คำว่า "ปรมัตถธรรม" หมายถึงอะไร และ "บัญญัติธรรม" หมายถึงอะไร แตกต่างกันอย่างไรครับ

ปรมัตถธรรม = ธรรมอันยิ่ง ธรรมชาติอันยิ่ง มี 4 อย่าง คือ จิต เจตสิก รูป นิพพาน เป็นสัจจธรรม ความจริง มีคุณลักษณะเฉพาะตัว ไม่เปลี่ยนแปลงเป็นอื่น รู้ได้ที่ใจ บอกชื่อได้ เรียกว่า ปรมัตถบัญญัติ แต่ไม่สามารถอธิบายบอกกล่าวอาการ สิ่งที่เป็นได้ด้วยคำพูด จะเรียกชื่อว่า วา่ ธรรม อนัตตาธรรม สัจจธรรม ความจริง อมตะ สิ่งที่ไม่เปลี่ยนแปลง ก็ได้

รายละเอียดของปรมัตถธรรมแต่ละอย่างที่แจกแจงออกไป คือ จิต 89 หรือ 121 ดวงโดยพิสดารเจตสิก 52 รูป 28 นิพพาน 1 ล้วนแล้วเรียกว่า ปรมัตถธรรม หรือสัจจธรรม หรือ ธรรม ทั้งสิ้น

การปฏิบัติธรรม ชื่อก็บอกอยู่แล้ว ว่าต้องปฏิบัติ ต้องเฝ้าดู เฝ้ารู้ เฝ้าสังเกต พิจารณา อยู่กับธรรม สัจจธรรม อนัตตาธรรม หรือปรมัตถธรรมนี้ทั้งสิ้น จึงจะนำไปสู่ผล คือ นิพพาน

บัญญัติธรรม = ธรรมอัน ต้องสมมุติใส่ชื่อขึ้นมา ไม่มีความจริงคงอยู่ เช่น บ้าน วัด มือ เท้า แขน ขา
คน หญิง ชาย มนุษย์ สัตว์ สีเขียว แดง ดำ สวย หล่อ ขี้เหร่ พุทโธ ธัมโม
สังโฆ ฯลฯ

ครูบาอาจารย์ท่านหนึ่งสอนเรื่องบัญญัติและปรมัตถ์ไว้ว่า

เอาบัญญัติ หาบัญญัติ เห็นบัญญัติ ได้บัญญัติ เป็นบัญญัติ

เอาปรมัตถ์์ หาปรมัตถ์ เห็นปรมัตถ์ ได้ปรมัตถ์ เป็นปรมัตถ์

ฝากไว้เป็นโฉลกธรรมให้พากันตีความออกมาให้ได้ จะเป็นคุณอย่างยิ่งแก่ชีวิต สาธุ

บัญญัติธรรม คือธรรมทีี พระองค์ได้ทรงจำแนกไว้
เช่น พระวินัย เพื่อความผาสุกของหมู่สงฆ์ และเพื่อความเลื่อมใสของหมู่ชนที่มีแด่หมู่สงฆ์
บัญญัติธรรม โดยการตั้งบท และจำแนกอธิบาย เช่น ธาตุ ขันธ์ อายตนะ อริยะสัจจ์ ปฏิจจสมปุปาทา สติปัฏฐาน โพชฌงค์ 7 อิทธิบาท 4 ฯลฯ เป็นต้น

ปรมัตถธรรม คือบัญญัติธรรมอีกประการหนึ่งที่เป็นสภาวะอันสูงสุด คือ มรรค 4 ผล 4 และนิพพาน เท่านั้น

ทั้งบัญญัติธรรม และปรมัตถธรรม ล้วนปรากฏอยู่ในพระวินัย พระสูตร และพระอภิธรรม ในพระไตรปิฏก

ท่านเช่นนั้นยังติดและเข้าใจว่าปรมัตถธรรม คือ มรรค 4 ผล 4 นิพพาน 1 อยู่นะครับ
ที่ท่านยึดอยู่นี้ ทั่วไปเรียกกันว่า โลกุตรธรรมทั้ง 9

ปรมัตถธรรม = ธรรมอันยิ่ง
ที่ว่าเป็นธรรมอันยิ่งเพราะ ไม่สามารถอธืบายให้เข้าใจด้วยคำพูดหรือบัญญัติใดๆได้ ต้องสัมผัสรู้ที่ใจ
ธรรมใดที่ต้องรู้ได้ด้วยใจ ธรรมนั้นเรียกว่า "ปรมัตถธรรม" เข้าใจอย่างนี้จึงจะกว้างขวางได้ในเรื่องปรมัตถธรรมครับ

สวัสดีครับ ท่านอนัตตาธรรม และทุกท่าน

เห็นท่านกล่าวแก้คุณเช่นนั้น

ผมเลยหวนนึกถึง หนังสือของท่านอาจารย์พุทธทาส เล่นหนึ่ง
ชื่อ ปรมัตถธรรม ..............แต่จะมีคำอื่นประกอบหน้าประกอบหลัง นี่ไม่แน่ใจ

ผมเปิดเข้าไปอ่าน ไม่มีพูด เรื่อง จิต เจตสิก รูป นิพพาน เลย..

