ป่าหิมพานต์
-----------------------------------------------------------------



ตำนานป่าหิมพานต์ ตามตำนานกล่าวไว้ว่าป่าหิมพานต์ตั้งอยู่บนเขาหิมพานต์ หรือหิมาลายา (หิมาลัย) คำว่า “หิมาลายา” นั้นเป็นคำที่มีรากศัพท์มาจากภาษาสันสกฤต ซึ่งแปลว่าสถานที่ๆ ถูกปกคลุมด้วยหิมะ ภูเขาหิมพานต์ประดิษฐานอยู่ในชมพูทวีป มีเนื้อที่ประมาณ ๓,๐๐๐ โยชน์ (๑ โยชน์ เท่ากับ ๑๐ ไมล์ หรือ ๑๖ กิโลเมตร) วัดโดยรอบได้ ๙,๐๐๐ โยชน์ ประดับด้วยยอด ๘๔,๐๐๐ ยอด มีสระใหญ่ ๗ สระคือ ๑ สระอโนดาต ๒ สระกัณณมุณฑะ ๓ สระรถการะ ๔ สระฉัททันตะ ๕ สระกุณาละ ๖ สระมัณฑากิณี ๗ สระสีหัปปาตะ บรรดาสระใหญ่ทั้ง ๗ นั้น สระอโนดาตแวดล้อมไปด้วยภูเขาทั้ง ๕ ที่จัดเป็นยอดเขาหิมพานต์ ยอดเขาทุกยอดมีส่วนสูงและสัณฐาน ๒๐๐ โยชน์ กว้างและยาวได้ ๕๐ โยชน์

ในป่านี้เต็มไปด้วย สัตว์นานาชนิด ซึ่งล้วนแต่แปลกประหลาด ต่างจากสัตว์ที่เราๆ รู้จัก บ้างก็ว่า สัตว์เหล่านี้เกิดจากจินตนาการของจิตรกรที่ได้สรรค์สร้างภาพต่างๆ จากเอกสารเก่าต่างๆ



ตามตำนานกล่าวไว้ว่าป่าหิมพานต์ตั้งอยู่บนเขาหิมาลายาหรือหิมาลัย คำว่า “หิมาลายา” นั้นเป็นคำที่รากศัพท์มาจากภาษาสันสกฤต ซึ่งแปลว่าสถานที่ๆ ถูกปกคลุมด้วยหิมะ ทางด้านภูมิศาสตร์หิมาลัยเป็นเทือกเขาในทวีปเอเชีย ประกอบไปด้วยเขาแนวขนานหลายๆ ลูก และเป็นเทือกเขาที่มียอดเขาสูงชันกว่า ๓๐ ยอดเขามีความสูงเกิน ๗,๖๒๐ เมตร (๒๕,๐๐๐ ฟุต) โดยมียอดเขาเอเวอเรสต์ซึ่งสูงถึง ๘,๕๓๕ เมตร (๒๙,๐๒๙ ฟุต) เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในโลก

ความกว้างโดยเฉลี่ยของเทือกเขาหิมาลัยอยู่ที่ประมาณ ๒๐๐ กิโลเมตร เทือกเขาพาดเป็นแนวจากทิศ ตะวันออกไป ทิศตะวันตกถึงตอนกลางของประเทศเนปาล และเป็นแนวจากทิศตะวันออกเฉียงใต้ไปทิศตะวันตกเฉียงเหนือครอบคลุม อาณาบริเวณหลายประเทศจากอาฟกานิสถาน ปากีสถาน จีน อินเดีย เนปาล ภูฏาณ บังคลาเทศ และสหภาพพม่า

ภูมิอากาศของเทือกเขาหิมาลัยนั้นค่อนข้างจะคาดคะเนลำบาก แต่โดยรวมแล้วขึ้นอยู่กับระดับความสูง อุณหภูมิจะอยู่ในระดับต่ำ ในเขตภูเขาสูงและในเขตเนินเขาจะมีความชื้นสูง



พระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระนามว่า โคดม เป็นพระศาสดาของศาสนาพุทธ ทรงเจริญในศากยสกุล จึงมีอีกพระนามหนึ่งว่า “พระศากยะมุนี” ทรงประสูติเมื่อ ๕๖๓ ปีก่อนคริสต์กาล ที่สวนลุมพินีในพระนครกบิลพัสดุ์ (ปัจจุบันอยู่ในเขตของประเทศเนปาล)

พระองค์ทรงตรัสรู้ใต้ร่มต้นโพธิ์ เมื่อทรงมีพระชนมายุได้ ๓๕ พรรษา และได้ชื่อว่า “โคดมพุทธ” หรือ “พระพุทธเจ้า” หรือ “พระผู้ตรัสรู้”

