45090.ภิกขุสูตร : หมดหวัง-มีหวัง-ไม่หวัง (เสฐียรพงษ์ วรรณปก)

TU

ภิกขุสูตร “หมดหวัง-มีหวัง-ไม่หวัง”
อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก
รูปภาพ

“ภิกษุทั้งหลาย มีคนอยู่ ๓ ประเภทคือ (๑) ผู้หมดหวัง (๒) ผู้มีหวัง และ (๓) ผู้ไม่หวัง มีอธิบายอย่างไร

บางคนเกิดในตระกูลต่ำ เช่น ตระกูลจัณฑาล...มีข้าวน้ำและโภชนะน้อย เป็นอยู่อย่างลำบาก มีผิวพรรณไม่ดี มีโรคมาก เป็นคนง่อยเปลี้ยเสียขา...เมื่อสดับข่าวว่า บุคคลชื่อนั้นชื่อนี้ได้รับมุรธาภิเษกเป็นกษัตริย์ เขามิได้คิดหวังเลย สักวันหนึ่งตนคงได้รับมุรธาภิเษกเช่นนั้นบ้าง คนเช่นนี้เรียกว่า “ผู้หมดหวัง” (ในทางโลก)

ภิกษุบางรูป เป็นคนทุศีล มีธรรมทราม ไม่บริสุทธิ์ มีความประพฤติน่ารังเกียจ มีการกระทำที่ต้องปกปิด ไม่ใช่สมณะ ไม่ประพฤติพรหมจรรย์ปฏิญาณตนว่าประพฤติพรหมจรรย์ เป็นคนเน่าใน มีกิเลสมาก รุงรังดุจหยากเยื่อที่สางได้ยาก เธอได้ฟังข่าวว่าภิกษุนั้น ชื่อนี้ได้บรรลุธรรม หาอาสวะมิได้ มิได้คิดเลยว่าสักวันหนึ่งตนจะต้องเป็นเช่นนั้นบ้าง ภิกษุเช่นนี้เรียกว่า “ผู้หมดหวัง” (ในทางธรรม)

บางคนเกิดในตระกูลกษัตริย์ ได้รับข่าวว่า เจ้าชายชื่อนั้นชื่อนี้ได้รับมุรธาภิเษกเป็นกษัตริย์แล้ว ย่อมมีความหวังว่า สักวันหนึ่งตนต้องเป็นเช่นนั้นบ้าง บุคคลเช่นนี้เรียกว่า “ผู้มีหวัง” (ในทางโลก)

ภิกษุบางรูป เป็นผู้มีศีล มีธรรมดีงาม ได้ฟังข่าวว่า ภิกษุชื่อนั้นชื่อนี้ได้บรรลุธรรม หาอาสวะมิได้แล้ว ย่อมมีความหวังว่า สักวันหนึ่งตนก็คงได้บรรลุธรรมเช่นนั้นบ้าง ภิกษุเช่นนี้เรียกว่า “ผู้มีหวัง” (ในทางธรรม)

พระราชาผู้ได้รับมุรธาภิเษกเป็นกษัตริย์แล้ว ได้ยินว่า เจ้าชายชื่อนั้นชื่อนี้ได้เป็นกษัตริย์แล้ว ย่อมไม่คิดอยากเป็นพระราชา เพราะตนได้เป็นก่อนแล้ว พระองค์ไม่จำเป็นต้องหวังอีกต่อไป อย่างนี้เรียกว่า “ผู้ไม่หวัง” (ในทางโลก)

ภิกษุผู้เป็นพระอรหันต์แล้ว แม้จะได้ยินว่า มีภิกษุชื่อโน้นชื่อนี้ได้เป็นพระอรหันต์ ก็ไม่หวังอยากเป็นเช่นนั้น เพราะตนได้เป็นเรียบร้อยแล้ว อย่างนี้เรียกว่า “ผู้ไม่หวัง” (ในทางธรรม)”

ข้อความนี้จาก อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต สรุปสั้นๆ ว่า ภิกษุทุศีลเป็นคน “หมดหวัง” ภิกษุมีศีลเป็นคน “มีหวัง” พระอรหันต์เป็นคน “ไม่หวัง”

ใครอยากเป็นคนประเภทไหนก็เลือกเอาเทอญ

คัดมาจาก : หนังสือ พระสูตรสำคัญจากพระไตรปิฎก
ประวัติและความเป็นมาของพระสูตรต่างๆ
โดย...เสฐียรพงษ์ วรรณปก :b8: