วันเวลาปัจจุบัน 28 มี.ค. 2024, 16:47  



เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง




กลับไปยังกระทู้  [ 2 โพสต์ ]    Bookmark and Share
เจ้าของ ข้อความ
โพสที่ยังไม่ได้อ่าน เมื่อ: 25 พ.ค. 2019, 22:07 
 
ออฟไลน์
Moderators-2
Moderators-2
ลงทะเบียนเมื่อ: 30 ก.ย. 2013, 07:16
โพสต์: 2374

อายุ: 0

 ข้อมูลส่วนตัว


รูปภาพ

พระอภิธรรมกับพระพุทธองค์
:: ศ. (พิเศษ) เสฐียรพงษ์ วรรณปก ราชบัณฑิต
=====

เวลาคุยกับนักอภิธรรมนิยม อย่าได้เอ่ยถึงพระอภิธรรมปิฎกในแง่ประวัติศาสตร์เป็นอันขาด เดี๋ยวจะโดนเคืองเอานะจะบอกให้ เพื่อนผมคนหนึ่งเตือนไว้อย่างนี้

ที่พระอภิธรรมปิฏกในแง่ประวัติศาสตร์ หมายถึงประวัติศาสตร์ที่บอกว่า เมื่อพระไตรปิฎกเกิดขึ้นนั้น มาจาก ธรรม กับ วินัย ซึ่งเป็นต้นเดิมที่พระพุทธองค์ทรงประกาศสอนเมื่อครั้งยังทรงพระชนม์อยู่ พระอรหันต์ 500 รูป ทำปฐมสังคายนาได้รวบรวม ร้อยกรอง ธรรม กับ วินัย ได้แตกแขนงออกเป็น 3 ส่วน เรียกว่า ติปิฎก (พระไตรปิฎก) โดยธรรมได้แตกออกเป็น สุตตันตปิฎก และอภิธรรมปิฎก วินัย เป็น วินัยปิฎก

ด้วยเหตุนี้ พระอภิธรรมปิฎกจึงเป็นพัฒนาการในยุคหลัง ผู้รู้อธิบายว่าเนื้อหาพระอภิธรรมปิฎกก็คือ พระสุตตันตปิฎกนั้นเอง ท่านเอามาเรียบเรียงใหม่ในแง่วิชาการ ตัดเรื่องราว ตัดบุคคล สถานที่ออก เหลือแต่เนื้อธรรมะล้วนๆ

ที่ว่ามาทั้งหมดนี้ มิได้หมายความว่า เขาปฏิเสธอภิธรรมปิฎกว่าไม่ใช่พุทธพจน์ หากแต่บอกว่า อภิธรรมปิฎก ในรูปแบบที่เห็นๆ กันนี้ เพิ่มเติมเข้ามาใหม่ โดยเอาเนื้อหาในพระสูตรมาเรียบเรียงใหม่

เมื่อยอมรับพระสุตตันตปิฎก ก็ยอมรับพระอภิธรรมปิฎกอยู่แล้ว เรื่องนี้ไม่มีปัญหา แต่ปัญหาที่มีกลับเป็นปัญหาของนักอภิธรรมนิยมมากกว่า คือเขาพยายามจะโยงอภิธรรมไปหาพระพุทธเจ้าให้ได้ ให้เห็นว่า อภิธรรมมีมาพร้อมกับตรัสรู้ หลังตรัสรู้พระพุทธองค์ประทับนั่งพิจารณาอภิธรรม ณ เรือนแก้ว อันเรียกว่า รัตนฆรเจดีย์

พูดอย่างนี้ก็เท่ากับว่า พระสูตร พระวินัย เกิดภายหลังอภิธรรม


ในส่วนตัวผู้เขียน ไม่ติดใจ ไม่คัดค้านและไม่ปฏิเสธ เพียงนำเสนอข้อมูลจากพระคัมภีร์มาให้ผู้อ่านมาช่วยพิจารณาเอาก็แล้วกัน

