ทำมไมพระพุทธเจ้าถึงไม่แสดงพระอภิธรรมแก่ช่าวมนุษย์ และทำไมเวลามีคนตายต้องสวดพระอภิธรรมด้วย

เมื่อพระพุทธองค์ตรัสรู้ล่วงไป ๗ ปี ทรงมองหาว่า ใครหนอจะสามารถเรียนรู้อภิธรรม อันเป็นธรรมที่ละเอียดลึกซึ้งได้ ก็ปรากฏว่า ไม่มี จึงทรงไปแสดงอภิธรรมแก่เทวดาชั้นดาวดึงส์ และพระมารดา ซึ่งอยู่สวรรค์ขั้นนิมานฯ โดยพระอินทร์เป็นผู้ไปเชิญพระมารดาจากชั้นนิมานฯ มาฟังธรรมที่ชั้นดาวดึงส์ ใช้เวลา ๓ เดือนในช่วงเข้าพรรษา

นักปราชญ์รุ่นปู่รุ่นทวดเรา กลัวพระลืมอภิธรรม จะเอาไปฝากไว้ที่ใหน ก็ดูไมเหมาะสม งานบวช งานแต่ง งานขึ้นบ้านใหม่ ฯ ก็นานๆ มีที เลยฝากบทสวดอภิธรรมไว้ในงานศพ เพราะมีคนตายแทบทุกวัน พระท่องอภิธรรมบ่อยๆ จะได้ไม่ลืม

พระสมัยนี้ ท่องจำเฉยๆ ... เหตุปัจจโย อารัมณปัจจโย ฯลฯ ... แต่ไม่มีใครรู้ความหมายจริงๆ เลย ไม่เชื่อลองไปถามดูได้

นักปราชญ์รุ่นปู่ทวดบอกว่าถ้าได้ฟังพระอภิธรรมแล้วจะไม่ตกนรก จึงให้พระสวดพระอภิธรรมในงานศพ

มันเป็นสิ่งที่เล่ากันต่อๆ มา เป็นความเชื่อ หรืออยากให้คนมาฟังอภิธรรม ถ้าได้ฟังอภิธรรมแล้วบุญขนาดนั้น คงไม่มีใครตกนรกหรอกนะครับ

แต่ก็มีเรื่องในพระไตรปิฏกอยู่เรื่องหนึ่ง ว่า ที่มีกบอยู่ตัวหนึ่ง ได้ยินพระสวดอภิธรรม ตอนน้นก็มีนายพรานได้ยินพระสวดเลยเดินเ้ขาไปดูไกล้ๆ กบอยู่ใต้แผ่นกระดาน ถูกนายพรานเหยียบตาย และก็ได้ไปเกิดเป็นเทวดาทันที และรีบลงมารายงานพระพุทธเจ้าว่า ตนได้ไปเกิดเป็นเทวดาเพราะได้ฟังพระอภิธรรมถึงจะไม่ได้รู้เรื่องอะำไรเลย

แล้วทำไมคนที่ฟังธรรมของพระพุทธเจ้าบางคนฟังแล้วบรรลุธรรม บางคนฟังแล้วฟังอีกก็ยังไม่บรรลุธรรม

เหมือนน้ำที่เกือบจะเต็มแก้ว เติมไปนิดหน่อยก็เต็มได้ง่ายๆ ถ้ำน้ำมีครึ่งแก้ว หรือก้นแก้ว ก็ต้องเติมกันนานหน่อย

คนเรามีอินทรีย์ ๕ ที่ต่างกัน พระพุทธองค์รู้ความต่างของอินทรีย์ในตัวบุคคล ท่านจึงสามารถเลือกสอนคนได้

การฟังพระอภิธรรมก็ทำนองเดียวกับการฟังธรรมนั้นแหละ คนที่ฟังธรรมใช่ว่าจะบรรลุธรรมกันทุกคน คือมีทั้งคนที่บรรลุและไม่บรรลุ การฟังพระอภิธรรมก็เช่นเดียวกันคนที่ฟังแล้วใช่ว่าจะรอดจากนรกทุกคนก็ทั้งคนที่ตกและไม่ตก เวลาครูบาอาจาย์ที่เป็นพระอริยบุคคลเวลาท่านมรณภาพมักจะสั่งไว้ว่าไม่ต้องสวดพระอภิธรรม ก็เพราะท่านอยู่เหนือกรรมแล้ว

