สมุทยอริยสัจ เรียกสั้นๆ ว่า สมุทยสัจจะ
เรียกให้อย่างยาวเต็ม ๆ ว่าทุกขสมุทยอริยสัจจะ

คำว่า สมุทัย แปลว่า ต้นเหตุ หรือที่เกิด ดังนั้น ทุกขสมุทัย จึงแปลว่า
ต้นเหตุให้เกิดทุกข์ อันว่าต้นเหตุให้เกิดทุกข์นั้นคือ ตัณหา
องค์ธรรมได้แก่ โลภเจตสิกดวงเดียวเท่านั้น โลภเจตสิก หรือตัณหานี้ยังจำแนกได้ ๓ ว่า
กามตัณหา ๑ ภวตัณหา ๑ วิภวตัณหา ๑

ความโลภนี้ในปรมัตถทีปนีฎีกาจำแนกออกไปเป็น ๑๐ ประการคือ
๑. ตัณหา ความต้องการ
๒. ราคะ ความกำหนัด
๓. กามะ ความใคร่
๔. นันทิ ความเพลิดเพลิน
๕. อภิชฌา ความเพ่งเล็ง
๖. ชเนตติ ความก่อให้เกิดกิเลส
๗. โปโนพภวิกา ความนำให้เกิดในภพใหม่
๘. อิจฉา ความปรารถนา
๙. อาสา ความหวัง
๑๐. สังโยชน์ ความเกี่ยวข้อง ผูกพัน ผูกมัด

คำว่า สมุทัยอริยสัจ ตามนัยแห่งพระอภิธรรม แสดงว่า
โลภเจตสิกดวงเดียวเท่านั้น
ส่วนตามนัยพระสูตรแสดงว่า สมุทัยสัจ ได้แก่ อวิชชา และตัณหา
อันเป็นการแสดงตามนัยแห่งปฏิจจสมุปบาท คือ อวิชชา โมหะ เป็นมูลเหตุแห่งอดีต
ตัณหา คือโลภะ เป็นมูลเหตุในปัจจุบัน

ขออนุโมทนาสาธุนะครับ