๓. เข้านิโรธสมาบัติได้ในภพไหน ?

[๔๗๑] ปัญหากรรมข้อว่า เข้าได้ในภพไหน ?
ตอบว่า ในปัญจโวการภพ.
เพราะเหตุไร ?
พราะนิโรธสมาบัตินั้นมีการเข้าไปโดยตามลำดับเป็นสภาพ อนึ่ง การเกิดขึ้นแห่ง
ปฐมฌานเป็นต้น ย่อมไม่มีในจตุโวการภพ เพราะเหตุนั้น จึงไม่สามารถเข้าในจตุโวการ-
ภพนั้น แต่เกจิอาจารย์ย่อมกล่าวว่า "เพราะไม่มีวัตถุ".

๓. เข้านิโรธสมาบัติได้ในภพไหน ?

(๔๙๗๐] (๓๖๕) ถามว่า ท่านกล่าวว่า ในปัญจโวการภพ ดังนี้ ไว้พระเหตุไร.
แม้ในจตุโวการภพก็ได้อนุปุฟุพสมาบัติตามควรด้วยอำนาจของอรูปฌานมิโซ่หรือ ? ตอบว่า
ได้ก็จริง แต่การเขาสมาบัตินั้นไม่เรียกว่า อนุปุพพสมาบัติ เพราะเป็นแต่เอกเทศ. ท่าน
อาจารย์เมื่อจะแสดงว่า ก็ท่านเรียกว่า อนุปุฟพสมาบัติด้วยอำนาจสมาบัติ ๔ นั่นเอง จึง
กล่าวว่า การเกิดขึ้นแห่งปฐมฌานเป็นต้น ย่อมไม่มี. คำว่า เพราะไม่มีวัตถุ ความว่า ท่าน
อาจารย์ทั้งหลายย่อมกล่าวว่า เพราะไม่มีททัยวัตถุ อธิบายว่า ก็เพราะไม่มีวัตถุ กล่าวคือ
กรชกาย. ก็คำว่า บุคคลจะพึงเข้านีโรธมาบัติได้ในอรูปกพไซร้ บุคคลก็จะพึงเป็นผู้ไม่มี
บัญญัติ เป็นหมือนกับปรินิพพานแล้วด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ เพราะควานไม่มีจิตและ
เจตสิก และเพราะความไม่มีธรรมอะไร ๆ อื่น บุคคลนี้จะพึงถูกเรียกว่า เข้านิโรธสมาบัติ
เพราะอาศัยอะไรกัน หรือสำหรับนิโรธสมาบัตินี้จะคิดเรื่องวัตถุอะไรกันเล่า. เพราะความ
ขาดแคลนแห่งอวัยวะนั่นเอง จึงไม่มีการเข้าอรูปสมาบัติในอรูปภพ.