ที่กล่าวว่าเป็นความเชื่อ เพราะมันไม่มีเหตุปัจจัยรองรับ

การที่คนได้ฟังธรรมแล้วบรรลุธรรม เพราะมีปัญญาติดตัวมาตั้งแต่เกิด เป็นปัญญาที่มีอินทรีย์แก่กล้า

คนตกนรก เพราะทำเหตุปัจจัยให้ตัวเองตกนรก คือ ทำอุปธิ

คนไปสวรรค์ เพราะทำเหตุให้ัได้ขึ้นสวรรค์ คือ บุญกริยา

อริยบุคคลพ้นนรก เพราะดับเหตุของการตกนรกได้เด็ดขาด คือดับความพอใจไม่พอใจและความหลง เหตุใหม่ที่อริยบุคคลทำคือ เหตุที่ทำให้พ้นโลก

การฟังอภิธรรม ยังไม่มีอะไรชี้ชัดว่าเป็นบุญ ไม่มีอะไรชี้ชัดว่าสามารถดับเหตุของการตกนรก หรือเป็นเหตุทำให้พ้นโลกได้แต่ประการใด

ธรรมชาติเป็นไปตามกฏธรรมชาติ ๒ กฏ ไม่เคยมีผิดเพี้ยน เหตุตรงผล ถ้าผลยังไม่ชัดเจน ก็อย่าได้ด่วนสรุปอะไร มันจะกลายเป็นความเชื่อ

แต่ก็ถือเป็นเรื่องที่น่าศึกษา เพราะได้ยินเรื่องอานิสงค์ของเรื่องการฟังอภิธรรมอยู่เหมือนกัน เช่น คนศึกษาอภิธรรมรู้เรื่อง เพราะเคยได้ฟังอภิธรรมมาก่อน ...

เคยได้ยินคำกล่าว อภิธรรม อภิวินัย

อภิธรรมคืออะไร อภิวินัยคืออะไร

อภิ แปลว่า ใหญ่ หรือ ยิ่งใหญ่

ธรรม คือ ธรรมชาติ

อภิธรรม แปลว่า เรื่องของธรรมชาติที่ยิ่งใหญ่

วินัย แปลว่า ข้อกำหนด กฏระเบียบ หรือเรียกอีกอย่างว่า สิกขาบท

อภิวินัย แปลว่า ข้อกำหนดหรือกฏระเบียบที่ยิ่งใหญ่ ภาษาชาวบ้านเรียกว่า ศีลใหญ่ ศีลหลวง ได้แก่ ปราชิกศีลทั้ง ๔ ข้อ

ผมขอถามคุณ supareak ในฐานะที่เป็นผู้ศึกษาพระอภิธรรมปิฎก

อยากถามว่าท่านมีความเห็นอย่างไร ที่มีบางคนกล่าวว่าพระอภิธรรมปิฎก ไม่ใช่พุทธวจนะ

ถามเช่นนี้ผมไม่ได้มีเจตนาจะลบหลู่พระอภิธรรมปิฎกแต่อย่างไร

ความเห็นอยู่ตรงกันข้ามกับความจริง ในพระอภิธรรม โดยเฉพาะ ปัฏฐานกร เป็นการแสดงเหตุปัจจัยโดยละเอียด เหตุตรงผลไม่มีผิดเพี้ยน ใน สังคณีปกรณ์ เป็นการแจกแจงธรรมโดยละเอียด ตรงไปตรงมา

เพราะธรรมชาติทุกอย่าง อยู่ภายใต้กฏธรรมชาติ ๒ กฏ คือ กฏไตรลักษณ์ และกฏของเหตุปัจจัย

เมื่อผู้ใดก็ตาม เอาความเห็น หรือ เหตุผล ไปจับความจริง หรือเอาปัญญาปุถุชนไปตีความปัญญาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะขัดกับอภิธรรมอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เพราะความจริงตั้งอยู่อย่างไรก็ตั้งอยู่อย่างนั้น

อภิธรรมมีมาพร้อมกับพระไตรปิฏก เข้ามาในเมืองไทยตั้งแต่ราวๆ พ.ศ. ๒๒๐ หรือสมัยพระเจ้าอโศกฯ