ในศาสนาพุทธมีด้วยกันหลาย แขนงนิกาย แต่นิกายหลักๆ ที่ถือปฎิบัติกันอย่างแพร่หลายมีด้วยกัน ๓ นิกายคือ นิกายมหายาน (เป็นนิกายที่มี เรื่องราวพิสดารรวมอยู่ในพระคัมภีร์) นิกายหีนยานหรือเถรวาท (เป็นนิกายที่เคร่งในทางปฏิบัติ) และนิกายวัชรยาน (นิกายที่ได้รับการยอมรับนับถืออย่างสูงในประเทศทิเบต)

สัตว์หิมพานต์ที่ได้รับอิทธิพลมาจากศาสนาพุทธโดยตรงคือพญานาค อันจะเห็นได้จากรูปปั้นพระพุทธเจ้าปางนาคปรกซึ่งมีให้พบเห็นอยู่ทั่ว ไปตามวัดวาอารามของพระภิกษุของชาวพุทธ

สัตว์ในป่าหิมพานต์



กินรีและกินนร

เป็นสัตว์ในป่าหิมพาน ร่างกายท่อนบนเป็นมนุษย์
ท่อนล่างเป็นนก มีปีกบินได้ อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์ เชิงเขาไกรลาศ
ในศาสนาพุทธ กินรี ได้ปรากฎอยู่ในทศชาติชาดก
คือสุวรรณสามชาดก กล่าวคือ เมื่อพระโพธิสัตว์ได้กำเนิดมาเป็นสุวรรณสาม
ยามที่นางปาริกาฤษิณีมารดา และทุกูลฤษีบิดาต้องออกไปหาผลไม้ในป่า
ก็ต้องปล่อยให้สุวรรณสามนอนอยู่บนศาลา

เมื่อบิดา-มารดา ลับตาไป เหล่ากินรีที่ซ่อนตัวอยู่ตามพุ่มไม้บนเขาสูง
(คงเป็นเขาไกรลาศอย่างในตำนาน : อันนี้ยายอ้วนสัณนิษฐานเอาเอง)
ก็อุ้มเอาสุวรรณสามขึ้นไปที่อาศรมของตน แล้วดูแลเลี้ยงดูเป็นอย่างดี
ทั้งให้นม ป้อนอาหาร อาบน้ำด้วยน้ำที่ใสสะอาด ประดับดอกไม้ประแป้งให้
ก่อนจะนำมาคืนไว้ที่ศาลาดังเดิมก่อนที่บิดา-มารดาจะกลับจากหาผลไม้

นอกจากนี้ กินรี ยังปรากฎเป็นตัวเอกในวรรณคดีไทยเรื่อง “พระสุธน-มโนราห์”
เรื่องราวความรักต่างสายพันธุ์ระหว่างมนุษย์ “พระสุธน” และนางกินรี “มโนราห์”
ที่ต้องฝ่าฟันอุปสรรคมากมายกว่าจะได้ครองรักกันอย่างมีความสุข

ตัวต่อมา กิเลนจีน พื้นสีเขียวคราม เท้าเป็นกีบเดี่ยว เขามีกิ่งเหมือนกวาง ตัวเป็นเกล็ด



กิเลนปีก เจ้าตัวนี้ดูแปลกตากว่ากิเลนก่อนนห้า คือ ไม่มีเขา มีปีกคล้ายนก เท้าเป็นกรงเล็บ
ซึ่งต่างจากสองชนิดก่อนหน้าที่เท้าเป็นกีบขอรับ

กิหมี เจ้าตัวนี้ว่ากันว่าพื้นตัวสีเหลือง รูปร่างน่าจะเป็นสุนัข แต่มีเคราแลขนคอเป็นพวง
(อันนี้ไม่มีรูปประกอบขอรับ หนังสือที่มีอีกเล่มก็มีคนยืมไป ไว้หาภาพได้จักนำมาให้ชมกันขอรับ ขอผลัดไปก่อน)



กบิลปักษา เป็นสัตว์ผมระหว่างลิง (กบิล) ห้ามพิมพ์ผิดเป็นสระ อึ นะขอรับ และนก
โดยมีหัวและตัวเป็นลิง มีปีก และหางนก พื้นตัวดำ



กรินทร์ปักษา สัตว์ผสมระหว่างช้างกับนก ตัวเป็นช้าง ปีกและหางเป็นนก



กาฬสีหะ ลางแห่งก็เรียก กาละสีหะ เป็นสิงห์หรือราชสีห์ชนิดหนึ่ง ตัวสีดำ
น่าจะเรียกชื่อตามสีตัว เพราะ กาฬะ แปลว่า สีดำ



ตัวต่อมา กุมภีนิมิต เป็นครึ่งเทพครึ่งจระเข้ พื้นตัวสีขาว เท้าและหางสีม่วงแก่ ท่อนบนเป็นเทพท่อนล่าง
และหางเป็นจระเข้ ไม่แน่ใจว่าจะ classify อยู่ใน class ใดดี ต้องรอผู้รู้มาบอกขอรับ



ตามด้วย เกสรสิงหะ หรือกาสรสิงหะ เป็นสัตว์ผสมระหว่างราชสีห์ กับสัตว์ประเภทวัวควาย กาสรสิงหะมีผิวกายสีนกเขา (สีเทา) ร่างเป็นแบบสิงห์ แต่มีเท้าเป็นกีบเหมือนเท้าควาย ไม่ได้เป็นเล็บต่างจากไกสรราชสีห์



