38065.ต้นสาละ ที่คนไทยสับสนและเข้าใจผิด

บุญรอด

ต้นสาละ ที่คนไทยสับสนและเข้าใจผิด
:b40:

วันอังคารที่ ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ที่จะถึงนี้ ตรงกับวันเพ็ญขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ เป็น “วันวิสาขบูชา” นอกจากจะเป็นวันสำคัญของพุทธศาสนิกชนแล้ว องค์การสหประชาชาติได้ยกย่องเป็นวันสำคัญของโลก (International Recognition of The Day of Vesak) ซึ่งเป็นวันคล้ายวันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพานขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มีสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธประวัติตอนประสูติและปรินิพพาน คือ ต้นสาละ

พุทธศาสนิกชาวไทยสับสนและเข้าใจผิดเกี่ยวกับต้นสาละ และโบราณาจารย์สำคัญผิดว่าเป็นต้นรัง เพราะมีลักษณะทั่วไปคล้ายกัน โดยเฉพาะคนในปัจจุบันก็ไม่ศึกษาให้ถ่องแท้จึงเชื่อและเรียก ต้นลูกปืนใหญ่ (Cannon-ball Tree) ว่า ต้นสาละ ตามๆ กัน เพื่อให้เข้าใจถูกต้องตรงตามความเป็นจริง ขอเสนอรายละเอียดให้เห็นความเหมือนและความต่างของ ต้นสาละ ต้นรัง และต้นลูกปืนใหญ่

ขณะค้นคว้าก็ได้พบว่า นักวิชาการไทยส่วนใหญ่และราชบัณฑิตยสถานให้ชื่อพฤกษศาสตร์ต้นสาละ ผิดว่า Shorea robusta Roxb. (พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๒๔ หน้า ๑๑๘๔) ความจริงต้องชื่อ Shorea robusta C.F. Gaertn. จึงได้ทักท้วงและนำหลักฐานอนุกรมวิธานพืช/Plant taxonomy ไปชี้แจงราชบัณฑิตยสถาน และก็ยอมรับตามที่ได้เสนอไป - ดูจดหมายท้ายบทความ

นอกจากนี้ พระพุทธศาสนาเริ่มสูญไปจากอินเดียตั้งแต่มุสลิมครอบครองอินเดีย และบุกนาลันทา ได้เผาและฆ่าพระเณรนับหมื่นรูป ที่หลบหลีกได้ก็หนีไปยังที่ต่างๆ พุทธศาสนสถานถูกทิ้งร้างมานาน ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.๒๑๓๓ พวกนักบวชมหันต์ (Saivite Mahant ซึ่งเป็นนิกายหนึ่งในศาสนาฮินดู นับถือพระศิวะเป็นใหญ่) มาครอบครองพุทธคยา และสร้างอาศรม-วัดอยู่ข้างๆ และเก็บผลประโยชน์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากพุทธศาสนิกชนทั่วโลกที่ไปบูชาสักการะ แต่ไม่ดูแล-บำรุงรักษาจึงชำรุดทรุดโทรม กระทั่ง “ท่านอนาคาริก ธรรมปาละ (Anagarika Dhammapala)” ชาวศรีลังกา ได้ใช้ความเป็นชาวพุทธในนาม “มหาโพธิสมาคม” เรียกร้องสิทธิการดูแลและผลประโยชน์ของเจดีย์มหาโพธิ์พุทธคยา จากผู้ครอบครองตามกฎหมายมานานกว่า ๔๐๐ ปี โดยได้เขียนจดหมายถึงผู้นำประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนา ขณะเดียวกันก็เขียนบทความและส่งจดหมายถึงนักคิด นักเขียน และนักการเมืองอินเดีย แม้จะโดนกลั่นแกล้งและถูกทำร้าย ก็ยังเรียกร้องด้วยอหิงสาไม่ย่อท้อ จนชาวอินเดียก็เริ่มเข้าใจและให้ความเห็นใจชาวพุทธ แต่รัฐบาลอินเดียก็ลำบากใจที่จะยกเลิกกรรมสิทธิ์การครอบครองพุทธคยา เวลาล่วงเลยไปหลายสิบปี จนท่านอนาคาริก ธรรมปาละได้บวชเป็นพระภิกษุ และผลงานเกิดหลังมรณภาพแล้ว รัฐบาลอินเดียได้แก้ปัญหาโดยตั้งคณะกรรมการฯ และให้ชาวพุทธร่วมเป็นกรรมการดูแลพุทธคยามาจนปัจจุบันนี้