ถ้าอ้างคัมภีร์รุ่น อรรถกถา แน่นอน พระอภิธรรมมีมาแต่ครั้งพระพุทธองค์ตรัสรู้ ดังหลักฐาน (ในอรรถกถา) เล่าว่าทรงพิจารณา อภิธรรม ณ เรือนแก้วนั้นแล และสมัยยังทรงพระชนม์อยู่ พระองค์ก็เสด็จไปแสดงอภิธรรมโปรด (อดีต) พุทธมารดา ณ สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ แล้วเสด็จลงมาตรัสเล่าให้พระสารีบุตร อัครสาวกฟังอีกทอดหนึ่ง พระสารีบุตรได้ทรงจำเนื้อหาพระอภิธรรมนั้นไว้

ในพระสูตรหลายพระสูตรก็มีเอ่ยถึง พระอภิธมฺมิกา (พระผู้เชี่ยวชาญในอภิธรรม) สนทนาอภิธรรมกัน

ยิ่งกว่านั้นในอรรถกถานั้นเอง เวลาบรรยายการทำสังคายนา ก็บอกว่า พระอรหันต์ 500 รูปได้ร้อยกรองพระไตรปิฎกแล้ว


:b44: ผมนำเสนอข้อมูลแล้ว ลองขอตั้งข้อสังเกตดังต่อไปนี้

1. พระไตรปิฎก อันเป็นหลักฐานชั้นต้น มิได้บอกว่าอภิธรรมมีมาพร้อมการตรัสรู้ เพราะไม่มีหลักฐานยืนยันว่า พระพุทธเจ้าประทับนั่งพิจารณาอภิธรรม ณ เรือนแก้ว ในสัปดาห์ที่ 4 พระไตรปิฎกเล่าว่า พระพุทธเจ้าประทับเสวยวิมุตติสุขใต้ต้นโพธิ์และต้นไม้อื่นในปริมณฑล เพียง 4 สัปดาห์เท่านั้น ไม่ใช่ 7 สัปดาห์ อรรกถาเพิ่มเข้ามาอีก 3 สัปดาห์ เรื่องราวทรงพิจารณาอภิธรรมเป็นหนึ่งใน 3 เหตุการณ์ที่เพิ่มเข้ามานั้น (โปรดดูพระไตรปิฎกเล่ม 4 ตั้งแต่ข้อที่ 1-4 ประกอบ)

2. เหตุการณ์เสด็จขึ้นไปแสดงพระอภิธรรมโปรด (อดีต) พุทธมารดา รจนาขึ้นภายหลังในอรรถกถา (ธัมมปทัฏฐกถา และ อัตถสาลินี) โดย พระพุทธโฆสาจารย์ พระสำนักอภิธรรม ทั้งนี้ เพื่อยืนยันความเก่าแก่แห่งพระอภิธรรมปิฎกว่าเกี่ยวโยงกับพระพุทธองค์ เพื่อแก้คำกล่าวของผู้ที่บอกว่า พระอภิธรรมเป็นพัฒนาการยุคหลัง

3. คำว่า พระผู้เชี่ยวชาญอภิธรรมได้สนทนาอภิธรรมกัน เป็นต้น (ที่ “เป็นต้น” เพราะมีอีกหลายแห่งกล่าวทำนองนี้) นั้น พระอรรถกถาจารย์เองท่านก็ไขความว่า คำว่า อภิธรรม ในที่นี้หมายถึง ธรรมอันยิ่ง อันได้แก่ โพธิปักขิยธรรม 37 ประการ หาใช่พระอภิธรรมปิฎกไม่ เอาเป็นว่าประเด็นนี้เป็นอันว่าตัดไปจะยกมาเป็นเหตุผลถกเถียงในเรื่องนี้ไม่ได้ เพราะคนละเรื่องเดียวกัน

