๓๒๕
ถามว่า : การยกขึ้นแสดงด้วยภาวนาในเรื่องนั้น คืออะไร

ตอบว่า : พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า

ดูกรภิกษุ เพราะเหตุนั้นแหละ เธอจงตามรู้ในกองรูปว่าเป็นกองรูป มีความเพียรเผากิเลส
มีปัญญาหยั่งเห็น มีสติ ข่มอภิชฌาและโทมนัสในโลกอยู่
คำว่า อาตาปี (มีความเพียรเผากิเลส) คือ วิริยินทรีย์
คำว่า สมฺปชาโน (มีปัญญาหยั่งเห็น) คือ ปัญญินทรีย์
คำว่า สติมา (มีสติ) คือ สตินทรีย์
คำว่า วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ (ข่มอภิชฌาและโทมนัสในโลก) คือ สมาธินทรีย์

โดยประการดังนี้ เมื่อภิกษุตามรู้ในกองรูปว่าเป็นกองรูปอยู่ สติปัฏฐาน ๔ ย่อมถึงความบริบูรณ์
ด้วยภาวนา เพราะอินทรีย์ ๔(วิริยินทรีย์ ปัญญีนทรีย์ สตินทรีย์ และสมาธินทรีย์) มีลักษณะ
อย่างเดียวกัน (ในการเจริญสติปัฏฐาน ๔)

เมื่อภิกษุเจริญสติปัฏฐาน ๔ อยู่ สัมมัปปธาน ๔ ย่อมถึงความบริบูรณ์ด้วยภาวนา
เมื่อเธอเจริญสัมมัปปธาน ๔ อยู่ อิทธิบาท ๔ ย่อมถึงความบริบูรณ์ด้วยภาวนา
เมื่อเธอเจริญอิทธิบาท ๔ อยู่ อินทรีย์ ๕ ย่อมถึงความบริบูรณ์ด้วยภาวนา
เมื่อเธอเจริญอินทรีย์ ๕ อยู่ พละ ๕ ย่อมถึงความบริบูรณ์ด้วยภาวนา
เมื่อเธอเจริญพละ ๕ อยู่ โพชฌงค์ ๗ ย่อมถึงความบริบูรณ์ด้วยภาวนา
เมื่อเจริญโพชฌงค์ ๗ อยู่ อริยมรรคมีองค์ ๘ ย่อมถึงความบริบูรณ์ด้วยภาวนา

ถามว่า : เพราะเหตุใด

ตอบว่า : เพราะโพธิปักขิยธรรมทั้งปวงที่ดำเนินไปสู่สภาพตรัสรู้มีลักษณะอย่างเดียวกัน
โดยลักษณะนำออกจากสังสารวัฏ ธรรมชาติเหล่านั้นย่อมถึงความบริบูรณ์ด้วยภาวนา
เพราะมีลักษณะเดียวกัน

ข้อนี้เป็นการยกขึ้นแสดงด้วยภาวนา