พระยาสวัสสวดีมารทูลอาราธนาให้เสด็จดับขันธปรินิพพาน
สถานที่ทรงกระทำนิมิตโอภาส ๑๖ ตำบล
ท่านพระอานนท์ทราบว่าพระพุทธองค์ทรงปลงอายุสังขาร ณ ปาวาลเจดีย์ ในวันมาฆปุรณมี เพ็ญเดือน ๓ จึงกราบทูลอาราธนาว่า “ขอพระผู้มีพระภาคจงดำรงอยู่อีกกัปหนึ่งเถิด เพื่ออนุสัตว์โลก เพื่อประโยชน์เกื้อกูลและความสุขแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย”
พระองค์ตรัสห้ามว่า “อย่าเลยอานนท์ ท่านอย่าได้อ้อนวอนตถาคตเลย บัดนี้ มิใช่จะเป็นกาลที่วิงวอนเสียแล้ว เพราะเราได้รับการอาราธนาเพื่อปลงสังขารเสียแล้ว เมื่อตถาคตทำนิมิตโอภาส หากอานนท์พึงวิงวอนแล้วไซร้ ตถาคตถึงห้ามเสีย ๒ ครั้ง ครั้นวาระที่ ๓ ตถาคตจะรับอาราธนา”
แต่อานนท์มิได้อาราธนาวิงวอน เพราะเหตุนั้นจึงเป็นความผิดของอานนท์ผู้เดียว
สถานที่ที่ตถาคตทำนิมิตโอภาส ๑๖ ตำบล
คือ เมืองราชคฤห์ ๑๐ ตำบล ได้แก่
๑. ภูเขาคิชฌกูฏ
๒. โคตมนิโครธ
๓. เหวที่ทิ้งโจร
๔. ถ้ำสัตตบรรณคูหา ข้างภูเขาเวภรบรรพต
๕. กาฬศิลา เชิงเขาอิสิคิริบรรพต
๖. เงื้อมสัปปิโสณฑิกา ณ สีตวัน
๗. ตโปทาราม
๘. เวฬุวัน
๙. ชีวกัมพวัน
๑๐. มัททกุจฉิมิคทายวัน
และที่เมืองเวสาลี ๖ ตำบล ได้แก่
๑. อุเทนเจดีย์
๒. โคตมกเจดีย์
๓. สัตตัมพเจดีย์
๔. พหุปุตตเจดีย์
๕. สารันทเจดีย์
๖. ปาวาลเจดีย์
พระพุทธองค์ทรงประสงค์จะให้พระอานนท์กราบทูลอาราธนาให้ดำรงค์อยู่กัปหนึ่งหรือเกินกว่าอายุกัป จึงได้ตรัสโอภาสปริยายนิมิตอันชัดถึง ๓ ครั้ง แสดงอานุภาพแห่งอิทธิบาทภาวนาที่สามารถจะให้ท่านผู้เจริญดำรงค์อยู่กัปหนึ่งหรือเกินกว่านั้น แต่มารเข้ามาดลใจท่านพระอานนท์ให้ลืมสนิท จึงไม่สามารถรู้เท่าทันจึงมิได้อาราธนา พระองค์จึงขับพระอานนท์ไปเสียจากที่นั้น
ครั้นท่านพระอานนท์จากไปไม่ช้า มารก็ได้ช่องจึงได้เข้าเฝ้าพระองค์ ยกเนื้อความแห่งความหลังเมื่อเริมแรกที่ตรัสรู้และกราบทูลว่า “บัดนี้ ปริสสมบัติ (ความถึงพร้อมด้วยบริษัท คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา) พระพรหมจรรย์ก็สมบูรณ์ดังที่พุทธประสงค์ทุกประการแล้ว ขอให้พระองค์ทรงปรินิพพานเถิด บัดนี้เป็นกาลที่จะปรินิพพานแห่งพระผู้มีพระภาคแล้ว”
พระองค์จึงตรัสว่า “ดูก่อนมารผู้มีบาป เธอจงมีความขวนขวายน้อยเถิด ความปรินิพพานแห่งตถาคตจักมีในไม่ช้า แต่นี้ไปอีก ๓ เดือน ตถาคตจะปรินิพพาน”
ลำดับนั้นพระองค์ทรงมีสติสัมปชัญญะ ทรงปลงอายุสังขาร ณ ปาวาลเจดีย์นั้น ก็เกิดมหัศจรรย์แผ่นดินไหว และขนลุกชูชันสยองเกล้าสะพรึงกลัว ทั้งกลองทิพย์ก็บันลือลั่นในอากาศ
หมายเหตุ : ความหมายจาก พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลื้อง ณ นคร
นิมิตโอภาส, โอภาสนิมิต แปลว่า แสงสว่างบอกเหตุ หมายถึง การที่พระพุทธองค์ทรงเปล่งพระรัศมีบอกเหตุ เพื่อให้พระอานนท์ทูลขอให้ทรงพระชนม์อยู่อีก
ที่มา >>> http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=26&t=47111