4. ที่อรรถกถาบอกว่า พระอรหันต์ 500 รูปสังคายนาพระไตรปิฎกนั้น ท่านผู้กล่าวคงรู้ว่ากล่าวเกินจริงไปเพราะในตอนนั้นพระไตรปิฎกยังไม่เกิด มีแต่ ธรรม กับ วินัย ที่ถูกท่านควรพูดว่า พระอรหันต์ 500 รูปสังคายนา ธรรม กับ วินัย แม้ในการสังคายนาครั้งที่ 2 หนึ่งร้อยปีต่อมา พระอรหันต์ 700 รูปก็ทำสังคายนา ธรรม กับ วินัย เช่นกัน (ธมฺมวินยสงฺคีติ, ธมฺมวินยวิสชฺชนา)

5. น่าสังเกตอย่างยิ่ง นิกายสรวาสติวาทิน ซึ่งเป็นแขนงหนึ่งของหินยาน และต่อมาแนวคิดหลายอย่างของนิกายนี้ (เช่น แนวคิดพระโพธิสัตว์, แนวคิดเรื่องพระพุทธเจ้าอมตะ) ไปงอกงามในนิกายมหายาน นับถืออภิธรรมมากจนเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “นิกายอภิธรรม” กลับถืออภิธรรมปิฎกเป็น “เถรภาษิต” มิใช่พุทธวจนะ โดยยกพระสารีบุตร พระมหากัสสปะ และพระมหากัจจายนะ เป็นปรมาจารย์ในทางอภิธรรม


ก็ฝากไว้ให้เป็นที่สังเกตเท่านั้น ไม่ต้องการถกเถียงกับใคร ผู้ใคร่การศึกษาพึงใคร่ครวญพิจารณาเอาเองเทอญ

:b8: :b8: :b8: คัดจาก...หนังสือ บางแง่มุมเกี่ยวกับพระพุทธองค์
ศ. (พิเศษ) เสฐียรพงษ์ วรรณปก ราชบัณฑิต

=====

:b44: พระไตรปิฎกมีความเป็นมาอย่างไร ? (เสฐียรพงษ์ วรรณปก)
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=74&t=57649

:b44: การสังคายนาพระไตรปิฎกฝ่ายเถรวาท
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=74&t=49550

:b44: สัตตมหาสถาน สถานที่เสวยวิมุตติสุขที่ยิ่งใหญ่ ๗ แห่ง
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=26&t=39332


โพสที่ยังไม่ได้อ่าน เมื่อ: 14 ก.ค. 2019, 09:48 
 
ภาพประจำตัวสมาชิก
ออฟไลน์
อาสาสมัคร
อาสาสมัคร
ลงทะเบียนเมื่อ: 02 มิ.ย. 2007, 13:49
โพสต์: 1012


 ข้อมูลส่วนตัว


:b8: :b8: :b8:

.....................................................
ทำความดีทุกๆ วัน


แสดงโพสต์จาก:  เรียงตาม  
กลับไปยังกระทู้  [ 2 โพสต์ ] 

เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง


 ผู้ใช้งานขณะนี้

กำลังดูบอร์ดนี้: ไม่มีสมาชิก และ บุคคลทั่วไป 4 ท่าน


ท่าน ไม่สามารถ โพสต์กระทู้ในบอร์ดนี้ได้
ท่าน ไม่สามารถ ตอบกระทู้ในบอร์ดนี้ได้
ท่าน ไม่สามารถ แก้ไขโพสต์ของท่านในบอร์ดนี้ได้
ท่าน ไม่สามารถ ลบโพสต์ของท่านในบอร์ดนี้ได้
ท่าน ไม่สามารถ แนบไฟล์ในบอร์ดนี้ได้

ค้นหาสำหรับ:
ไปที่:  
Google
ทั่วไป เว็บธรรมจักร


cron