ผมก็งงอยู่กับ คำว่า ปรมัตถธรรม เหมือนกัน

ปรมัตถธรรม คือ "ความจริง" ที่จริงแท้โดยไม่มีทางเป็นเท็จ
อดีต ปัจจุบัน อนาคต ก็ไม่มีผลอะไร เคยจริงอย่างไร ก็จริงอยู่อย่างนั้น


บัญญ้ติธรรม คือ "ข้อเท็จจริง" เวลาหนึ่งจริง แต่อีกเวลาหนึ่งไม่จริง จริงๆเท็จๆ
เช่นชาตินี้เป็นคน แต่อดีตอาจจะไม่ใช่ อนาคตก็ไม่แน่

อย่างวันนี้เราบอกว่า ร่างกายนี้เป็นของเรา แต่ถ้าได้เข้าถึงปรมัตถธรรม
ย่อมเห็นว่ามันเป็นเพียงการประชุมกันของเหตุปัจจัย เมื่อเข้าถึงความรู้ความจริงเหล่านี้จนถึงขนาดแล้ว
มันก็จะล้างความเห็นเดิม ที่หลงยึดว่านี่เป็นร่างกายของเรา เป็นต้น
ตัวความจริงที่เป็นธาตุขันธ์นั่นแหละ และการประชุมกันของธาตุขันธ์นั่นแหละ คือปรมัตถ์
มันจะไม่ใช่นายมานะ นางมานี คน สัตว์ อะไรอีก

บัญญัติธรรม หมายถึง สิ่งที่สมมุติขึ้นมาเพื่อสื่อสารกันระหว่างสิ่งสมมุติทั้งหลาย เช่น
นี่คนสัตว์สิ่งของ นี่ช้างม้าวัวควายฯ นี่ชายนี่หญิง นี่นาย ก. นาง ข ฯลฯ

ปรมัตถธรรม หมายถึง ความรู้อันยิ่ง ความจริงอันเที่ยงแท้แน่นอน เช่น
นี่คือ ธาตุสี่ ขันธุ์ห้า นี่คือสิ่งที่เสื่อมไปเป็นที่สุด ไม่อยู่ในบังคับบัญชาของใคร สิ่งเหล่านี้ คือ ไตรลักษณ์
สิ่งใดเกิดสิ่งนั้นดับเป็นธรรมดา ฯลฯ

แตกต่างกันอย่างไร?
ผู้รู้บัญญัติธรรม ยิ่งรู้ยิ่งยึด ไม่ปล่อย ไม่วาง ไม่ละ อันได้แก่ ปุถุชนเราท่านทั้งหลาย
ผู้รู้ปรมัตถธรรม ยิ่งรู้ยิ่งปล่อย ยิ่งละ ยิ่งวาง อันได้แก่ พระอริยะเจ้าทั้งหลาย ดังนี้..

ความเห็นส่วนตัว..ขอรับ

บัญญัติธรรม เป็นของอัตตา

ปรมัตถธรรม เป็นของอนัตตา

[b]ความนึก คิด ปรุง แต่ง (บัญญัติ) บังธรรม (ปรมัตถธรรม)ไว้

ภาวนาจนหยุดความนึกคิดเมื่อใด จึงจะได้สัมผัสปรมัตถธรรม[/b]

ขอขอบคุณที่ให้ความกระจ่างนะ

ปรมัถธรรม นี่ใช่อันเดียวกับ บรมธรรมใช่มะครับ

ทุกสิ่งที่เกิดในโลกใบนี้ล้วนเป็นธรรมชาติ และการศึกษาให้รู้และเข้าใจในธรรมชาติ
เขาเรียกว่า ธรรมะ

ธรรมชาติแบ่งสิ่งที่เกิดขึ้นออกเป็น2อย่าง คือ ทางโลกกับทางธรรม
ในที่นี้จะขอกล่าวในทางธรรม ธรรมที่กว่า ยังแบ่งเป็นรูปธรรมและนามธรรม

มีธรรมอยู่3สิ่งที่มีไว้อธิบายเรื่องรูปนาม ที่เกี่ยวกับกระทู้นี้ก็คือ

1.บัญญัติ 2.ปรมัตถ์ 3.สมมุติ

1.บัญญัติ เป็นสิ่งที่มีขึ้นเพื่อใช้เรียก สิ่งต่างๆในธรรมชาติไม่ว่าจะเป็น ปรมัติหรือสมมุติ
2.ปรมัตถ์ เป็นสภาวะที่เกิดขึ้น ภายในกายใจของเรา มันเป็นสภาวะที่เกิดจากการได้รับ
ผัสะสะ จากการกระทบของอายตนะต่างๆ
3.สมมุติ เกิดจากการที่เราไปยึดเอาอายตนะภายนอกเข้ามา แล้วเอามาปรุงแต่ง

กลับมาในประเด็นของกระทู้ ถ้าพูดถึงเรื่องความแตกต่างของ ปรมัตถ์กับบัญญัติ มันคงไม่ถูกนัก
เพราะ บัญญัติมีไว้ใช่เรียก สภาวะหรือปรมัตถ์ที่เกิดขึ้น จะได้ทราบถึงความแตกต่างของ
สภาวะหรือปรมัตถ์เหล่านั้นครับ