วัมมิกสูตร “จอมปลวกประหลาด”
อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก
มีจอมปลวกหนึ่ง กลางคืนพ่นควัน กลางวันลุกเป็นไฟ พราหมณ์บอกศิษย์ชื่อสุเมธให้เอาจอบขุด
สุเมธขุดลงไปพบลิ่มสลัก พราหมณ์ผู้เป็นอาจารย์บอกให้เอาทิ้งไป ขุดต่อไปพบอึ่งอ่าง ทางสองแพร่ง หม้อน้ำด่าง เต่า เขียงหั่นเนื้อ และชิ้นเนื้อ ตามลำดับ
สุดท้ายขุดพบพญานาคหรืองูใหญ่ อาจารย์บอกว่า อย่าไปทำอะไรมัน ให้ปฏิบัติต่อมันให้ถูกต้องเหมาะสม
ข้อความทำนองปริศนาธรรม หรือ “โกอาน” นี้มีผู้ฝากให้พระกุมารกัสสปะไปทูลถามพระพุทธเจ้า
อยู่ในพระสูตรชื่อ วัมมิกสูตร พระกุมารกัสสปะไปทูลถามพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงไขปริศนาดังนี้
จอมปลวก หมายถึง ร่างกาย
กลางคืนพ่นควัน หมายถึง เวลากลางคืนคนเราก็นอนคิดวางแผนว่าจะทำอะไรในวันรุ่งขึ้น
กลางวันลุกเป็นไฟ หมายถึง พอถึงกลางวันก็ต้องทำงานตามที่วางแผนไว้อาบเหงื่อต่างน้ำ ดุจร่างกายจะลุกเป็นไฟ
พราหมณ์ หมายถึง ผู้ปฎิบัติธรรมเพื่อความรู้แจ้ง
จอบ หมายถึง ปัญญา
การขุด หมายถึง ความเพียรหรือการใช้ปัญญา
ลิ่มสลัก หมายถึง อวิชชา (ความไม่รู้ตามเป็นจริง)
อึ่งอ่าง หมายถึง ความโกรธ ความเคียดแค้น
ทางสองแพร่ง หมายถึง ความลังเลสงสัย ตัดสินใจไม่ได้
หม้อน้ำด่าง หมายถึง นิวรณ์ ๕ (ความใคร่ ความพยาบาท ความหดหู่เซื่องซึม ความฟุ้งซ่านรำคาญใจ และความลังเลสงสัย)
เขียงหั่นเนื้อ หมายถึง รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ความคิดคำนึง
ชิ้นเนื้อ หมายถึง ความเพลิดเพลินยินดีในรูปเสียง เป็นต้น
พญานาค หมายถึง พระอรหันต์ หรือผู้บรรลุจุดหมายปลายทางแห่งชีวิตแล้ว
ฟังพระพุทธองค์ทรงไขให้ทราบแล้ว ถ้ายังไม่กระจ่างก็ลองค่อยๆ พิจารณาอีกทีครับ แล้วทุกอย่างจะชัดเจนขึ้น
ม.มู. ๑๒/๒๘๙-๙๑/๒๘-๖
หนังสือ พระสูตรสำคัญจากพระไตรปิฎกประวัติและความเป็นมาของพระสูตรต่างๆ
โดย...เสฐียรพงษ์ วรรณปก
รวมคำสอน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=38913
ประวัติและผลงาน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=44336
ปริศนาธรรม ๑๕ ข้อ (วัมมิกสูตร)ที่เป็นเหตุทำให้ “พระกุมารกัสสปะ” ได้บรรลุธรรม
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=26&t=58990