ้น กลัวการบรรลุธรรม เพราะไปเข้าใจเอาว่า เมื่อบรรลุธรรมแล้ว จะไม่รู้ร้อน รู้หนาว ไม่รู้เปรี้ยวรู้หวาน จะต้องมีชีวิตไปวันๆเหมือนหุ่นยนต์ ในทางกลับกันบางคนอยากเป็นพระอรหันต์ เพราะคิดไปว่าเป็นพระอรหันต์แล้วเป็นผู้มีคุณวิเศษ อยากทำอะไร บันดาลอะไรได้ตามใจนึก ซึงมันไม่ใช่ มันเป็นความเข้าใจผิด สอนกันผิดมาตลอด อย่างที่เพื่อนคุณว่า ถ้าทำความเข้าใจไว้ให้ถูก พระอรหันต์นี้ อากาศร้อนท่านก็ร้อนเหมือนเรานี้ แต่ความร้อนนี้ไม่ทำให้ทุกข์เกิดแก่จิตของท่านได้ก็เท่านั้น ท่านฉันท์ขนมหวานมันก็ยังหวานเหมือนปกติ ความเป็นพระอรหันต์นี้ไม่ได้ทำให้ขนมหวานจืดชืดลงไปเลย เพียงแต่ความหวานของขนม ไม่สามารถสร้างความพอใจ ยินดี แก่จิตของท่านได้ มันเท่านั้นจริงๆ ถ้าท่านเดินข้ามถนน แล้วมีรถฝ่าไฟแดงมาชนท่านท่านก็ตายเหมือนเรานี่แหละ(เพียงแต่เราเรียกว่านิพพาน)
เรานั้นมีปกติเมตตา อยากบอก แต่มันก็มีข้อจำกัดในเรื่องปัจจัตตังเหมือนจะจนปัญญาเอาทีเดียวที่จะบอก แต่อย่างน้อย เราเคยพูดว่าที่สุดแห่งแสงสว่าง เสมอด้วยปัญญานั้นไม่มี และที่สุดแห่งแม่น้ำเสมอด้วยตัณหานั้นก็ไม่มีเช่นกัน ปัญญา จะแก้ปัญหาความมือบอดซึ่งเกิดจากตัณหา ได้หรือไม่นั้น มันไม่ได้อยู่ที่ปัญญาของเราฝ่ายเดียวแล้ว มันอยู่ที่ผู้รับด้วยว่าจะสามารถเข้าใจมันได้หรือไม่ ถ้าเราจะบอกว่าโลกียะกับโลกุตระนั้นมันเป็น[u]แค่หน้ามือกับหลังมือแท่นั้น มันไม่ได้อยู่ไกลอย่างวที่เราคิดกัน มันอยู่ในมือเดียวกันคือจิตนี้ นอกจากนั้น เราจะเห็นถึงโลกุตระได้ ต้องดับอวิชชาลงและสร้างวิชาให้เกิดขึ้น [u]อวิชชาคือห้องที่ปิดไฟ วิชชาคือห้องที่ไฟถูกเปิดขึ้นจนสว่างแล้ว ซึ่งมันเป็นห้องเดียวกัน ซึ่งก็คือจิตของเรานี้ ถ้าใครอ่านแล้วเข้าใจ ก็ขออนุโมทนา ถ้าไม่เข้าใจยังมีความพยายามทำความเข้าใจ...ก็ยังมีความหวัง นี่ก็ใช้เมตตาและปัญญาที่สุดเท่าที่มีแล้ว...../เจโตวิมุติ.