ปุ พ เ พ ก ต ปุ ญ ญ ตา
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
บุคคลทุกคนซึ่งได้เกิดมาเป็นมนุษย์
ประกอบด้วยความสุขของมนุษย์ น้อยหรือมาก
และได้พบพุทธศาสนาอันแสดงสัจจะธรรม
ธรรมะที่เป็นสัจจะคือความจริง
จงทำให้ได้ทราบข้อปฏิบัติต่างๆ
สำหรับที่จะได้เพิ่มพูนบารมีคือความดี อันได้กระทำไว้แล้ว
ซึ่งเรียกว่า ปุพเพกตปุญญตา
ความเป็นผู้มีบุญอันได้กระทำไว้แล้วในกาลก่อนมาอุปถัมภ์
ตั้งต้นแต่ให้บังเกิดเป็นมนุษย์ และให้เจริญมาตามควรแก่ฐานะนั้นๆ
โดยลำดับจนถึงปัจจุบันของทุกคน
อันความดีที่เป็นบารมีนี้ก็ตรงกับความชั่วที่เป็นอาสวะ
อันคำว่าอาสวะและบารมีนี้คู่กัน
ดังจะพึงกล่าวเป็นคำไทยง่ายๆว่า
บารมี นั้นคือเก็บดี อาสวะ คือเก็บชั่ว
กรรมที่ทุกคนกระทำอยู่ เป็นกรรมดีก็ตาม
เป็นกรรมชั่วก็ตาม ทางกาย ทางวาจา ทางใจ
เมื่อกระทำแล้วคราวหนึ่งๆ กิริยาที่ทำนั้นก็ล่วงไป เสร็จไป แล้วไป
แต่ว่ายังเก็บความดีความชั่วอันเนื่องมาจากกรรมที่กระทำนั้นไว้อยู่
ถ้าเป็นส่วนชั่วก็เป็นอาสวะ เก็บชั่วเอาไว้
ถ้าเป็นความดีก็เป็นบารมี คือเก็บดีเอาไว้
หากประกอบกรรมที่ชั่วอยู่บ่อยๆ ก็เก็บชั่วเอาไว้มาก เพิ่มพูนขึ้น
ถ้ากระทำกรรมที่ดีไว้บ่อยๆ ไว้มาก ก็เก็บดีเอาไว้มาก ก็เป็นบารมีเพิ่มพูนขึ้น
เพราะฉะนั้น อาสวะและบารมีนี้จึงเป็นส่วนที่ยังเหลืออยู่
ไม่เสร็จไปๆเหมือนดังกิริยาที่กระทำที่เสร็จไปแล้วไปเลิกไป เป็นคราวๆ
และคำว่าบารมีหรืออาสวะนี้
ที่เป็นเก็บดีหรือเก็บชั่วดังกล่าว ก็เรียกอีกชื่อหนึ่งว่ากรรมได้เหมือนกัน
เพราะกิริยานั้นทำคราวหนึ่งๆ ก็แล้วไปเสร็จไป เลิกไป
แต่ว่ากรรมที่เป็นส่วนดีส่วนชั่วนั้น ยังติดอยู่ยังเหลืออยู่
เพราะฉะนั้นจึงได้มีพระพุทธภาษิตแสดงไว้ว่า
สัตว์ที่จะต้องตายถือเอาบาปบุญที่กระทำไว้แล้ว..ไป
อันบาปบุญที่กล่าวนี้ก็หมายถึงกรรมนั้นเอง
กรรมที่เป็นบาปเป็นบุญที่ได้กระทำไว้แล้ว..ไป
เพราะฉะนั้นจึงเรียกว่ากรรมได้อีกชื่อหนึ่งซึ่งเป็นคำที่เรียกกันทั่วๆไป
และอาจจะแยกส่วนดีเป็น บารมี ส่วนชั่วเป็น อาสวะ
(คัดลอกบางตอนจาก "วิมุตติจิต" : คัดจากเทปธรรมอบรมจิต ข้อความสมบูรณ์
ม้วนที่ ๑๑/๑ ครึ่งหลัง ต่อ ๑๑/๒ (File Tape 09) อณิศร โพธิทองคำ บรรณาธิการ
http://www.mahayana.in.th/tsavok/tape/0 ... %B8%95.htm)