โพธิญาณพฤกษา
พันธุ์ไม้ที่พระพุทธเจ้า 28 พระองค์ประทับตรัสรู้



ต้นมะขามป้อม (ต้นอามัณฑะ)

ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 33 พระสุตตันตปิฎก เล่ม 25 ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ ปุสสพุทธวงศ์ กล่าวไว้ว่า พระพุทธเจ้าองค์ที่ 21 พระนามว่า พระปุสสพุทธเจ้า ผู้ทรงกำจัดความมืดทั้งปวง ทรงสางความรกชัฏเป็นอันมาก ได้ประทับตรัสรู้ ณ ควงไม้มะขามป้อม หลังทรงบำเพ็ญเพียรอยู่ 7 วัน

ต้นมะขามป้อม มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า “Phyllanthus emblica Linn.” อยู่ในวงศ์ “Euphorbiaceae” ในภาษาบาลีเรียกว่า “ต้นอามัณฑะ” หรือ “ต้นอามลกะ” มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชาวฮินดูเรียกกันว่า “อะมะลา (AMLA)” แต่บ้านเรารู้จักกันทั่วไปในชื่อ “มะขามป้อม” แต่ก็ยังมีชื่ออื่นๆ ที่เรียกกันในแต่ละท้องที่ ได้แก่ กันโตด (เขมร-จันทบุรี), กำทวด (ราชบุรี), มั่งลู่ สันยาส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้ยืนต้น สูงประมาณ 8-20 เมตร เปลือกค่อนข้างเรียบเกลี้ยง สีน้ำตาลปนเทา เรือนยอดรูปร่ม ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกรูปขอบขนานติดเป็นคู่ ขนาดเล็ก เรียงสลับออกดอกเป็นช่อหรือกระจุกเล็กๆ ตามซอกใบ ดอกมีขนาดเล็กสีเหลืองนวล ออกดอกช่วงเดือนมกราคม-เมษายน ผลค่อนข้างกลมเกลี้ยง มีรอยแยกแบ่งออกเป็น 6 กลีบ เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. ผลอ่อนสีเขียวออกเหลือง ผลแก่สีน้ำตาล มีเมล็ดสีน้ำตาล ให้ผลในช่วงเดือนตุลาคม-พฤษภาคม เป็นพันธุ์ไม้ที่ทนแล้งได้ดี ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด



สำหรับสรรพคุณด้านพืชสมุนไพรนั้นพบว่า เกือบทุกส่วนสามารถนำมาทำยาได้ทั้งสิ้น เริ่มจาก เปลือกและใบใช้พอกแผลสด แผลฟกช้ำ อักเสบ แก้โรคผิวหนัง เป็นผื่นคันมีน้ำเหลือง บิดแบคทีเรีย ฝีคัณฑสูตร, ปมที่ก้านใช้แก้ปวดกระเพาะอาหาร ปวดเมื่อยในกระดูก เด็กเป็นตานขโมย ไอ ปวดฟัน ปวดท้องน้อย และไส้เลื่อน, รากใช้แก้ร้อนใน ท้องเสีย ความดันเลือดสูง โรคเรื้อน และใช้พอกแก้พิษตะขาบกัด, ผลใช้ละลายเสมหะ กระตุ้นน้ำลาย แก้กระหายน้ำ ไอ หวัด เจ็บคอ คอแห้ง คอตีบ และขับปัสสาวะ

นอกจากนี้ ที่ประเทศอินเดียยังมีงานวิจัยว่า “มะขามป้อม” ช่วยเพิ่มระบบภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยโรคเอดส์ สารที่มีรสฝาดในมะขามป้อมจะช่วยยับยั้งเอนไซม์ของเชื้อเอดส์ หยุดยั้งการเจริญเติบโต นอกจากนี้ในการทดลองยังนำเอาน้ำสกัดจากมะขามป้อมมาทดลองกับผู้ป่วยวัณโรคและในผู้ที่เป็นโรคไข้หวัดใหญ่ เพื่อช่วยสร้างภูมิต้านทานทำให้อาการดีขึ้น

ปัจจุบัน มะขามป้อม เป็นไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัดสระแก้ว



......................................................

โดย ผู้จัดการออนไลน์ 29 เมษายน 2547 11:36 น.

มีประโยชน์ครับ อร่อยด้วย