จากการค้นคว้า ได้เก็บข้อมูลต้นสาละและเรื่องที่เกี่ยวข้องมาตลอดหลายปี ดู “ต้นสาละ : ไม้สำคัญในพระพุทธศาสนา” ในนิตยสาร “ศิลปวัฒนธรรม” ปีที่ ๓๒ ฉบับที่ ๗/พฤษภาคม ๒๕๕๔

องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีเมตตาต่อมนุษยชาติไม่มีประมาณ ควรที่พวกเราจะน้อมรำลึกถึงพระพุทธองค์ใน “วันวิสาขบูชา” วันสำคัญสากลของโลก ด้วยการไปทำบุญ-เวียนเทียนตามพุทธศาสนสถาน แต่อย่าไปบูชาสักการะหรือเวียนเทียนรอบต้นลูกปืนใหญ่ (Cannon-ball Tree) นะ !!!

โพธิญาณพฤกษา : ต้นสาละใหญ่ (ต้นมหาสาละ)
และ “ต้นสาละลังกา (Cannon-ball Tree)” :b45:

http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=17&t=19537

:b44:

ท่านอนาคาริก ธรรมปาละ (Anagarika Dhammapala)
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=26&t=43034

สาวิกาน้อย

ต้นสาละใหญ่ หรือ ต้นสาละอินเดีย (Sal of India)
เป็นโพธิญาณพฤกษา พันธุ์ไม้ที่พระพุทธเจ้าประทับตรัสรู้

:b47:

โพธิญาณพฤกษา : ต้นสาละใหญ่ (ต้นมหาสาละ)
และ “ต้นสาละลังกา (Cannon-ball Tree)”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=17&t=19537

รูปภาพ

ต้นสาละลังกา หรือ ต้นลูกปืนใหญ่ (Cannon-ball Tree)
ซึ่งไม่ใช่เป็นโพธิญาณพฤกษา พันธุ์ไม้ที่พระพุทธเจ้าประทับตรัสรู้

รูปภาพ

จากภาพ...คือ ต้นสาละลังกา (Cannon-ball Tree)
ซึ่งไม่ใช่เป็นโพธิญาณพฤกษา พันธุ์ไม้ที่พระพุทธเจ้าประทับตรัสรู้
ที่ปลูกไว้อยู่ใกล้กับพระวิหารใหญ่
วัดอรุณราชวราราม ราชวรมหาวิหาร (วัดแจ้ง)

และที่ปลูกไว้อยู่ใกล้กับอุโบสถ
วัดไทรใหญ่ อ.ไทรน้อย จ.นนทบุรี ตามลำดับ

:b50:

หมายเหตุ : ชื่อวิทยาศาสตร์ของต้นสาละที่ป้ายของวัดนั้น เขียนผิด
ต้นสาละลังกา (Cannon-ball Tree)
มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า “Couroupita guianensis Aubl.”

ส่วนต้นสาละใหญ่ หรือ ต้นสาละอินเดีย (Sal of India)
ซึ่งเป็นโพธิญาณพฤกษา พันธุ์ไม้ที่พระพุทธเจ้าประทับตรัสรู้
มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า “Shorea robusta C.F. Gaertn.”
อยู่ในวงศ์ Dipterocarpaceae ภาษาบาลีเรียกว่า “ต้นมหาสาละ”

ไม่ใช่ Shorea robusta Roxb.
ไม่ใช่ Shorea Robusta
ดังที่เขียนไว้ในป้ายของทั้ง ๒ วัดดังกล่าว