ไกสรนาคา เป็นสัตว์ผสมระหว่างสิงห์กับนาค
พื้นสีน้ำเงินอ่อน ตัวเป็นสิงห์ หัวและหางเป็นนาค มีเกล็ดทั้งตัว



ไกรสรปักษา เป็นสัตว์ผสมระหว่างสิงห์กับนก กายสีเขียวอ่อน (สีตองอ่อน)
หัวเป็นเหมือนพญาอินทรี ตัวเป็นดั่งราชสีห์ แต่มีเกล็ดคลุม และปีกเหมือนนกอีกด้วย
สรุปง่ายๆ ว่า ตัวเป็นสิงห์ แต่มีเกล็ด หัว และปีกเป็นนกขอรับ



ไกรสรจำแลง พื้นสีม่วงอ่อน มีหัวแบบมังกร และมีร่างเป็นราชสีห์ (สิงโต)
จิตรกรบางท่านเรียกไกรสรจำแลงว่า “ไกรสรมังกร”
ซึ่งมีความหมายตรงตัวว่ามังกรสิงห์ ตรงตามตัวเลยขอรับ



ไกสรคาวี เป็นสัตว์ผสมระหว่างสิงห์กับวัว โดยมีช่วงหัวเป็นวัว มีร่างกายเป็นสิงห์
แต่ก็มีจิตกรบางท่านวาดให้มีม้ามาผสมเพิ่ม กล่าวคือ หัวเป็นวัวมีเขา ตัวเป็นสิงห์ และมีหางเป็นม้า
อืม... ผสมข้าม 3 species เจียว อย่าได้ดูเบา



ราชสีห์ หรือสิงห์ ซึ่งในป่าหิมพานต์นั้นมี 4 ชนิด ได้แก่ ไกสรสีหะ ติณสีหรือติณราชสีห์ กาฬสีหะ
และบัณฑุสีหะหรือบัณฑุสุรมฤคินทร์ มาดูทีละตัวกันดีกว่าขอรับ
ไกสรสีหะ มีริมฝีปาก หาง และเท้าเป็นสีแดง ตั้งแต่ศีรษะลงไปตลอดถึงหลัง มีลายสีแดงพาด 3 แถว
และวนรอบๆ ตะโพก 3 รอบ ที่ต้นคอมีขนคลุมลงมาตั้ง แต่บ่ามีสีเหลืองเหมือนผ้ากำพล
ส่วนร่างกายที่เหลือนอกจากนี้เป็นสีขาวทั้งหมด กินเนื้อเป็นอาหาร



ตัวต่อมา ติณสีหะ หรือติณราชสีห์ ร่างกายมีสีแดงเหมือนดั่งขานกพิราบ และมีขนาดเท่ากับวัวหนุ่ม
กินหญ้าเป็นอาหาร ลักษณะเด่นอีกประการของสิงห์ชนิดนี้ คือมีเท้าเป็นกีบแบบกีบม้า



บัณฑุสีหะ หรือบัณฑุราชสีห์ หรือบัณฑุสุรมฤคินทร์
มีผิวกายสีเหลือง และเป็นสัตว์กินเนื้อ และใหญ่เท่ากับวัวหนุ่ม

ส่วน กาฬสีหะ เคยนำมาให้ยลแล้วคงมิกล่าวซ้ำ อ้อ ลืมบอกไปขอรับ 4 สิงห์นี้จัดว่าเป็นสิงห์แท้
ส่วนสิงห์อื่นที่นำเสนอก่อนหน้าเป็นพวกสิงห์ผสมขอรับ



ปิดท้ายวันนี้ด้วย คชปักษา พื้นสีขาว และหางเป็นนกคล้ายหงส์ ลำตัวท่อนอก
และแขนคล้ายครุฑ หัวมีงวง และงาแบบช้าง

เท่าที่ค้นหาข้อมูลได้ มีคัมภีร์และตำรามากมายได้กล่าวถึงเขาไกรลาศ ชมพูทวีป และป่าหิมพานต์
ที่สำคัญๆ มีดังนี้ (เพื่อเป็นแนวทางศึกษาเพิ่มเติมต่อไป)

ปหาราทสูตร
อรรถกถาฉัททันตชาดก
อรรถกถากุณาลชาดก
อรรถกถาเวสันดรชาดก
อรรถกถาโปตลิยสูตร
คัมภีร์โลกบัญญัติ
คัมภีร์โลกุปปัตติ
อรุณวดีสูตร
คัมภีร์สารัตถสังคหะ

ไตรภูมิพระร่วง หรือนามเดิมว่า “เตภูมิกถา” หรือ “ไตรภูมิกถา” ก็เป็นตำราอันสำคัญยิ่ง
Study of Sources of Tribhum Praruang by Dr.Niyada Lausoonthorn


คัดลอกมาจาก
http://www.himmapan.com/