การที่อภิธรรมถูกปฏิเสธโดยนักคิด นักปฏิบัติ จึงเป็นเรื่องปกติ .... เพราะในความเป็นจริงที่แท้จริง ถ้าเราไม่ได้บำเพ็ญมาขนาดที่จะรู้ได้ด้วยตัวเองแล้ว วิธีการเดียวที่เราจะรู้ความจริงได้ คือ ต้องได้รับการถ่ายทอดจากผู้ที่รู้แล้วเท่านั้น

พระอภิธรรมเป็นสิ่งที่สูงส่ง ละเอียดลึกซึ่ง เวลาพระพุทธองค์จะแสดงธรรมโปรดพระมารดายังทรงเลือกพระอภิธรรม ดังนั้นคนที่ตายไปถ้าได้ฟังพระอภิธรรมแล้วน้อมจิตเกิดศรัทธาบวกกับบุญเก่าที่พอมีอยู่บ้างก็อาจพ้นจากนรกก็ได้ ส่วนคนที่สร้างแต่บาปไม่สร้างกุศลพอตายไปได้ฟังพระอภิธรรมแล้วเกิดศรัทธากลับตัวกลับใจเพราะตอนยังชีวิตอยู่ไม่มีโอกาศได้ฟังเทศน์ฟังธรรม บางทียมบาลอาจใจดีลดโทษให้ก็ได้ ส่วนที่บอกว่า การฟังอภิธรรม ยังไม่มีอะไรชี้ชัดว่าเป็นบุญ ไม่มีอะไรชี้ชัดว่าสามารถดับเหตุของการตกนรก หรือเป็นเหตุทำให้พ้นโลกได้แต่ประการใด ยกตัวอย่างให้ในสมัยหนึ่งมีพระไปแสดงอภิธรรมในถ้ำปรากฏว่าในถ้ำมีค้างคาวตัวหนึ่งได้ยินพระแสดงอภิธรรมแล้วเกิดน้อมจิตศรัทธา ตกใจตกลงมาโดนหินตาย แล้วไปเกิดเป็นเทวดาบนสวรรค์ นี้ก็แสดงให้เห็นว่าการฟังพระอภิธรรมด้วยจิตศรัทธาได้บุญกุศลอย่างมาก พระอภิธรรมมีมาคู่กับพระพุทธเจ้าทุกพระองค์ส่วนที่ว่าอภิธรรมไม่ใช่พุทธวจนะอันนี้ก็น่าคิดเพราะในยุคของพระโคดมพุทธพระองค์ไม่ทรงแสดงอภิธรรมแก่ชาวมนุษย์นอกจากพระสารีบุตร และในการทำสังคยานาครั้งที่หนึ่งก็ไม่มีการกล่าวถึงพระอภิธรรมเพราะคณสงฆ์ที่ร่วมกันสังคายนาไม่มีใครได้ฟังพระอภิธรรม อภิธรรมพึงปรากฏมีในการทำสังคายนาครั้งที่สอง และยิ่งไปกว่านั้นคัมภ์ธาตุถาพึงแต่งขึ้นมาภายหลัง

มีคำกล่าวว่าพระอภิธรรม ก็คือ โพธิปักขิยธรรม ๓๗ นั่นเอง
ท่านเห็นอย่างไร พอจะมีพระสูตรที่กล่าวถึงเรื่องนี้หรือไม่ครับ

โพธิปักขิยธรรม ๓๗ เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ เฉพาะธรรมที่ทำให้พ้นโลก หรือ เป็นส่วนหนึ่งของอภิธรรม

อภิธรรม ไม่ได้แสดงเฉพาะ ธรรมที่ทำให้พ้นโลก แต่แสดงความจริงทั้งหมดของโลกและชีวิต ขยายความกฏธรรมชาติ ๒ กฏ คือ ไตรลักษณ์ และกฏของเหตุปัจจัย

ถ้าเรียนรู้อภิธรรมจนรู้แจ้งแทงตลอด คือ รู้แจ้งแทงตลอดในโลก ... อภิธรรมจริงๆ เป็นวิชาของพระอรหันต์ สำหรับปุถุชน หรือ เสขบุคคล เราเรียนรู้ฉบับย่นย่อให้พอเข้าใจเท่านั้นเอง